ŞEMSÎ ÇELEBİ

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

16. yüzyılın ortalarında yazılmış olan ve tezkire niteliği taşıyan bir şiir mecmuasında “Âl-i Fenârîden Sultân Selîm Hân Hazretlerine hürmet ü ‘izzet birle defterdâr olan Burusalı Şemsî Çelebi fermâyed” (Mecmû’a-i Eş’âr vr. 46a) ibaresiyle kayıtlı Şemsî’ye ait bir gazel bulunmaktadır. Bu gazel, aynı yüzyılda yazılmış olan Edirneli Nazmî tarafından yazılan Mecma’u’n-Nezâ’ir’de de yer alır. Yine şair hakkında çok az da olsa Âşık Çelebi ve Kınalı-zâde Hasan Çelebi  tezkirelerinde bilgi verilmiştir. Âşık Çelebi, Şevkî hakkında bilgi verirken Şevkî’nin, Yavuz Sultan Selim Trabzon’da valiyken onun lalalık ve defterdarlığını, padişahlığında da hazine defterdarlığını yapan Fenârî soyundan merhum Şemsî Bey’in hizmetinde bulunduğunu söyler (Kılıç 2010: 1450). Hasan Çelebi de Şevkî hakkında bilgi verirken onun, Sultan Selim’in lalası Fenârî soyundan Şemsî Bey’in hizmetinde bulunduğunu ifade eder (Eyduran 2009: 442). Hem mecmuadaki hem de tezkirelerdeki bu bilgiler ışığında Şemsî’nin Bursalı olduğu, Fenârî soyundan geldiği ve Yavuz Sultan Selim’e lalalık ve defterdarlık yaptığı anlaşılmaktadır. Âşık Çelebi’nin Şemsî hakkında merhum ifadesini kullanması şairin, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ’nın yazılış tarihi olan 1568 yılından önce öldüğünü göstermektedir.

Kaynakça

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin A. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.12.2013].

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 3. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî-Mecma'u'n-Nezâ’ir, (İnceleme-Tenkitli Metin). Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-100879/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.html, [Erişim Tarihi: 01.12.2013].

Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479, vr. 46a.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 07.12.2013
Güncelleme Tarihi: 03.12.2020

Eserlerinden Örnekler

GAZEL

Olur sûz-ı derûnumdan dehânumda zebân âteş

Söz açarsam şerârından idiser çok ziyân âteş

Derûn-ı dilde ‘ışk odı toludur olur âh itsem

Serâdan tâ Süreyyâya ser-â-ser bu cihân âteş

Göñülde ‘ışk odı cânâ nihân olmaz ne mümkindür

Bu bir fikr-i muhâl ancak kaçan olur nihân âteş

Miyân-ı hırmen-i câna bir âteş urdı ‘ışkuñ kim

Vücûdum şehrini bir gün tutısar nâ-gehân âteş

Zebânumdan ki âteşler olur her dem şirâr-efşân

Görinür dîde-i hûn-bâruma kevn ü mekân âteş

Beni bir resme hiddetle yakar kim âteş-i ‘ışkuñ

Yanup hâk oldugum yirde yanardı bir zamân âteş

Bir âteşdür derûnı ‘ışk ile ‘âşıklaruñ Şemsî

Cinâna varsa ‘âşıklar tolar elbet cinân âteş

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî-Mecma'u'n-Nezâ’ir, (İnceleme-Tenkitli Metin). Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-100879/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.html, [Erişim Tarihi: 01.12.2013]. 1185; Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479, vr. 46a.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1LATÎFÎ, Tûtî-i Latîfd. ? - ö. 1564-65Doğum YeriGörüntüle
2ÜNSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Yeşim Armutakd. 1970 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4LATÎFÎ, Tûtî-i Latîfd. ? - ö. 1564-65Doğum YılıGörüntüle
5ÜNSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Yeşim Armutakd. 1970 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7LATÎFÎ, Tûtî-i Latîfd. ? - ö. 1564-65Ölüm YılıGörüntüle
8ÜNSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Yeşim Armutakd. 1970 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10LATÎFÎ, Tûtî-i Latîfd. ? - ö. 1564-65MeslekGörüntüle
11ÜNSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12Yeşim Armutakd. 1970 - ö. ?MeslekGörüntüle
13LATÎFÎ, Tûtî-i Latîfd. ? - ö. 1564-65Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ÜNSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Yeşim Armutakd. 1970 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16LATÎFÎ, Tûtî-i Latîfd. ? - ö. 1564-65Madde AdıGörüntüle
17ÜNSÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Yeşim Armutakd. 1970 - ö. ?Madde AdıGörüntüle