Seyyid Hüseyin, Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hüseyin Efendi

(d. ?/? - ö. 1105/1693)
17. yüzyıl divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İsmi Hüseyin olan şairin tam künyesi Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hüseyin Efendi’dir. Aslen Safranbolu’nun Bacı Karyesi’ndendir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir (Kurnaz 2001: 200). Eşref-zâde’nin torunlarından Abbas isminde bir sofinin oğludur (İnce 2005: 288). İlk eğitimini Safranbolu’da alan şair, daha sonra İstanbul’a giderek Abdulehad Nûrî’ye intisap etmiş, zamanla halifesi olmuştur (Bursalı Mehmed Tahir 2000:62). Yedikule civarındaki Hacı Evhad Tekkesi’ne görevlendirilmiştir. Burada 1060/ 1650 ile 1095/ 1683 yılları arasında uzun bir müddet görev yaptığı için Hacı Evhad Şeyhi unvanıyla anılmıştır (Abdulkadiroğlu ve Özsoy (2000: 117).
Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hüseyin Efendi, 1095/ 1683’te Fatih, 1101/ 1689’da Beyazıt, 1103/ 1691 yılında da Süleymaniye Camii’ne vaiz olarak görevlendirilmiştir (İnce 2005: 288- 289).
Tezkirelerde güzel ahlâklı, takva sahibi, mürşid-i kâmil, cömert ve mütevazi sıfatlarıyla tanıtılan şairin ailesi hakkında bilgi yoktur.
 Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hüseyin Efendi, 28 Cemaziyelahir 1105/ 24 Şubat 1694 Çarşamba günü vefat etmiştir (Abdulkadiroğlu ve Özsoy (2000: 117). Mezarı, Yenikapı Mevlevihanesi yakınındaki Merkez efendi Mezarlığı’ndadır (Kurnaz 2001: 201). Vefatına kendisi gibi Abdulehad Nûrî halifelerinden olan Şeyh Mehmet Nazmî (Coşkun 2001: 5), aşağıdaki tarih şiirini yazmıştır:
Bir eksik ile Nazmî fevtine didi tarih
Seyyid Hüseyn’in olsun yeri İlâhî Cennet (Abdulkadiroğlu ve Özsoy (2000: 117).
1. Mecma’u’t-Tefâsir: Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hüseyin Efendi’nin vaazlarından oluşan bu eserini nüshaları tespit edilememiştir.
2. Risâle-i Devrâniyye: Eser hakkında bilgi yoktur.
3. Türkçe Ferâiz ve İzzî Şerhleri: Nüshaları tespit edilemeyen bu eserler, medreselerde Arapça olarak okutulan kitaplara yapılmış Türkçe şerhlerdir.
4. Şiirleri: Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hüseyin Efendi’nin Seyyid Hüseyin mahlasıyla şiirler yazmıştır. Tezkirelerde üç bentlik bir murabbaı bulunmakla beraber Salim Tezkiresi’ndeki büyük küçük herkesin beğendiği tasavvufane ilahileri olduğu ifade edilmektedir (İnce 2005: 289).
 

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim ve Ülkü Ayan Özsoy (2000). Safranbolu Meşhurları. Ankara.

Coşkun, Ali Osman (2001). Abdülahad Nurî Divânı. İstanbul: MEB Yay.

Çapan, Pervin (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî ‘Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr’ İnceleme- Metin- İndeks. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ- Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay.

Tatcı, Mustafa ve Cemal Kurnaz (hzl.)(2000).Bursalı Mehmed Tahir Osmanlı Müellifleri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH AYDIN
Yayın Tarihi: 19.07.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Murabba

Dervîş olan sâdık gerek

Hakîkatde sâbit gerek
Ahkâm-ı Kur’ân’a uyup
Sünnetle hem âmil gerek

Terk eyleyüp ser-keşliği
İsbât ede dervîşliği
İzhâr edüben merdliği
Kemâle hem tâlib gerek

Seyyid Hüseyin-i derdmend
Bu yolda olsun serdmend
Sâlik olan Hak yoluna
Sebük-bâr hem ‘âşık gerek

(Çapan, Pervin (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî ‘Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr’ İnceleme- Metin- İndeks. Ankara: AKM Yay. 285.)

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KULOĞLUd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Sadık Vicdani Kayıkçıoğlud. 9 Kasım 1866 - ö. 22 Ekim 1939Doğum YeriGörüntüle
3KULOĞLUd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
4Sadık Vicdani Kayıkçıoğlud. 9 Kasım 1866 - ö. 22 Ekim 1939Doğum YılıGörüntüle
5KULOĞLUd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
6Sadık Vicdani Kayıkçıoğlud. 9 Kasım 1866 - ö. 22 Ekim 1939Ölüm YılıGörüntüle
7KULOĞLUd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
8Sadık Vicdani Kayıkçıoğlud. 9 Kasım 1866 - ö. 22 Ekim 1939MeslekGörüntüle
9KULOĞLUd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
10Sadık Vicdani Kayıkçıoğlud. 9 Kasım 1866 - ö. 22 Ekim 1939Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11KULOĞLUd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
12Sadık Vicdani Kayıkçıoğlud. 9 Kasım 1866 - ö. 22 Ekim 1939Madde AdıGörüntüle