Madde Detay

Bolu'ya bağlı Gice köyde doğan Himmet Efendi, Hacı Ali Merdan isimli birinin oğludur. Eğitim hayatına Bolu'da başlamış, 1609 yılında henüz çocuk yaşta İstanbul'a gelmiştir. Eğitimine burada devam ederek Zeyrek-zâde Yûnus Efendi'den icazet almış ve kırk akça müderrislik görevinde bulunmuştur. Bayramiye şeyhlerinden Tesbihci-zâde Şeyh Hüsameddin Efendi'ye intisap etmiştir. Halvetiye tarikatına da intisabı olduğu kaynaklarda kayıtlıdır (Bursalı Mehmed Tahir 1333: 189). Bayramiyye tarikatı adabını Bolulu Ahmed Efendi'den, Halvetiyye'ninkini de Bezci-zâde Mehmed Muhyiddin Efendi'den öğrenmiştir. Daha sonra Şehremini civarında Defterdar İbrahim Efendi'nin yaptırdığı zaviyede şeyhlik yapmış, Kasımpaşa Cami'inde vaizlik görevinde de bulunan himmet 1079/1669'da bu görevi oğlu Şeyh Abdullah Efendi'ye bırakmıştır. Himmet Efendi, 1095/1683 tarihinde vefat etmiştir. Kabri, Üsküdar Divitçiler'deki Bezci-zâde Mehmed Muhyiddin Efendi Dergâhı'ndadır. 

Osmanlı Müellifleri'nde Himmet Efendi'nin Dîvânçe'si ve Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat isimli tarikat adabından bahseden manzum bir eseri olduğu kayıtlıdır. Dîvânçe'si Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat'ı üzerine Meliha Tapsız tarafından yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır. 

Aruz ve hece ölçüsü ile şiirler yazan Himmet'in cönk ve mecmualarda çok sayıda şiirinin olması, şiirlerinin beğenildiğini göstermektedir. Kimi şiirleri bestelenmiştir. Bestelenen şiirleri arasında Mevlevî ayinlerinde okunanlar bulunmaktadır. Şiirleri genellikle sufiyâne tarzdadır.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. C. I. İstanbul: Matbaa-ı Amire. 

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 

Erdem, Avnî (1999). Musikişinas Divan şairleri. Ankara: Türk Sanatı ve Eğitimi Vakfı Yay. 

Tapsız, Meliha (hzl.)(1995).  Bolulu Himmet Divanı. Manzum Tarikatnâme, Âdâb-ı Hurde-i Tarikat. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Uyan be hey gâfil hâb-ı gafletden

Ömrün geldi geçdi haberin var mı

Bir haber aldın mı sırr-ı vahdetden

Murg-ı cânın uçdı haberin var mı

Ma’siyet yükünü aldın boynuna

Hiç ölüm korkusu gelmez ‘aynına

Felek bir kaç arşın bezden eynine

Yakasız ton biçdi haberin var mı

Bu dâr-ı rıhletdir bunda kalınmaz

Hem sonu fenâdır murâd alınmaz

Kâfile kalkınca geri dönilmez

Kârbân bâşı göçdü haberin var mı

Azıgın var mıdır yola gitmege

Döşegin hâzır mı varıp yatmaga

Ejderhâlar gibi çekip yutmaga

Yerler agzın açdı haberin var mı

Dervîş Himmet senden evvel gelenler

Kimi kul kimisi sultân olanlar

Dünyâ benüm mülküm diyü bilenler

Ecel câmın içdi haberin var mı

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 721-722.

***

Genc-i aşkı ister isen dil-i vîranda ara

Hızrveş âb-ı hayâtı zulmet-i tende ara

Râh-ı aşka seni irşâd eyleyen ma’nâyı bul

'Âlem-i ma’nâyı tâlib kâmil insanda ara

On sekiz bin âlemi geşt eylesen bulmak muhâl

Seni yokdan var eden Mevlâ’yı var sen de ara

İlmü’l-esmâ rumûzun men-aref sırrın dahi

Anlamak şânında isen ehl-i 'irfânda ara

Tâlib-i Mevlâ olup her kişiden Himmet dile

Gâfil olma matlabın var sırr-ı Kur’an’da ara

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 721-722