RÛŞEN, Mudanyalı-zâde Mehmed Rûşen Tevfikî

(d. ?/? - ö. 1309/1891)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Seyyid Abdurrahman Nesîb Efendi’nin oğludur. Mehmed Rûşen bin Abdurrahîm Nesîb bin Mehmed Sihâbeddîn bin Mehmed Rûşen olarak kayıtlıdır (Kurnaz vd. 2001: 382) Sicill-i Osmânî’de yer alan “Celvetiyye tarikatından Mudanya’da sâkin Şeyh Abdurrahman Efendi’nin oğlu olup 1132/1719-20’de doğdu. 1149/1736-37’de babasıyla İstanbul’a gelip, babası Kapıağası Tekkesi şeyhi oldu. Bu da ilim tahsiline çalıştı. Çorlulu Pertevî Efendi’den el aldı. Selatin camiileri vaizleri sınıfına dahil oldu ve Sultan Ahmed Camisi vaizi oldu. 1188/1774-75’te Üsküdar’da Hüdâyî Tekkesi’ne şeyh oldu. 1198/1783-84’te azledildi. Kısa süre sonra bu tekkeye ikinci defa şeyh oldu. 16 Şaban 1209/8 Mart 1795’te vefat etti." şeklindeki bilgi Rûşen'in büyük dedelerinden Mehmed Rûşen Efendi ile ilgilidir. Ondan sonra ikinci oğlu Şemseddîn Efendi Mevlevi olduğundan şeyhliği üçüncü oğlu Mudanyalı-zâde Mehmed Sihâbeddîn Efendi’ye verildi. Mehmed Sihâbeddîn Efendi'nin vefatında oğlu Abdurrahîm Nesîb Efendi’ye ve onun vefatından sonra oğlu Rûşen Efendi (Rûşen)’ye verilmiştir. Rûşen Efendi, uzun müddet şeyh ve meclis-i meşâyihin reisi olmuştur. Yaşı 80’i aşkın, yumuşak huylu ve alçakgönüllü biridir. Celvetî tarikatına bağlıdır (Mehmed Süreyyâ 1890-97: 422). 22 Rebiülâhir 1309/25 Kasım 1891’de vefat etti. Üsküdar’da Azîz Mahmûd Hüdâyî Efendi Türbesi haziresinde medfundur.

Eserleri şunlardır:

1. Fazâil-i Ramazân.

2. Fazâil-i Muharrem.

3.  Meclis: 40 meclisten oluşan vaazlarını içerir.

4. Sülûk-ı Celvetiyye Risâlesi: Vâkıat-ı Hüdayî’den faydalanmak suretiyle meydana getirilmiştir.

5. Mecmua’ül- Hayat.

Musiki ilminde yetenekli olduğundan pek çok ilahi bestelemiştir. Pederi Seyyid Abdurrahîm Nesîb Efendi de bilginlerden olup Seyyid Muhlisî Dîvânçesi ile sülûk-ı Celvetiyye’ye dair Risâlesi vardır (Bursalı Mehmed Tâhir 1333: 77).

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul: Matbaa-ı Âmire.

Keşfu’z-Zunun Zeyli. C. I. 506.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyyâ (1308-15). Sicill-i Osmânî. C. II. İstanbul: Matbaa-ı Âmire.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 01.01.2015
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Şehr-i dilde itmege uşşâkına dîvân-ı aşk

Kurdı iklîm-i vücûdda tahtını sultân-ı aşk

Cem idüp âşıkları sahrâ-yı aşka sû-be-sû

Her biri itmekde bin nâz ile fermân-ı aşk

Çün oturmış taht-ı istignâsına ol pâdişâh

Her nigehde olmada üftâde-gân sûzân-ı aşk

Elleri bağlı huzûrunda durur bî-çâreler

Muntazırdır her biri ister ki bir ihsân-ı aşk

Neylesün dünyâ vü mâ-fîhâyı âşık neylesün

Dâimâ maksûdı anın vuslat-ı cânân-ı aşk

Vasf olunmaz hâlet-i aşkın demi bir vechile

Zâhiren giryân u sûzan ma’nevî handân-ı aşk

Şem-i Hak’da mahv ide gör kendini pervâne-veş

İtme Rûşen bülbül-i şeydâ gibi efgân-ı aşk

(Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul: Matbaa-ı Âmire. 77.)