HÂBİL

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şuara tezkirelerinde yer bulamayan şairlerdendir. Hâbil’in varlığından nazire mecmualarında geçen gazelleri sayesinde haberdar olunmaktadır. Biri Ömer bin Mezîd’in Mecmûʽatü’n-Nezâ’ir’inde (Canpolat 1995: 62), diğeri ise Eğirdirli Hacı Kemâl’in Câmiʽu’n-Nezâ’ir’inde (Ertek Morkoç 2003: 647) olmak üzere iki gazeline rastlanmaktadır. Hâbil’in Ahmedî’ye (ö. 1410’dan sonra?) nazire yazdığına ve m. 1436-1437 yıllarında telif edilen Mecmûʽatü’n-Nezâ’ir’de yer aldığına bakılırsa 15. yüzyıl şairi olduğu söylenebilir. Câmiʽu’n-Nezâ’ir’de geçen gazelinde “Şeh Murad” adlı bir zatı övmesine nazaran II. Murad Han (ö. 1451) devri şairlerinden olduğu tahmin edilmektedir. Şairin Farsça bildiği ve iyi bir eğitim gördüğü Mecmûʽatü’n-Nezâ’ir’de geçen Türkçe-Farsça mülemma gazelinden anlaşılmaktadır.

Kaynakça

Canpolat, Mustafa (1995). Mecmû’atü’n-Nezâ’ir Metin-Dizin-Tıpkıbasım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Ertek Morkoç, Yasemin (2003). Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiü’n-Nezâir’i (Metin ve Mecmua Geleneği Üzerine Bir İnceleme). Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. CENK AÇIKGÖZ
Yayın Tarihi:
Güncelleme Tarihi: 20.10.2022

Eserlerinden Örnekler

Nazîre-i Hâbil

Ser-i zülf-i siyâhet-râ me-kun zencîr eyâ meh-rû

Ki men dîvâne-i ʽaklam bi-ʽışk-ı ʽanberîn gîsû

 

Yüzüñ ʽışkında bu göñlüm olupdur vâlih ü hayrân

Anuñ-çün eydürem her dem ki lâ maksûde illâ hû

 

Dem-i ʽÎsî niz ez vaslet hayât-ı câvidân yâbed

Ki tûyî seyyid-i hûbân eyâ şâh-ı Muhammed-hû

 

Münevver kılsa âfâkı yañaguñ şemʽi tañ mı kim

Sabâ zülfüñden irgürdi Hıtây iline ʽanber-bû

 

Hadîs-i nazm-ı dendânet be-çı nisbet kunem iy cân

Ya laʽl-i hokka-i derset ya dürc-i gûher-i lü’lü’

 

Meger kim bir hayâl itmiş boyuñ serv-i revânından

Ki şekker-bâr olup her dem çemende raks urur kargu

 

Dil-i Hâbil ki hayrân şud zi çeşm-i mest-i tû hˇâhed

Ki câneş-râ dehed kurbân be-ʽışk-ı ân kemân-ebrû

(Canpolat, Mustafa (1995). Mecmû’atü’n-Nezâ’ir Metin-Dizin-Tıpkıbasım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 62.)