Murat Uraz

M.U., Kâzım Mete, Kunt Ozan, Murat, Mehmet Murat.
(d. 14 Eylül 1892 (1894) / ö. 10 Aralık 1981)
Yazar, öğretmen, eğitimci, edebiyat araştırmacısı, edebiyat tarihçisi
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Trabzon’da doğdu. (Komisyon 2003: 1025) Babası, İslamoğulların’dan Hurşit Efendi’dir. (Kayaoğlu 1988) İlk ve orta öğrenimini Trabzon’da tamamladı. (Işık 2007: 3676) İstanbul Darülfünûn Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi (1913). (Tekin 2005: 554) Trabzon Sultanisi’nde edebiyat ve felsefe derslerini verdi. Ardından Erzurum Lisesi’nde öğretmenlik görevini sürdürdü (1925) (Komisyon 2003: 1025). 1931’den sonra İstanbul’da edebiyat öğretmenliği yaptı. (Necatigil 2016: 395) İstanbul’daki Vefa Lisesi, Pertevniyal Lisesi, Alman Lisesi, Notre Dame de Sion ve Saint Benoit liselerinde öğretmenlik görevinde bulundu. 1945-1950 yılları arasında İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü yaptı. (Komisyon 1998: 462) Vefa Lisesi’nde öğretmenliği sırasında 1957 yılında emekli oldu. İstanbul’da hayatını kaybetti.

Hikâye türü ile edebî hayatına başlayan Uraz’ın “Kayıkçı” isimli ilk hikâyesi, Meşveret’te yayımlanır (1913) (Özkırımlı 1984: 1177) İstikbal gazetesinde mizahî manzumeleri, tarihsel makaleleri mevcuttur. (Kayaoğlu 1988: 8) Edebiyat araştırmaları alanına yoğunlaşan Uraz’ın Türk edebiyatına katkı sunduğu başlıca alan, halk edebiyatı ve yardımcı ders kitaplarıdır. İlk monografik kitaplarında genelde Kunt Ozan ve Kâzım Mete müstear isimlerini kullanmıştır. Basılı olan müstakil kitap sayısı altmıştan fazladır. Nur adlı bir dergi çıkaran Uraz, Erzurum Halk Evi, Türk Folklor Araştırmaları (Işık 2007: 3676), İnan, Yayla, Eğitim Hareketleri, Sivas Folklorü gibi süreli yayınlarda makaleler yayımlamıştır. Ayrıca yaptığı derlemelerle halk hikâyelerinin yazıya aktarılmasında yol açıcı bir rol oynamıştır. Abbe Prevost’un Manon Lescaut romanını Türkçeye çevirmiştir. Onun eserlerinde ve yazılarında hâkim üslup açık ve anlaşılır bir niteliktedir. Halk Edebiyatı, iki ciltlik Kadın Muharrirlerimiz ve Türk Mitolojisi en çok bilinen eserleridir.

Kaynakça

Çetin, Nurullah (2006). Takma – Müstear İsimler Sözlüğü. Ankara: Edebiyat Otağı.

Işık, İhsan (2007). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C. 7. 2. Baskı. Ankara: Elvan Yayınları.

Kayaoğlu, İ. Gündağ (1988). “Murat Uraz Hayatı ve Eserleri”, Kıyı, Ağustos 1988, S. 29, s. 8-9.

Komisyon (1998). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Komisyon (2003). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Özkırımlı, Atilla (1984). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: Cem Yayınları.

Necatigil, Behçet (2016). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Tekin, Arslan (2005). Edebiyatımızda İsimler. Ankara: Elips Kitap.

Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis Kitap

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. DİNÇER ATAY
Yayın Tarihi: 11.01.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Halk Edebiyatı - Şiir ve Dil ÖrnekleriSemih Lütfi Kütüphanesi / İstanbul1933İnceleme
Türk AdlarıYeni Şark Bitikevi - Bozkurt Matbaası / İstanbul1935Araştırma
Esad MahmutSuhulet Kitabevi / İstanbul1936Biyografi
Reşat NuriSuhulet Kitabevi / İstanbul1937Biyografi
Yahya Kemal (Kunt Ozan İmzasıyla)Tefeyyüz Kitabevi / İstanbul1937Biyografi
Ahmet Haşim – Hayatı ve Seçme Şiirleri (Kunt Ozan İmzasıyla)Okullar ansiklopedik Yayınları / İstanbul1937Biyografi
Tevfik Fikret (Kunt Ozan İmzasıyla)Okullar Ansiklopedik Yayınları / İstanbul1937Biyografi
Abdülhak Hâmid Tarhan – Hayatı, Seçme Şiir ve Yazıları (Kunt Ozan İmzasıyla)İstanbul Okullar Ansiklopedik Yayınları Suhulet Kitabevi / İstanbul1937Biyografi
Aka Gündüz, Hayatı, Şahsiyeti ve Eserlerinden ParçalarSemih Lütfi Kitabevi / İstanbul1938Biyografi
Hasan Ali Yücel – Hayatı, Seçme Şiir ve YazılarıSemih Lütfi Kitabevi / İstanbul1938Biyografi
Muallim NaciTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1938Biyografi
Nedim - yetiştiği asır, hayatı, şahsiyeti ve şiirlerinden parçalarTefeyyüz Kütüphanesi / İstanbul1938Biyografi
Recaizade EkremTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1938Biyografi
ŞinasiTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1938Biyografi
Büyük Şairler Dizisi – Namık KemalTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1938Biyografi
Emrah ile SelviHalk Kitapçılık / İstanbul1938Efsane
Manon Lesko (A. Prevost)Semih Lütfi Kitabevi / İstanbul1938Çeviri
Kenan ile LalezarYeni Şark / İstanbul1938Derleme
Türk Edip ve Şairleri - 3 ciltTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1939Edebiyat Tarihi
Bahadır ile Mahinur? / İstanbul1939Derleme
Edebiyat Antolojisi - 6 CiltSuhulet Kitabevi / İstanbul1939-1940Antoloji
Âşık EmrahAydınlık Basımevi / İstanbul1940Biyografi
Büyük Şairler Dizisi – Cenab ŞehabettinTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1940Biyografi
Divan Edebiyatı Nazım Şekilleriİnkılâp Kitabevi / İstanbul1940İnceleme
Sadri ErtemSemih Lütfi Kitabevi / İstanbul1940Biyografi
XIII. Asırdan Sonra Avrupa Edip ve Şairleriİnkılâp Kitabevi / İstanbul1940Araştırma
Bağdatlı RuhîTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1941Biyografi
Büyük Şairler Dizisi – Ahmet MithatTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1941Biyografi
Büyük Şairler Dizisi – Ragıp PaşaTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1941Biyografi
Kadın Muharrirlerimiz - II CiltTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1941Edebiyat Tarihi
BakiTefeyyüz Kitebevi / İstanbul1941Biyografi
Sürmeli Bey ile Telli Senem - (Kâzım Mete İmzasıyla)? / İstanbul1941Derleme
Küçük Mitoloji II Cilt – Yunan RomaTürk Neşriyat Yurdu / İStanbul1941Araştırma
Orta Okuma Kitaplarında Yazıları Bulunan Şair ve Ediplerin Hayatıİnkılâp Kitabevi / İstanbul1941Antoloji
Âşık Seyrani ve Seçme ŞiirleriYeni Şark Kitabevi / İstanbul1942Biyografi
İlahilerTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1942Antoloji
Seçme Çocuk ŞiirleriTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1942Antoloji
NefeslerYeni Şark Kitabevi / İstanbul1942Antoloji
Bağdat CengiYeni Şark Kitabevi / İstanbul1943Destan
Halk Edebiyatı Örneklerinden KoşmalarCahit Balçık ve Ş. Kitabevi / İstanbul1943Antoloji
Ahmet Vefik Paşa, Hayatı, Şahsiyeti ve Eserlerinden Seçme ParçalarTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1944Biyografi
Büyük Şairler Dizisi – Şeyhülislam YahyaTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1944Biyografi
Nabi – Hayatı, Şahsiyeti, Gazelleri ve Eserlerinden Seçme ParçalarTefeyyüz Kütüphanesi / İstanbul1944Biyografi
Ziya Paşa – Hayatı ve ŞiirleriTefeyyüz Kitabevi / İstanbul1946Biyografi
Saz ve AşıkTürk Folklor Araştırmaları Sayı.4 / ?1949Makale
Halk Edebiyatında MuammaTürk Folklor Araştırmaları Sayı.8 / ?1950Makale
Halk Hikayelerinde Köseler ve KellerTürk Folklor Araştırmaları Sayı.10 / ?1950Makale
Halk Edebiyatında MizahTürk Folklor Araştırmaları Cilt.1 , Sayı.12 / ?1950Makale
500. Fetih Yıl Dönümü Hatırası Olarak Hazırlanan İstanbul İçin ŞiirlerTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1953Antoloji
Sümmanî’nin Koşmaları ve Şenlik Sümmani Arasındaki Bağlama ve Nazireler? / ?1953İnceleme
Cervantes ve Don KişotTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1955Biyografi
Dante ve PetrarcaTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1955Çeviri
Euripides ve İphigeneia – ElektraTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1955Çeviri
Homeros ve İliyada – OdyssiaTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1955Destan
Sophokles ve Kral OidipusTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1955Çeviri
Mevlit ve İzahıTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1956İnceleme
Tevfik Fikret ve Kitaplarında Çıkmayan ŞiirleriTefeyyüz Kütüphanesi / İstanbul1959Araştırma
Batı Edebiyatından Seçme ÖzetlerHüsnü Tabii Matbaası / İstanbul1962Antoloji
Lise ve Ortaokul Kitaplarında Yazıları Bulunan Şair ve Ediplerin HayatıOkat Yayınevi / İstanbul1962Antoloji
Vezin – NazımOkat Yayınevi / İStanbul1962İnceleme
Türk MitolojisiHüsnü Tabia Matbaası / İstanbul1967Araştırma
Peçevi Tarihi - II CiltTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul1968Araştırma
Büyük Resimli Karacaoğlan ile KarakızŞenyıldız Yayınevi / İstanbul1970Efsane
Kuşlar <Eski Türk Destanları, Halk Şiiri ve Hikâyelerinde>Türk Folklor Araştırmaları Cilt.15 , Sayı.293 / ?1973Makale
Kuşlar <Eski Türk Destanları, Halk Şiiri ve Hikâyelerinde>Türk Folklor Araştırmaları Cilt.15 , Sayı.292 / ?1973Makale
Halk Edebiyatında Hiciv ve MizahTürk Folklor Araştırmaları Cilt.15 , Sayı.298 / ?1974Makale
Cönkler ve SefinelerTürk Folklor Araştırmaları Dergisi - 17 (337) / ?1977Makale
Trabzon'da Medrese KütüphaneleriEğitim Hareketleri Cilt.22 , Sayı.258-259 / ?1977Makale
İslam Kültüründe, Türk Folklorunda ÇiçeklerEğitim Hareketleri Cilt.22 , Sayı.260-261 / ?1977Makale
Halk Hikâyelerinde ve Şiirlerinde KızlarTürk Folklor Araştırmaları Cilt.17 , Sayı.339 / ?1977Makale
Doğu Anadolu Hikâyeleri Varyantlarına Göre: Köroğlu'nun Türeyişi ve KayboluşuTürk Folklor Araştırmaları Cilt.17 , Sayı.331 / ?1977Makale
Halk Hikaye ve Şiirlerinde DağlarTürk Folklor Araştırmaları Cilt.17 , Sayı.335 / ?1977Makale
Çiçeklere Şiirlerle Verilen Adlar ve Eski Çiçek KitaplarıEğitim Hareketleri Cilt.23 , Sayı.270-271 / ?1978Makale
Edebiyat ve Türk Edebiyatı Tarihi HülasasıYeni Kitapçı / İStanbul1980İnceleme
Âşık Sümmanî ile Gülperi HikâyesiŞen Yıldız Yayınevi / İstanbul1981Efsane
Seyrani? / ??Biyografi
Türk Edebiyatından Seçme Özetler – Destan, Hikâye, Roman, TiyatroTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul?Antoloji
Virgilius ile SenecaTürk Neşriyat Yurdu / İstanbul?Çeviri
Çiçeklere Şiirlerle Verilen Adlar ve Eski Çiçek KitaplarıEğitim Hareketleri Dergisi - C. 22 - S. 267 / ??Makale
Leylâ ile MecnunSivas Folklorü Cilt.18 , Sayı.344 / Sivas?Makale
Hıdırellez ve Hızır ve İlyasTürk Folklor Araştırmaları Cilt.18 , Sayı.346 / ??Makale
Türk Mitolojisinde ve Folklorunda: AtlarTürk Folklor Araştırmaları Cilt.18 , Sayı.348 / ??Makale
Türk DestanlarıTürk Folklor Araştırmaları Cilt.18 , Sayı.351 / ??Makale
Hüsrev ve Şirin-Ferhat ile Şirin HikâyeleriTürk Folklor Araştırmaları Cilt.17 , Sayı.342 / ??Makale
Sazşairlerinde Meydan Edilme ve SohbetlerTürk Folklor Araştırmaları Cilt.18 , Sayı.357 / ??Makale
Kıssahanlar, Şettahlar, MeddahlarTürk Folklor Araştırmaları Cilt.18 , Sayı.354 / ??Makale
Mükemmel Roman HülasalarıTefeyyüz Kütüphanesi / İstanbul?Antoloji

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NEF'Î, Trabzonlud. ? - ö. 1895 ds.Doğum YeriGörüntüle
2ALİ HAYDAR SÜMERd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3FAZLÎd. ? - ö. 1903-04’te hayattaDoğum YeriGörüntüle
4Müfide Ferit Tekd. 29 Nisan 1892 - ö. 24 Mart 1971Doğum YılıGörüntüle
5ÂYET, Âyetullah Kurutluoğlud. 25.07.1892 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ahmet Cevatd. 5 Mayıs 1892 - ö. 1937Doğum YılıGörüntüle
7Resul Rızad. 19 Mayıs 1910 - ö. 1 Nisan 1981Ölüm YılıGörüntüle
8OZANOĞLU, İhsan Ozanoğlud. 15.04.1907 - ö. 13.02.1981Ölüm YılıGörüntüle
9Yaşar Nabi Nayırd. 1908 - ö. 15 Mart 1981Ölüm YılıGörüntüle
10Yusuf Atılgand. 27 Haziran 1921 - ö. 9 Ekim 1989MeslekGörüntüle
11Sait Hikmetd. 1883 - ö. 1930MeslekGörüntüle
12Hakan Bıçakçıd. 27 Şubat 1978 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Mehmet Asaf Borsacıd. 20 Ekim 1874 - ö. 1961Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mehmed Zîverd. 1867? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Şakir Şevketd. 1847 - ö. 1878Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Mehmet Çilingird. 22 Mayıs 1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KUL SULTAN/OZAN SULTAN, Sultan Çakmakd. 1959 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18MEHMED, Mehmet Gökçed. 1957 - ö. ?Madde AdıGörüntüle