SEVDÂYÎ

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şairden bahseden tek tezkire olan Heşt Behişt’in verdiği bilgiler çok sınırlıdır. Eğitimini tamamladıktan sonra müderrsilik ve kadılık yaptı. Kırkkilise (Kırklareli) kadısı iken öldü. Ölüm tarihi belirtilmeyen şairin mezarı Kırklareli'ndedir. Bir Türkçe Divan sahibi (Nüshası: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY. Nu. 759/5) olan şaire ait olması kuvvetle muhtemel olan bir Leylâ vü Mecnûn mesnevisi vardır. Gibb, Cambridge Üniversitesi Kütüphanesi’nde bir nüshası olan Sevdâyî adlı şaire ait Leylâ vü Mecnûn mesnevisinin Sehî Tezkiresi’nde ismi geçen bu Sevdâyî’ye ait olması gerektiğini belirtmektedir. Türk Dili Kurumu’nda fotokopisi bulunan bu eseri tanıtan A. Sırrı Levend de Gibb’e katılarak Sicill-i Osmanî’de yer alan ve 999/1590/91’de ölen bir Sevdâyî daha olduğunu, ancak eserin Kırkkilise kadısı Sevdâyî’ye ait olmasının mümkün olduğunu açıklamaktadır. Eser 920/1514-15’de kaleme alınmıştır. Sehî ince, güzel, rindâne ve bî-bedel gazelleri ve beyitleri olduğunu yazmaktadır. Şairin Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’iri’nde yedi, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’i ve Pervâne Bey Mecmuası’nda sekizer adet şiiri yer almaktadır. Dîvân'ı vardır, eser hakkında bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (Yaşar 2008).

Kaynakça

Bayak, Cemal (1987). Kıssa-i Leyla Birle Mecnûn. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.

Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi No. 5782, vr. 19b, 51a, 102a…

Gibb, E. J. W. (1902). A History of Ottoman Poetry. V.2. London.

İstanbul Kitaplıkları Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1947). C. 1. İstanbul: MEB Yay.

Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]

Köksal, M. Fatih (2007). “Sevdâyî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: AKM Yay. 572-573.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Levend, A. Sırrı (1959). Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnun Hikâyesi. Ankara: Türkiye İş Bankası Yay.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat No. 406, vr.

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.

“Sevdâî”(1990). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 544.

Şahin, M. Ünal (1997). Leylî vü Mecnûn, Sevdâî (Transkripsiyon, Dil İncelemesi). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Yaşar, Zübeyde (2008). Sevdâyî Divanı'nın Çeviri Yazı Metni ve Günümüz Türkçesiyle Nesre AktarımıYüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 07.09.2013
Güncelleme Tarihi: 15.12.2022

Eserlerinden Örnekler

  GAZEL 

 Bir nefes la’l-i nigâr olsa dilâ hem-nefesüñ

 Dem-i Îsâ gibi cân-bahş ola dâyim nefesüñ

 

 Hâki iksîr ile zer eylemege tâlib iseñ

 Ayagı tozına yüz sürmege olsun hevesüñ

 

 Beni men’ itme nefesden ki rakîbâ ölürem

 Söz kabûl eyle nefes tut ki tutılsun nefesüñ

 

 Zülfüñüñ agına haddüñ nice al eyledi kim

 Dil-i ankâyı şikâr eyledi hâl-i megesüñ

 

 Tîr-i peykânun ile nâtık-ı cân sînemde

 Sanasın tûtidür içinde demürden kafesüñ

 

 Dâr-ı İslâm’a girüp göz göre îmân örter

 Hey ne kâfir durur ol turre-i âteş-peresüñ

 

 Tâc-ı devlet ser-i Sevdâyi’ye âlemde yiter

 Pây-bûsına eger olsa dilâ dest-resüñ

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli NazmîMecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1454)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Cahit Irgatd. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971Doğum YeriGörüntüle
2SIRRÎ, Kırklarelilid. ? - ö. 1853 ds.Doğum YeriGörüntüle
3İsmail Gümüşd. 05 Temmuz 1938 - ö. 05 Ekim 2015Doğum YeriGörüntüle
4Cahit Irgatd. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971Doğum YılıGörüntüle
5SIRRÎ, Kırklarelilid. ? - ö. 1853 ds.Doğum YılıGörüntüle
6İsmail Gümüşd. 05 Temmuz 1938 - ö. 05 Ekim 2015Doğum YılıGörüntüle
7Cahit Irgatd. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971Ölüm YılıGörüntüle
8SIRRÎ, Kırklarelilid. ? - ö. 1853 ds.Ölüm YılıGörüntüle
9İsmail Gümüşd. 05 Temmuz 1938 - ö. 05 Ekim 2015Ölüm YılıGörüntüle
10Cahit Irgatd. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971MeslekGörüntüle
11SIRRÎ, Kırklarelilid. ? - ö. 1853 ds.MeslekGörüntüle
12İsmail Gümüşd. 05 Temmuz 1938 - ö. 05 Ekim 2015MeslekGörüntüle
13Cahit Irgatd. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SIRRÎ, Kırklarelilid. ? - ö. 1853 ds.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İsmail Gümüşd. 05 Temmuz 1938 - ö. 05 Ekim 2015Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Cahit Irgatd. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971Madde AdıGörüntüle
17SIRRÎ, Kırklarelilid. ? - ö. 1853 ds.Madde AdıGörüntüle
18İsmail Gümüşd. 05 Temmuz 1938 - ö. 05 Ekim 2015Madde AdıGörüntüle