SADRÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Sadrî Efendi

(d. ?/? - ö. 1119/1707-08)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Halvetî tarikati şeyhlerinden Bağdatlı Şeyh Seyyid Mehmed Sadrî Efendi’dir. Bağdat'ta doğdu. İstanbul'a gelip Halveti Şeyh Mehmed Nazmî Efendi'ye intisap etti. Şeyhinin yardımıyla Mihaliç kasabasında Bülbül Hatun Tekkesi'ne şeyh oldu. Verdiği vaazlarla döneminin tanınmış vaizlerinden biri hâline geldi. Sultan II. Mustafa (saltanatı: 1695-1703)'nın, bir cuma günü Tunca Nehri kenarında Süleymaniye Camii’nde vaazına denk gelmesi ve Sadrî'nin vaazdaki üslubu ve tabirleri kullanmadaki ustalığınına tanıklık etmesi dolayısıyla ona “vaiz-i sultanî” görevini verir (Çapan 2005: 348; Arslan 1994: 57; Özcan 1989:2/416). Sadrî, 1116/1704-05 yılında İstanbul'da vefat etti. Sâlim, İstanbul’da; Şeyhî, Mihalıç’taki zaviyesine 1115 sonları/1704'te nakl ile orada 1119/1707-08 yılında vefat ettiğini bildiriyor (Özcan 1989:2/416). Bazı tezkireler de vefatını 1118/1706-07 olarak kaydetmiştir (Arslan 1994: 57). Vefat yılı, Safâyî'de 1118/1706-07 (Çapan 2005: 348); Beliğ'de ise 1129/1716-17 olarak geçer (Abdülkadiroğlu 1999: 209).

Söyleyişi güzel, serbest yaratılışlı, şiirlerdeki tabiatı korkusuz, sözleri nazikçe ve şairânedir (Arslan 1994: 57).

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay.

Arslan, Mehmet (hzl.)(1994). Mecma-ı Şuara ve Tezkire-i Üdeba: Mehmet Siraceddin. Sivas.Dilek Matbaacılık.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R.Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri. C. 2. İstanbul: Çağrı Yay.

 

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 19.12.2013
Güncelleme Tarihi: 26.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Ne dem ki eşk-i dem-âlûd kûy-ı yâra akar

Hezâr hasret ile dîde rûy-ı yâra akar

 

Çıkarsa dûd-ı figânım n’ola sipihre degin

Cayır cayır beni Otlak Emînî-zâde yakar

 

Rind-i aşkım düşmesün sâgar elimden gül gibi

Âftâb-ı âlem-ârâ var mıdır câm-ı mül gibi

 

Gel açıl seyrâna çık dirsen bana ey bü’l-heves

Ben açılsam da perîşân-hâtıram sünbül gibi

 

Bâga çıksam serv-kaddüm yâd idüp âh eylerim

Gül görürsem verd-i rûyun söylerim bülbül gibi

 

Kec-külâham turre-i anber-feşânın dir gören

Rişte-i cân kayd-ı dildür görünen kâkül gibi

 

Ârzû-yı pây-bûsun eylemiş Sadrî kulun

Göz göz etmiş reh-güzârında dü çeşmin pül gibi

 

Kemân ebrûlarından tîr-i gamzen aralandurma

Hedefâsâ kulûb-ı ehl-i aşkı yaralandurma

 

Dil-i mir’ât-ı âşık rîze-i elmâs olur bir gün

Sakın ey bî-vefâ seng-i sitemle pârelendirme

 

Devâ-me’mûl-i lal-i hokka-i lutfun iken âlem

Tabîbim haste-i hicrânunı bî-çârelendirme

(Arslan, Mehmet (hzl.)(1994). Mecma-ı Şuara ve Tezkire-i Üdeba: Mehmet Siraceddin. Sivas.Dilek Matbaacılık. 58)

 

Ne mümkin sayd-ı nazîr-i hümâ-yı nazm-ı âlî-câh

Meded şâhîn-i tabın Sadriyâ âvârelendirme

(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 348).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BAĞDADÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ZAMÎRÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HEVÂYÎ, İshak Efendid. 1740 - ö. 1773-74Doğum YeriGörüntüle
4BAĞDADÎd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ZAMÎRÎd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6HEVÂYÎ, İshak Efendid. 1740 - ö. 1773-74Doğum YılıGörüntüle
7BAĞDADÎd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8ZAMÎRÎd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9HEVÂYÎ, İshak Efendid. 1740 - ö. 1773-74Ölüm YılıGörüntüle
10BAĞDADÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11ZAMÎRÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12HEVÂYÎ, İshak Efendid. 1740 - ö. 1773-74MeslekGörüntüle
13BAĞDADÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZAMÎRÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HEVÂYÎ, İshak Efendid. 1740 - ö. 1773-74Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16BAĞDADÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ZAMÎRÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HEVÂYÎ, İshak Efendid. 1740 - ö. 1773-74Madde AdıGörüntüle