Madde Detay

Yûsuf Bey Ustaclu, uzun süre Şâh İsmâîl’in (öl. 930/1524) oğlu Sâm Mîrzâ’nın (öl. 974/1566-67) yanında bulunması dolayısıyla saray mensubu sayılan şairlerdendir. Nitekim Sâdıkî-i Kitâbdâr’ın (öl. 1022/1613-14) Mecma’u’l-Havâs’ın Yûsuf Bey’e de yer verdiği üçüncü mecmaının başındaki “Etrâk rüknü’s-saltanatları zikride” şeklindeki ifadesi de bu bilgiyi teyit etmektedir. Sâm Mîrzâ, Tuhfe-i Sâmî’de Yûsuf’un Ustaclu taifesinin Çavuşlu koluna mensup bulunduğunu, Sâdıkî ise “Yûsuf Big Çavuşlu” başlıklı biyografisinde onun Şah İsmâîl’in kumandanlarından Muhammed Han Ustaclu’nun (öl. 920/1514) akrabalarından olduğunu yazmıştır. Çınarcı’nın (2016: 652) belirttiğine göre Sâm Mîrzâ, kardeşi Tahmâsb’a (öl. 984/1576) isyan edince Kahkaha kalesine hapsedilmiş, yalnız kalan Yûsuf Bey de Şâh Tahmâsb’ın güvenini kazanmış ve ardından isyan bastırmak üzere vali olarak Tebriz’e gönderilmiştir. Sâdıkî’nin, onun bir müddet Darüssaltana Tebriz’de hükûmet kıldığı şeklinde verdiği bilgi de bunu teyit etmektedir. Kızılbaş’ın yetenek sahipleri arasında Yûsuf Bey’in önüne geçebilecek biri olmadığına da değinen Sâdıkî’ye göre şairin tarzı Fuzûlî’ninkine yakındır. Dîvân’ını Fuzûlî’nin redif ve kafiyeleriyle bağlamıştır (Bağırov 2008: 45). Yûsuf mahlasıyla Farsça ve Türkçe şiirler yazan sanatçının Dîvân’ın bir nüshası British Library’dedir (OR-15398). Çınarcı’nın Kerimov’dan (2012) aktardığına göre, bu nüsha hacimce az ve muhtemelen eksiktir. 7374 beyit tutarındaki diğer nüsha ise Mîrzâ Cafer el-Kurrârî’nin şahsi kütüphanesindedir (2016: 652).

Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu.

Çınarcı, Mehmet Nuri (2016). “Safevi Sarayında Türk Şiirinin Müdavimleri”, II. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu”, Turkcess, 5-7 Mayıs 2016, Nizip: A Pegem Akademi. 642-655. http://www.turkcess.net/dir/wp-content/uploads/2016/07/45-SAFEV%C4%B0-SARAYINDA-T%C3%9CRK-%C5%9E%C4%B0%C4%B0R%C4%B0N%C4%B0N-M%C3%9CDAV%C4%B0MLER%C4%B0-Mehmet-Nuri-%C3%87INARCI.pdf [erişim tarihi: 10.08.2017]. 

Kerimov, Paşa (2012). Yusif Bey Ustaclu, Divan. Bakü: Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Muhammed Fuzuli Adına El Yazmalar Enstitüsü Yayınları.

Sâdıkî-i Kitâbdâr. Külliyât-ı Sâdıkî. Tebriz Milli Kütüphanesi no: 3616.

Sâm Mîrzâ Safevî (1314). Tuhfe-i Sâmî (Bâ-Tashîh u Mukaddime-i Vahîd Destgerdî). Tahran: Matba’a-i Armagan. 

Gazel

Bu âlem kaydını çekmekde yüz min mihnet ü gam bar

Hoş ol âzâd kim yâd eylemez hergiz ki âlem bar

Dokanda tıfl-ı nâzı şâd olurlar yıglar ol her dem

Hemânâ kim bilür âhir bu sûr ardınca mâtem bar

Yüzinde sîm-i eşk[i] agzı dolu gonçemin hande

Sürûr [u] gam bu gülşen ehli içün ya’nî dirhem bar

Ne vüs’atdür bu yâ Rab âlem-i meyhâne-yi aşka

Ki her bir gûşesinde niçe câm ilemey-i Cem bar

Deler müjgânı bagrım cân-ı efkârım tapar râhat

Galat ger itmesem Yûsuf bu … uçında merhem bar

Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 45.

Nazm

Bir nazar dîdâr içün bizdin taleb cân eylemiş

Müjde iy aşk ehli kim yâr işi âsân eylemiş

Könlümün ma’mûresinde genc-i aşk[ın] gizlemiş

Girmeye tâ onda bir gayr onı vîrân eylemiş

(Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 46.)