SIDKÎ, Hasırî-zâde Şeyh Süleymân Sıdkî Efendi

(d. 1211/1796 - ö. 1253/1837)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da Südlüce'de 1211/1796 senesinde doğdu. Asıl adı Şeyh Süleymân Sıdkî Efendi'dir. Şiirlerinde Sıdkî mahlasını kullandı. Südlüce'de Sa'diyye tarikatından Hasırî-zâde Tekkesi'nin kurucusu olan Şeyh Mustafa İzzî Efendi'nin oğludur. Hasırî-zâde veya Şeyh Sülün Efendi sanlarıyla tanındı. Annesi ise Eyüp'te Taşlıburun Tekkesi şeyhi olan Süleymân Sıdkî Efendi'nin kızı Sâliha Hatun'dur. Adını annesinin babasından almıştır. Zamanına göre gerekli olan ilimleri tahsil etti ve ömrünün sonuna kadar sürekli kitap mütalaasıyla vakit geçirdi. Babasının vefatından sonra 1239/1823 senesinde onun yerine Südlüce'deki Hasırî Dergâhı'nda meşihat makamına geçti. On dört sene kadar meşihatta bulundu. Çarşamba'da Murâd Molla Dergâhı şeyhi Mehmed Murâd Efendi'den Mesnevî okuyarak icazet ve Nakşıbendî tarikatından hilafet aldı. Mevlevi tarikatına da intisap etti. Mevlevi sikkesi giyerek kendi tekkesinde dervişlerine Mevlevi dedegânı gibi sikke giydirmeye mezun oldu. Henüz genç olduğu hâlde emsali arasında temayüz ettiğinden Sultan II. Mahmûd birkaç defa dergâha gelerek Şeyh Sıdkî Efendi ile görüştü ve tekkeyi yeniden yaptırdı. Onu Rufâ'î, Bedevî, Sa'dî meşayihi üzerine mümeyyiz ve şeyhülmeşayih namıyla reis tayin etti, bu konuda eline ferman verdi. 1253/1837 senesinde İstanbul'da vefat etti. Şeyhlik yaptığı dergâhın bitişiğinde bulunan babasının türbesine defnedildi. "Şeyh Süleymân'ın makâmın eyleye Mevlâ cinân" mısraı ölümüne tarih düşürülmüştür.

Oğulları Hasan Rızâ Efendi, Ahmed Muhtâr Efendi ve İsmâil Necâ Paşa da hem şair hem de tarikat ehli idiler.

İbnü'l-Emin'e göre kürsi şeyhliği de bulunduğundan mevâıza dair bir Makâlât'ı ayrıca bir Dîvânçe'si vardır. Farsça şiir yazmakta da ustadır (İnal 1988: 1705). Şiirlerine örnek Fatîn Tezkiresi'nde ve Son Asır Türk Şairleri'ndedir.

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. III. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1311). Kâmûsü'l‑A‘lâm. C.IV. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 02.10.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Gönül envâr-ı hurşîd-i hakîkatdan münevverdir

Anın-çün sırr-ı remz-i alleme'l-esmâya mazhardır

Hicâb ancak yine kendi özündür yoksa ey zâhid

Tecellîyât-ı vahdet ser-te-ser âlemde azherdir

Hemân sen murg-ı cânın lâne-sâz-ı bâğ-ı teslîm et

Gelür gam çekme aslâ rızk-ı maksûmun mukadderdir

Tecellî-i celâl eylerse me'yûs-ı atâ olma

Tesellîyât-ı envâr-ı cemâl elbet mukarrerdir

Gel imdi hâk-i pây-ı şeyhi kuhl-i dîde kıl Sıdkî

Tarîk-i aşk-ı Hak'da reh-nümâdır sana rehberdir

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay. 1706.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Yahya Saim Ozanoğlud. 1894 (1898) - ö. 3 Temmuz 1962Doğum YeriGörüntüle
2Mithat Cemal Kuntayd. 1885 - ö. 30 Mart 1956Doğum YeriGörüntüle
3Debîrî, Hâki Biraderid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HÜDAVERDİ BABA, Hüseyind. 1796 - ö. 1859?-1866?Doğum YılıGörüntüle
5ŞEMSÎ BABA, Yûsuf Şemseddîn, Eğribozlud. 1796 - ö. 1885Doğum YılıGörüntüle
6HIRÂMÎ, Molla Kurbând. 1796 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7MİRZECEN, Medetovd. ? - ö. 1837Ölüm YılıGörüntüle
8PERTEV PAŞA, Seyyid Mehmed Saidd. 1785 - ö. 1837Ölüm YılıGörüntüle
9SA’ÎD, Kîlârî Hızrağa-zâde Sa’îd Bey, Hızrağa-zâde Enderûnî/Enderûnlu Sa’îd Beyd. ? - ö. 1837Ölüm YılıGörüntüle
10FERDÎ, Ahmed Ferîd Efendid. 1866-67 - ö. 1910MeslekGörüntüle
11HİLMÎ, Mustafa, Bostan-ı Evvel Çelebid. 1553 - ö. 1630MeslekGörüntüle
12BEYÂNÎ, Mustafâd. ? - ö. 1597-98MeslekGörüntüle
13BEDRÎ, Ebu Bekir-zâde Mustafa Bedrî, Mustafa Bedreddînd. 1743-44 - ö. 1820-21Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SUÂD HANIMd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FITNAT, Hazinedar-zâde Fıtnat Mehveş Hanım, Trabzonlud. 1830-31 - ö. 1909Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ABDULLAH RÂMİZ PAŞA, İstanbullud. 1818 - ö. 1878Madde AdıGörüntüle
17BELİĞ, Güreşçi-zâde / Kirişci-zâde Hâfız Abdullah Efendid. ? - ö. Mayıs-Haziran 1716Madde AdıGörüntüle
18ZİHNÎ, Abdullah Zihnîd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle