Madde Detay

Asıl adı bilinmeyen Diyârî Baba'nın doğumu hakında bilgi bulunmamaktadır. 19. yüzyılda yaşadığı bilinen âşık hakkındaki bilinenler sınırlıdır. S. N. Ergun, Türk Şairleri ’nde, elinde mevcut bulunan bir mecmuadaki şiirler ışığında bilgi vermektedir. Bu şiirlerden Diyârî’nin Halveti olduğu anlaşılmaktadır. Mecmuada Hazreti Diyârî başlığı altında dört şiir olduğu ileri sürülmektedir (TDEA 1977: 357). Diyârî Baba’nın ne zaman vefat ettiği bilinmemektedir.

Türk Dil Kurumu yazmaları arasında A/415 numara ile kayıtlı ve dış kapağında “Mecmuâ-i İhâliyat” yazılı eserde Nebâtî, Kaygusuz, Niyâzî-i Mısrî, Eşrefoğlu, Sezâî, Fevrî, Yunus, Şemsî, Selâmî, Haşim, Şi’rî, Nakşî, Seyyid Nizamoğlu, Nesimî, Fuzulî, Bakî ve Derviş Diyarî’nin şiirleri bulunmaktadır. Diyarî’nin (Nutk-ı Hazret-i Diyârî Baba) başlığı ile tespit edilen manzumeler 18 tanedir (Elçin 1997: 276). Diyârî’nin adının çok bilinen âşık ve mutasavvıflarla birlikte verilmesi onun döneminde tanınmış bir şair olduğunu göstermektedir. Dinî-tasavvufi tarzdaki söyleyişleriyle dikkat çeken şairin dili sade ve anlaşılırdır.

Elçin, Şükrü (1997). Halk Edebiyatı Araştırmaları I. Ankara: Akçağ Yay.

Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty). Türk Şairleri. C. 3. yyy.

“Diyarî, Diyarî Baba” (1977). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi  C. 2. İstanbul: Dergâh Yay. 357.

İlahi

Bu dünya bir hamamdır ki giren derler çıkan derler

Bunu yapmadı bir eller giren derler çıkan derler

Yapan elli yıkan elli bilinmez bunda bu erler

Gelür bir bir gider bir bir giren derler çıkan derler

Değilse mürşid-i kamil olmaz ilmine âmil

Gezer beyhude bu cahil giren derler çıkan derler

Sûfî sen mürşidin ara bulasın derdine çare

Delîlin nefs-i emmâre giren derler çıkan derler

Diyârî sen mukaddemsin ne insansın ne epsemsin

Fani dünyaya seyransın giren derler çıkan derler 

Elçin, Şükrü (1997). Halk Edebiyatı Araştırmaları I. Ankara: Akçağ Yay. 276.

İlahi

Yarattı ol Mevlâ cümle cihânı

Kendisi şeriat üzerindedir

Arayanlar buldu yolı erkânı

Anlar da tarikat üzerindedir

Bir kâmil mürşide yeten var ise

Bir bir sözlerini tutan var ise

Dünyayı bir pula satan var ise

Anın kalbi cennet üzerindedir

Kamil olan kimse bîhûde yatmaz

İblis ile nefsin yoluna gitmez

Mevlâ’dan gayrıya elin uzatmaz

Her biri bir san’at üzerindedir

Bunı böyle söylediler erenler

Can gözüni açup Hakk’ı görenler

Bu fâni dünyaya gönül verenler

Der ile meşakkat üzerindedir

Dîyârî dir gördüm bende ben beni

Can gözün açup gör sende sen seni

Budur sana Hakk’ın lütfu ihsanı

Tac u tahtu devlet üzerindedir 

Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty). Türk Şairleri. C. 3. yyy. 1182.