ŞEMSÎ BABA, Yûsuf Şemseddîn, Eğribozlu

(d. 1211/1796 - ö. 1302/1885)
divan şairi ve tekke şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1211/1796 yılında Mora yarımadasında bulunan Eğriboz'a bağlı İstefe nahiyesinde doğdu. Yûsuf Şemseddîn veya Şemsî Baba adıyla tanındı. Babası müderris Hacı Feyzullah Efendi'dir. Yûsuf Şemseddîn, genç yaşında gönüllü olarak asker oldu. Tabur kâtipliğine kadar yükseldi. Daha sonra bu görevinden istifa ederek ayrıldı. İzmir'e yerleşti. Buradayken Rüsûmât memurluğuna tayin edildi, derece derece yükselerek Rüsûmât başkâtibi oldu. Daha sonra bu görevden da çekildi. Kâtiboğlu civarında Karadutlu Dergâhı adıyla bilinen Bektaşi tekkesine postnişin yani şeyh oldu. 1864 yılında harap vaziyette olan bu dergahı yeniden inşa etti ve 1882 tarihli vakıf senedine göre de kendisinden sonra Mehmed Rûhi Bey ibni Zeynelâbidîn'i, meşhur adıyla Rûhî Baba'yı dergaha mütevelli tayin etti. Bu tarihler bize Yûsuf Şemseddîn Baba'nın 1864'ten ölüm tarihi olan 1885'e kadar burada en az yirmi yıl postnişin olarak hizmet ettiğini göstermektedir. Yûsuf Şemseddîn Baba, müritleriyle görüşmek üzere Turgutlu'ya gitmiş, döneceği sırada Turgutlu tren istasyonunda 1302/1885 yılında 90 yaşlarındayken kalp sektesinden vefat etmiştir. Karadutlu dergâhına defnedilmiştir (Huyugüzel 2000: 593-594).

Doksan yıl kadar yaşayan Yûsuf Şemseddîn Baba, Şemsî Baba mahlasıyla birçok nefesler, ilahiler, na'tlar ve koşmalar yazmıştı. Daha çok tasavvufi şiirleriyle tanınmış olan Şemsî Baba'nın bir kitap teşkil edecek kadar şiirleri bulunduğu söylenmekle birlikte bunlar ele geçebilmiş değildir. Hem aruz hem de heceyle yazdığı tasavvufi şiirlerinde âl-i abâ ve on iki imam sevgisi gözlemlenmektedir. Eldeki şiir örneklerinden olgunlaşmış bir şiir diline sahip olduğu anlaşılan Yûsuf Şemseddîn Baba'nın diğer şiirleri elde değildir (Huyugüzel 2000: 593, 595).

Kaynakça

Huyugüzel, Ö. Faruk (2000). İzmir Fikir ve Sanat Adamları (1850-1950). Ankara: KB Yay.

Özmen, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. IV. Ankara: KB Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 24.06.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Bir Nefes'inden

Virdimizdir bizim Muhammed Ali

Zeynelabâ'dandır bunların hâli

Hasan Hüseyn'e demişiz belî

İman olmuş kardaş gümân olmasın

On iki imamın kulu kurbânı

Çâr-deh ma'sûmân Şâh-ı Merdân'ı

Cümle mü'minlerin dîn ü îmânı

İman olmuş kardaş gümân olmasın

Ey kardaş aldanma aklı karaya

Düşmeyesin gözle dâm-ı belâya

Mürşidine bağlan girme hevâya

İman olmuş kardaş gümân olmasın

(Özmen, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. IV. Ankara. 313.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1VÎRÂNÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SÂMÎ, Ebûbekir Sâmî Paşad. ? - ö. 1813-14Doğum YeriGörüntüle
3MÂHİRd. ? - ö. 1843Doğum YeriGörüntüle
4HÜDAVERDİ BABA, Hüseyind. 1796 - ö. 1859?-1866?Doğum YılıGörüntüle
5KENZÎ, İbrahim Kasımd. 1796 - ö. 1839Doğum YılıGörüntüle
6ŞEREF, Halîl Şeref Efendid. 1796 - ö. 1850-51Doğum YılıGörüntüle
7RÜŞDÎ, Mühürdâr-zâde Hüseyin Hüsnî Rüşdî Efendid. 1819 - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
8BENDÎd. 1839 - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
9ZARİFÎ HANIMd. 1825 - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
10Tokadî-zâde/Kadı-zâde Şeyh Mehmed Efendid. ? - ö. Nisan 1636MeslekGörüntüle
11SÛZÎ, Derviş Osmand. ? - ö. 1676MeslekGörüntüle
12ŞEYHÎ, Şeyh Salmand. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13NÛRÎ, Mustafa Nûrî Bey, Maraşlıd. 1844 - ö. 1906Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FETHÎ, Zülfikard. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SIDDÎK, Meşreb-zâde Mehmed Sıddîk Efendid. 1830 - ö. 1878Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HÂFIZ, Postd. 1620? - ö. 1694Madde AdıGörüntüle
17MÛSÂ, Musa Deded. ? - ö. 1719-20Madde AdıGörüntüle
18HÂTEMÎ, Haydard. ? - ö. 1809-10Madde AdıGörüntüle