SEYDÎ, Seyyid Ahmed Mîrzâ

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Çağatay)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Seyyid Ahmed Mîrzâ’nın hayatı hakkında biyografi kaynaklarındaki bilgiler sınırlıdır. Timur’un torunlarından Mîrân Muhammed Şâh’ın oğludur. Şâhruh Mîrzâ zamanında (1405-1447) Horasan valiliği yapmıştır. Seydî mahlasını kullanan şairin eserleri şunlardır:
Ta’aşşuk-nâme: Hucendî’nin Letâfet-nâme’si tarzındaki 320 beyitlik bu mesnevîde aruz vezninin “mefâ’ilün mefâ’ilün fe’ilün” kalıbı kullanılmıştır. Metin, giriş bölümündeki “münacaat, na’t, hükümdarın medhi ve sebeb-i telif”i takiben yazılmış on aşk mektubundan meydana gelmektedir. Her mektubu bir gazel ile “Sözün Hulâsâsı” başlıklı bölüm takip etmektedir. Seydî mahlasını kullanan şair, 839/1435 yılında Şâhrûh Mîrzâ’ya sunduğu manzumeyi kendi ifadesine göre yedi günde bitirmiştir. Ta’aşşuk-nâme üzerine bir lisans (Özkoçer 1968) ve yüksek lisans çalışması (Kuru 1993) hazırlanmıştır.

Dîvân: Nevâyî’nin verdiği bilgiye göre şair, Türkçe ve Farsça mesnevî ve gazellerden oluşan bir Dîvân tertip etmiştir (Eraslan 2001: 196). Ancak kaynaklarda Seydî Dîvânı’na dair bilgi yoktur ve metnin nüshası da günümüze ulaşmamıştır.

Letâfet-nâme: Nevâyî, Seydî’nin bu adı taşıyan bir mesnevîsi olduğundan bahsetmişse (Eraslan 2001: 196) de henüz nüshası tespit edilemeyen bu eser hakkında kaynaklarda da herhangi bir bilgi yoktur.

Alî Şîr Nevâyî’nin belirttiğine göre Seyyid Ahmed Mîrzâ “sağlam tabiatli, pâk zihinli” bir şairdir (Eraslan 2001: 196).

Kaynakça

Eraslan, Kemal (1993). “Çağatay Edebiyatı”. İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: TDV Yay. 171.

Eraslan, Kemal (hzl.) (2001). Alî Şîr Nevâyî, Mecâlisü’n-Nefâyis. C. 1. Ankara: TDK Yay.

Kuru, Selim Sırrı (1993). Bir Dehnâme Örneği Olarak Ta’aşşuknâme ve Eserdeki ki’li Yan Tümceler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.

Kuru, Selim Sırrı (2004). “Sevgiliye Mektuplar, Diğer Dehnâmeler Işığında Seydî Ahmed Mirza’nın Ta’aşşuknâmesi”. Journal of Turkish Studies 28 (3): 109-125.

Özkoçer, Sezer (1968). Seyyid Ahmed Mîrzâ, Ta’aşşuknâme. Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Sertkaya, Ayşe Gül (2004). “Seydî Ahmed Mirza’nın, Taaşşuk-nâme’si Üzerine”. Journal of Turkish Studies 28 (2): 383-390.

Sertkaya, Ayşe Gül (2007). “Seydî Ahmed Mirzâ’nın Ta’aşşuk-nâme Adlı Mesnevîsinin Yeni Bir Yazma Nüshası Üzerine”. IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri. Ankara: TDK Yay. 1621-1625.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLÇİÇEK AKÇAY
Yayın Tarihi: 21.11.2014
Güncelleme Tarihi: 04.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Matla’

Sayd itdi firâkın mini murg-ı seherî dik

Kıl âdemîlık kılma nihân yüzni perî dik

(Eraslan, Kemal (hzl.) (2001). Alî Şîr Nevâyî, Mecâlisü’n-Nefâyis. C. 1. Ankara: TDK Yay. 196).