Muhtar Körükçü

(d. 16 Kasım 1915 / ö. 5 Ocak 1985)
Hikâyeci, Çevirmen, Kaymakam
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Muhtar Körükçü, 16 Kasım 1915'te Gaziantep'te doğdu. Maraş İlkokulu'ndan mezun oldu. 1931 yılında İstanbul'da Boğaziçi Lisesi'ni, 1936 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. 1937-1939 yılları arasında Türk Hava Kurumu hukuk işlerinde çalıştı. Ergani, Karlıova, Devrekâni ve Mut ilçelerinde kaymakamlık yaptı. Emniyet Genel Müdürlüğü Matbuat ve Film Şubesi Müdürlüğü ve PTT Genel Müdürlüğü'nde müşavirlik, TRT Program ve Plan Dairesi'nde başkanlık görevlerinde bulundu. Yücel, Varlık, Hisar dergilerinde köy notları ve kitap tenkitleri yayımladı. Bunun dışında radyofonik oyunlar yazdı ve çeviriler yaptı. Gezi notlarını 1950 yılında Köyden Haber adı ile yayımladı. Daha çok gözlemlere dayalı hikâyeler yazan Körükçü, 1954'te Anadolu Hikâyeleri, 1968'de Doğudan Hikâyeler adlı kitaplarını yayımladı. 5 Ocak 1985 tarihinde Ankara'da vefat etti.

Muhtar Körükçü, hikâyelerini Anadolu Hikâyeleri ve Doğudan Hikâyeler adlı kitaplarında toplar. "Körükçü'nün gördüklerini, yaşadıklarını anlattığı hikâyelerinde gözlemlerinden ve hatıralarından yararlandığı ifade edilebilir. Cehalet, gerilik, yolsuzluk, halkın saflığının sömürülmesi vb. konuları hikâyelerinde ele alan Körükçü'nün Anadolu'nun gerçeklerini ve Anadolu hayatını olduğu gibi hikâyelerine aktardığı görülür. Hikâyelerini görgü ve bilgi üzerine kuran Körükçü'nün gerçekçi hikâyelere vücut verdiği söylenebilir." (Dizdaroğlu 1954: 26) Doğudan Hikâyeler adlı kitabında topladığı hikâyelerin büyük bir çoğunluğu Doğu Anadolu Bölgesi'nde kaymakamlık yaptığı yerlerdeki izlenimlerinin ürünüdür. "Körükçü'nün hikâyelerinde yolu olmayan köyler, karla kaplı yollar, yol olmadığı için insan sırtında taşınan postalar, katır üstünde sürüp giden yolculuklar, tipilerde donup kalan insanlar, bazen acı ile bazen buruk bir gülüşle anlatılır." (Uyguner 1969: 17) İnce ve alaycı bir üsluba sahip Körükçü, "bütün bu hikâyeleri ile doğu bölgemizin, okutulmamış ve karanlıkta kalmış, yol yüzü görmemiş ama yürekleri insanca çarpan, insan seven, dış görünüşleri ile insanı korkutan fakat yürekleri ile insanı düşündüren insanların hikâyelerini anlatmıştır ve bu bölgede yaşayan insanların durumunu, acı yaşantılarını kalın çizgilerle gözler önüne sermiştir." (Uyguner 1969: 17) Birçoğu gözlemlerinin ürünü olan hikâyelerde kendi hayatından izlerin de bulunduğu söylenebilir. "Hikâye kişilerinin hep somut, canlı ve yaşayan kişiler olduğu" (Uyguner 1969: 17) dolayısıyla hayal veya kurgu mahsulü olmadığı ifade edilebilir. Körükçü'nün hikâyelerini "sadelik ve içtenlikle yalın bir dille" (İzmirli 1969: 187) ve kendine has bir mizah anlayışı çevresinde yazdığı belirtilebilir. Körükçü'nün hikâyeleri kurgu tekniği bakımından çok başarılı gözükmese de bu hikâyeler Anadolu ve Doğu Anadolu insanının yaşantısını, sevincini, kederini, acısıyla tatlısıyla yalın bir dille ele alan ve bu nedenle okuyucuların ilgisini çeken metinler olarak değerlendirilebilir.

Kaynakça

Dizdaroğlu, Hikmet (1954). "Anadolu Hikâyeleri". Varlık. S. 412. s. 26.

İzmirli, Mübeccel (1969). "Bu Toprakta Bir Kuş Var Kanadında Gümüş Yok...". Türk Dili. C. 20. S. 212. s. 187-191.

Uyguner, Muzaffer (1969). "Doğudan Hikâyeler". Varlık. S. 741. s. 17.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. FATİH SAKALLI
Yayın Tarihi: 15.03.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Köyden HaberVarlık / İstanbul1950Gezi Yazısı
Anadolu HikâyeleriVarlık / İstanbul1954Hikâye
Doğudan HikâyelerKurtuluş Matbaası / Ankara1968Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Cahit Tanyold. 1914 - ö. 11 Ağustos 2020Doğum YeriGörüntüle
2Ozan Tellid. 01 Ocak 1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mitat Çelikd. 1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4İlyas Eserberlind. 10 Ocak 1915 - ö. 5 Ekim 1983Doğum YılıGörüntüle
5M. Rauf Alanyalıd. 17 Ekim 1915 - ö. 16 Kasım 1997Doğum YılıGörüntüle
6MEÇHULÎ/GIYABÎ, Hasan Aşıkd. 1915 - ö. 2000Doğum YılıGörüntüle
7Gabit Müsirepovd. 22 Mart 1902 - ö. 31 Aralık 1985Ölüm YılıGörüntüle
8Hikmet Münir Ebcioğlud. 1907 - ö. 31 Aralık 1985Ölüm YılıGörüntüle
9Vedat Nedim Törd. 1897 - ö. 8 Nisan 1985Ölüm YılıGörüntüle
10Süreyya Yusufd. 1923 - ö. 1977MeslekGörüntüle
11Hulki Aktunçd. 27 Ocak 1949 - ö. 29 Haziran 2011MeslekGörüntüle
12ZÎVER, Kafkasyalı, Trabzonlud. 1821 - ö. 1880MeslekGörüntüle
13Tecelli Sercan Sırmad. 1 Şubat 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Fikret Hakand. 23 Nisan 1934 - ö. 11 Temmuz 2017Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ece Erdoğuşd. 1982 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MUHTAR ALİYEVd. 1936 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Sermet Muhtar Alusd. 28 Mayıs 1887 - ö. 20 Mayıs 1952Madde AdıGörüntüle
18MUHTÂR, Halîl Paşa-zâde Vâhidü'l-ayn Ahmed Muhtâr Beyd. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle