SÂLİKÎ

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edirne’de doğdu. Asıl adı Ahmed’dir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşayan Sâlikî, şair olmasının yanında hem kemankeş, hem pehlivan hem de güzel sesli bir hanende idi. Edirne Muradiye Camiinde na’t-hanlık yaptı. Daha sonra Galata’da azaplık yaptıktan sonra seyahate çıkarak Arap diyarlarını gezip dolaştı. Mısır’a giderek İbrahim Gülşenî’ye intisap etti (Kılıç 2010: 941). Kaynaklarda Sâlikî’nin şaraba ve güzele düşkün, laubali ve kavgacı bir yapıya sahip olduğu kayıtlıdır (Solmaz 2005: 357-58, Kılıç 2010: 941, Eyduran 2009: 367). Ölüm tarihi hakkında bilgi bulunmayan Sâlikî, Âşık Çelebi’ye göre Mısır’da (Kılıç 2010: 941), Ahmed Bâdî ve Abdurrahman Hıbrî’ye göreyse Arabistan’da vefat etti (Adıgüzel 2008: 191, Kazancıgil 1996: 134).

Kaynaklarda Sâlikî’nin herhangi bir eserinin olup olmadığı hakkında bilgi bulunmadığı gibi şairliği ve edebî kişiliği hakkında da pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Ahdî’ye göre onun hanendeliği şairliğinden üstündür. Ancak şairlerle şiir üzerine girdiği tartışmalarda karşısındakini susturacak kadar şiire hâkimdir (Solmaz 2005: 358).

Kaynakça

Adıgüzel, Niyazi (2008). Edirneli Ahmed Bâdî’nin Riyâz-ı Belde-i Edirne Adlı Eserinin Tezkire Kısmı. Doktora Tezi. Edirne: Trakya Üniv.

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin A. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.12.2013].

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî, Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 84b.

Kazancıgil, Ratip (hzl.) (1996). Abdurrahman Hıbrî, Enîsü’l-Müsâmirîn, Edirne Tarihi, 1360-1650. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Ens., Yay.

Köksal, M. Fatih (2012), Edirneli Nazmî Mecma’u’n-nezâ’ir, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf, s. 429.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Başkanlığı Yay.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 4. İstanbul: Mihran Matbaası.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 31.12.2013
Güncelleme Tarihi: 29.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Figânî’nin Gazelini Tahmis

Cân şikârına saçın dâmını irsâl eyler

Ben saçıp hırmen-i hüsne adını hâl eyler

Nice bin murg-ı dili ol yana meyyâl eyler

Dökmeye kanını halkın ki müjen âl eyler

Bize geldikçe dokunmaz geçer ihmâl eyler

Çeşm-i mestin bana her dem kılar ey yâr gazab

Bir girişmeyle kılar cânıma bin türlü ta’ab

Bilmezem bunca vefâ vü siteme n’oldu sebeb

Temrenin batırupdur dil-i hâkîde ‘aceb

Tîrin ey kaşı kemân sînemi gırbâl eyler

Bir safâda görüp âyîne-veş ol lâle-hadi

Terk-i tecrîd oluban egnime aldım nemedi

Düşmek ister mûjesi tîgına cânım susadı

Merdüm-i dîde-kenâr itmeye ol serv-kadi

Yetmiş iki dereden su getirüp âl eyler

Sidre kûyında ben ol zöhre-cebînin her ân

Yüzümü sâye gibi hâk ile kıldum yeksân

Merhamet eylemedi hâlüme bir dem yârân

Dogruluk ittigüm içün midir ol kaşı kemân

Sâye-veş yirlere çalıp beni pâmâl eyler

Hedef-i tîr-i belâ olalı ey kaşı kemân

Kârını Sâlikî âh eyledi ol serv-i revân

Görmeyicek yüzünü dil nice olur handân

Gül-ruhunsuz idemez tab’ı Figânî efgân

Gülşenin bülbülüni fasl-ı hazân lâl eyler

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 120-121.

Zühdümüñ iffet nikâbın ey dirîğâ pâreler

Her zamân bu lu'b ile bu yirdeki meh-pâreler

Gice gündüz zülfi ile hâlinün alı bu kim

Yüz yüzüme kosa mâhum aralar ol karalar

Kevkeb-i bahtum görüp aydur müneccim ey garìb

Tâli'ünde görmedüm eşkün gibi seyyâreler

Sînem açup öldügümden sonra bağrum üzre gör

Hecr okınuñ yâresinden sad hezârân yâreler

Şâdmân ol Sâlikî mergün temâşâsına yâr

Zülf-i şeb-rengin kesüp ruhsâr hâlin karalar

Köksal, M. Fatih (2012), Edirneli Nazmî Mecma’u’n-nezâ’ir, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf, s. 429.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DERVİŞÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2NÜVÂZÎd. ? - ö. 1639\'dan sonraDoğum YeriGörüntüle
3AHDÎ, Ali Çelebid. ? - ö. 1567/68Doğum YeriGörüntüle
4DERVİŞÎd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5NÜVÂZÎd. ? - ö. 1639\'dan sonraDoğum YılıGörüntüle
6AHDÎ, Ali Çelebid. ? - ö. 1567/68Doğum YılıGörüntüle
7DERVİŞÎd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8NÜVÂZÎd. ? - ö. 1639\'dan sonraÖlüm YılıGörüntüle
9AHDÎ, Ali Çelebid. ? - ö. 1567/68Ölüm YılıGörüntüle
10DERVİŞÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11NÜVÂZÎd. ? - ö. 1639\'dan sonraMeslekGörüntüle
12AHDÎ, Ali Çelebid. ? - ö. 1567/68MeslekGörüntüle
13DERVİŞÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NÜVÂZÎd. ? - ö. 1639\'dan sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AHDÎ, Ali Çelebid. ? - ö. 1567/68Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DERVİŞÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17NÜVÂZÎd. ? - ö. 1639\'dan sonraMadde AdıGörüntüle
18AHDÎ, Ali Çelebid. ? - ö. 1567/68Madde AdıGörüntüle