SA'ÎD, Müftü-zâde, Divriğili

(d. 1242/1826 - ö. ?/?)
divan şairi, mütercim
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adı Sa’îd’dir. Türkçeye tercüme ettiği Hüseyin b. Âlim Ebu’l-Hasan el-Hüseynî’nin Nüzhetü’l-Ervâh isimli eserin sonundaki terceme-i hâlinden hayatı hakkında bazı bilgilere ulaşılmaktadır. Buna göre 1242/1826 yılında Divriği’de doğdu. Müftü-zâde sanıyla tanındı. Babası meşhur müftülerden Abdürrahîm Efendi’dir. Müftü Süleymân Hâlim ile Emrullâh Efendi’den ilim tahsil etti. Bir süre Tokat’ta Bozoğlu namıyla maruf Ahmed Rüşdî Efendi, Hâcı Sâlih Efendi ve Ferâizî Hicâbî Efendi gibi âlimlerden dinî ilimleri öğrendi. Ardından Afyonkarahisar’a giderek Müftü Vâhid Efendi’den beş yıl boyunca heyet ve hikmet dersleri, Hüsâmeddîn Efendi’den de Mesnevî okudu. Bostân ve Gülistân’ı Farsçasından okudu. 1271/1855 yılında icazet aldı. Vezir Sâmî Paşa’nın himmetiyle Sultan Abdülmecîd’in validesi Bezmiâlem Valide Sultan’ın yaptırmış olduğu Dârülmaârif’e Farsça muallimi olarak tayin edildi. Bu görevinin ardından Sultan Abdülazîz döneminde Silahşörân-ı Hassâya muallim oldu. Sekiz yıl boyunca sarayda şehzadelere hocalık yaptı. 1297/1879 yılında hac vazifesini ifa etti. İstanbul’a avdetinden bir süre sonra tekrar Medine’ye döndü ve oraya yerleşti. Medine’deki rüşdiye mektebinde muallimlik yaptı. Burada on sekiz yıl boyunca Mesnevî ve Gülistân’ı okuttu. 1315/1897 yılında emekliye ayrıldı. Ölüm tarihi bilinmemektedir.

Sa’îd’in bilinen tek eseri, Hüseyin b. Âlim Ebu’l-Hasan el-Hüseynî’ye ait Farsça Nüzhetü’l-Ervâh’ın Türkçeye tercümesidir. Eserin sonundaki terceme-i hâlden Nüzhetü’l-Ervâh’ın tercümesinin 1316/1898 yılında Medine’de tamamlandığı anlaşılmaktadır. Tercüme, şairin ifadesiyle kelime kelime, satır satır yapılmıştır (Sa’îd 1320: 191). Nüzhetü’l-Ervâh, 28 fasıldan oluşmaktadır ve 192 sayfadır. Eser, saliklere yol göstermek ve tasavvufun merhalelerini anlatmak amacıyla yazılmıştır.

Sa’îd; mevcut bilgilere göre akli ve nakli ilimleri tahsil etmiş, Farsçaya vakıf bir âlimdir. Bugün mütercimliğini yaptığı kitabın sonundaki münacattan başka elimizde şiiri bulunmamaktadır.

Kaynakça

Sa’îd (1320). Nüzhetü’l-Ervâh. İstanbul: Mahmûd Bey Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞ
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Münâcât-ı Kâdi’l-Hâcât

Dedim ey pâdişehler pâdişehi

Sa’îd nâm bir şakî-i pür-günâhı

 

Ki geçmişdir ma’âsîde zamânı

Kalıp isyân içinde pîr-i fânî

 

Tecâvüz etdi ömrü yetmiş üçü

Anın yüz bin tecâvüz etdi suçu

 

Gece gündüz günehden gayrı kârı

Yok anın hep nedâmet kâr u yârı

 

Unutmamışdır etdigi günâhı

Vesîle eyledi müznib penâhı

 

Edip âhir-i ömründe dehâlet

Getürdi anı ol bâbda nedâmet

 

Anın kalbini hıfz et mâsivâdan

Henüz pîr oldı geçmedi hevâdan

(Sa’îd (1320). Nüzhetü’l-Ervâh. İstanbul: Mahmûd Bey Matbaası. 187.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÜLEYMAN BOZKURTd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3GARİB, Garip Özkand. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Doğum YılıGörüntüle
5HAKKI PAŞA, Hasan Hakkı Paşa, İşkodralıd. 1826 - ö. 1896Doğum YılıGörüntüle
6NÂCÎ/HULÛSÎ, Hulûsî Nâcî Bey, İstanbullud. 1826 - ö. 1855 ds.Doğum YılıGörüntüle
7TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Ölüm YılıGörüntüle
8HAKKI PAŞA, Hasan Hakkı Paşa, İşkodralıd. 1826 - ö. 1896Ölüm YılıGörüntüle
9NÂCÎ/HULÛSÎ, Hulûsî Nâcî Bey, İstanbullud. 1826 - ö. 1855 ds.Ölüm YılıGörüntüle
10TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901MeslekGörüntüle
11HAKKI PAŞA, Hasan Hakkı Paşa, İşkodralıd. 1826 - ö. 1896MeslekGörüntüle
12NÂCÎ/HULÛSÎ, Hulûsî Nâcî Bey, İstanbullud. 1826 - ö. 1855 ds.MeslekGörüntüle
13TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HAKKI PAŞA, Hasan Hakkı Paşa, İşkodralıd. 1826 - ö. 1896Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NÂCÎ/HULÛSÎ, Hulûsî Nâcî Bey, İstanbullud. 1826 - ö. 1855 ds.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TEVFÎK, Çerkeşli Şeyh Mustafâ Efendi-zâded. 1826 - ö. 1901Madde AdıGörüntüle
17HAKKI PAŞA, Hasan Hakkı Paşa, İşkodralıd. 1826 - ö. 1896Madde AdıGörüntüle
18NÂCÎ/HULÛSÎ, Hulûsî Nâcî Bey, İstanbullud. 1826 - ö. 1855 ds.Madde AdıGörüntüle