Madde Detay

 Kanuni Sultan Süleyman’ın vezir-i azamı olan Ayas Paşa’nın oğludur. Asıl adı Mehmet olup İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Bu yüzden Ayas Paşazâde olarak bilinir. Hangi yılda doğduğu ve öldüğü bilinmemektedir. Ahdî, tezkiresinde onun yüce yaratılışlı ve sarayda kabul görmüş önde gelen kişilerden olduğunu belirtir. Devlet hizmetinde bulunmuş, sancaktarlık görevi yapmıştır. İyi bir eğitim almış olan Yümnî, Arapça’yı ve Farsça’yı çok iyi derecede tahsil etmiştir. Ahdî, döneminin önde gelen âlimlerinden ders aldığını nakleder. Fakat kimlerden ders aldığı konusunda bir kayıt bulunmamaktadır. İlim sahibi kimselerle sohbet etmeyi seven bir kişidir. Kıvrak bir zekâya sahip olup Ahdî onun gazeldeki ve tarih düşürmedeki ustalığından söz eder.  1562 yılının Ağustos ayında meydana gelen ve İstanbul’u yıkan sel ve fırtınaya dair bir tarih şiiri bulunmaktadır: Şairin bu tarihteki olaya tarih şiiri yazmış olması ve babası Ayas Paşa’nın 1539 yılında vefat etmiş olması münasebetiyle bu dönemlerde otuz veya kırk yaşlarında olduğu tahmin edilmektedir. Nerede ve ne zaman öldüğü, mezar yeri bilinmemektedir. Eserleri hakkında bilgi bulunmamaktadır.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Başkanlığı Yay.

Gazel

Leb-i şîrîn ile sen Husrevisün gerdûnun

Zülf-i şebdîzüne koşdukca ruh-ı gülgûnun

Dögünüp taş ile nâle işi ben mahzûnun

Hîç işitmez kulagı katı imiş gerdûnun

xx

Rahm idüp ol mâh çün meyl itdi benden cânibe

Gam yime ey dil ferah yüz tutdı senden cânibe

Can bulursam n’ola sen geldükde benden cânibe

Haşr olınca can gelür dirler bedenden canibe (Solmaz, 82).

xx

Bir ‘alâmet zâhir oldı şehr-i İstanbûl’da kim

Halkun efgânı zemînde âsumâne çıkdı yâ

Öyle ifrât ile yagmur yagdı kim nîce evi

Seyl alup hâşâk-veş deryâya anı takdı yâ

Vehm-i ra’d ü berk ile Yümnî târihîni

Yıldırımla seyl Konstantin’i yıkdı yakdı yâ (Solmaz, 82)