Madde Detay

Nerede ve ne zaman doğduğu bilinmeyen Saçlı Emir Efendi’nin asıl adı Muhyiddin Mehmed’dir. Tebriz kadısı Seyyid Abdülevvel’in oğludur. II. Bayezid devrinde göçerek Anadolu’ya geldi. Müderris oldu. Serez ve bazı yerlerde kadılık yaptı. Sonra Sahn müderrisi ardından da Halep ve Şam kadısı oldu. 958/1551 yılında İstanbul kadısı olan Muhyiddin Mehmed Efendi, 962/1554-55 yılında bu görevden emekliye ayrıldıktan bir yıl sonra 963/1555-56 yılında vefat etti.

İstanbul Eminönü’nde Alemdar ve Hüdâvendigâr caddelerinin kavşağında yer alan tekkenin banisi olan (Tanman 1991: 238) Muhyiddin Mehmed Efendi’nin Sicill-i Osmânî’de Abdülevvel (öl. Zilkade 988 / Aralık 1580) ve Abdülvehhâb (öl. Şevval 1002 / Haziran-Temmuz 1594) adında iki oğlunun olduğu kayıtlıdır (Akbayar 1998: 1/105, 131). Nev’î-zâde Âtâyî de 987/1579-80’de ölen Abdurrahman Alemşâh Efendi’nin, Muhyiddin Mehmed Efendi’nin oğlu olduğunu belirtir (Özcan 1989: 259).

Fasih, âlim, fâzıl, üç dilde yazabilme yeteneği olan ve saçları omuzlarına döküldüğü için “Saçlı Emir” diye meşhur olan Muhyiddin Mehmed Efendi, aynı zamanda şairdi. Şairliği hakkında tezkirelerde herhangi bir kayıt bulunmadığı gibi herhangi bir eserinin olup olmadığı da bilinmemektedir. Ancak 16. yüzyılın ortalarında yazılmış olan ve tezkire niteliği taşıyan bir şiir mecmuasında “Sâbıkda İslâmbol kadısı olan Saçlı Emîr Efendi fermâyed” (Mecmû’a-i Eş’âr vr. 49b) ibaresiyle şaire ait bir gazel bulunmaktadır.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 1 ve 4. İstanbul: Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. vr. 49b.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Nev’i-zâde Atâî, Hadâ’iku’l-Hakâ’ik Fî Tekmîleti’ş-Şakâ’ik. Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri. C. 2. İstanbul: Çağrı Yay.

Tanman, M. Baha (1991). “Aydınoğlu Tekkesi”. İslam Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: TDV Yay. 238-39.

Yavuz, Fikri ve İsmail Özen (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 2. İstanbul: Meral Yay.

Gazel

Yâ Rab ne diyem şâm-ı firâkun seheri yok

Dil Mısrına gam oldı mukîm ü seferi yok

Gönlinden ırag eyledi ben gözden ıragı

Sâhib-nazarun hîç bana bir nazarı yok

Âhum kara boyar gögi dil yandı yeridür

Çün ragbet anadur ki igende hüneri yok

Telhîs budur hâlümi itdüm sana îzâh

Oldıysa mutavvel nidelüm muhtasarı yok

Geride olanlar beni geçdiler egerçi

Hîç kimse beni bu ‘ulemâdan geçeri yok

Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. vr. 49b.