Madde Detay
Abdul Dede
(d. ?/? - ö. ?/?)
tekke şairi
(Tekke / Yüzyılı Beli Değil / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kaynaklarda ismi, hayatı, edebî kişiliği ile
ilgili herhangi bir bilgeye rastlanılmamaktadır. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı
Şiir Mecmuası’nda (Kufacı 2016) iki şiirine yer verilmiştir. Bu iki şiirden hareketle
bazı bilgilere ulaşmak mümkündür. Her iki manzume de tasavvuf düşüncesi çerçevesinde
kurgulanmıştır. İki şiirde 16’lı hece ölçüsü kullanılmıştır. Şairin ismini
şiirlerinde mahlas olarak kullanması söz konusudur. Mahlasındaki/İsmindeki
“Dede” ibaresinden şairin çile çıkardığı ve bir tarikat büyüğü olduğu
düşünülebilir. İki şiirin şekil ve içerik özelliğinden hareketle şairin, Tekke
edebiyatına mensup bir şair olduğunu söylemek mümkündür (Kufacı 2018: 564).
Kaynakça
Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü
543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul:
İstanbul Üniversitesi.
Kufacı,
Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali
Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler
Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e
Armağan. Ankara: YayınEvi. 557-578.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN KUFACIYayın Tarihi: 02.08.2021Güncelleme Tarihi: 02.08.2021Eserlerinden Örnekler
Gazel
Evliyânun nazarına mahrûm
olmaz gelen kişi
Girür ´aşkun bâzârına
gerçege kul olan kişi
Evvel cânın başın vire andan
´aşk yolına gire
Menzilini bunda göre tâlib-i
Hak olan kişi
Cümle bildügin terk ide ne
zehir sunılsa yuda
Erlik budur nefs[i] güde
bende[n] ögüt alan kişi
Derd-ile yana dutuşa
bülbüller-ile ötüşe
Bir gizlü kâna yetişe ´aşk
bahrine talan kişi
´Abdul Dedem [kim] ne bilür gerçek er neye kul olur
Hakkı kendüzinde bulur
ölmezden ön ölen kişi
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 883, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565).
Gazel
Mü’minlere vâcib-durur kendü
nefsin bilmek gerek
Tâca hırkaya_aldanmaya gönli
Hakk-ıla olmak gerek
Sûret-i nefsin düzmeye
ser-serî gâfil gezmeye
Tarîk-i Hakdan azmaya evliyâyı bulmak gerek
Hak söz işidüp incinmeye
tarîk-i Hakdan kaçmaya
Kendüsi bilür gücenmeye
pîrden ögüt almak gerek
Er gâyibdür sohbet gâyib
sözümüz itmesün ´ayıb
Kendüsini hîçe sayup
´ummânlara talmak gerek
´Abdul Dede eydür fakı var vücûdun ´ilmin oku
Bulayın dir-isen Hakkı ölmezdin ön ölmek gerek
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 893, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565-566).
Yayın Tarihi: 02.08.2021Güncelleme Tarihi: 02.08.2021Eserlerinden Örnekler
Gazel
Evliyânun nazarına mahrûm
olmaz gelen kişi
Girür ´aşkun bâzârına
gerçege kul olan kişi
Evvel cânın başın vire andan
´aşk yolına gire
Menzilini bunda göre tâlib-i
Hak olan kişi
Cümle bildügin terk ide ne
zehir sunılsa yuda
Erlik budur nefs[i] güde
bende[n] ögüt alan kişi
Derd-ile yana dutuşa
bülbüller-ile ötüşe
Bir gizlü kâna yetişe ´aşk
bahrine talan kişi
´Abdul Dedem [kim] ne bilür gerçek er neye kul olur
Hakkı kendüzinde bulur
ölmezden ön ölen kişi
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 883, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565).
Gazel
Mü’minlere vâcib-durur kendü
nefsin bilmek gerek
Tâca hırkaya_aldanmaya gönli
Hakk-ıla olmak gerek
Sûret-i nefsin düzmeye
ser-serî gâfil gezmeye
Tarîk-i Hakdan azmaya evliyâyı bulmak gerek
Hak söz işidüp incinmeye
tarîk-i Hakdan kaçmaya
Kendüsi bilür gücenmeye
pîrden ögüt almak gerek
Er gâyibdür sohbet gâyib
sözümüz itmesün ´ayıb
Kendüsini hîçe sayup
´ummânlara talmak gerek
´Abdul Dede eydür fakı var vücûdun ´ilmin oku
Bulayın dir-isen Hakkı ölmezdin ön ölmek gerek
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 893, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565-566).
Güncelleme Tarihi: 02.08.2021Eserlerinden Örnekler
Gazel
Evliyânun nazarına mahrûm
olmaz gelen kişi
Girür ´aşkun bâzârına
gerçege kul olan kişi
Evvel cânın başın vire andan
´aşk yolına gire
Menzilini bunda göre tâlib-i
Hak olan kişi
Cümle bildügin terk ide ne
zehir sunılsa yuda
Erlik budur nefs[i] güde
bende[n] ögüt alan kişi
Derd-ile yana dutuşa
bülbüller-ile ötüşe
Bir gizlü kâna yetişe ´aşk
bahrine talan kişi
´Abdul Dedem [kim] ne bilür gerçek er neye kul olur
Hakkı kendüzinde bulur
ölmezden ön ölen kişi
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 883, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565).
Gazel
Mü’minlere vâcib-durur kendü
nefsin bilmek gerek
Tâca hırkaya_aldanmaya gönli
Hakk-ıla olmak gerek
Sûret-i nefsin düzmeye
ser-serî gâfil gezmeye
Tarîk-i Hakdan azmaya evliyâyı bulmak gerek
Hak söz işidüp incinmeye
tarîk-i Hakdan kaçmaya
Kendüsi bilür gücenmeye
pîrden ögüt almak gerek
Er gâyibdür sohbet gâyib
sözümüz itmesün ´ayıb
Kendüsini hîçe sayup
´ummânlara talmak gerek
´Abdul Dede eydür fakı var vücûdun ´ilmin oku
Bulayın dir-isen Hakkı ölmezdin ön ölmek gerek
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 893, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565-566).
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Evliyânun nazarına mahrûm
olmaz gelen kişi
Girür ´aşkun bâzârına
gerçege kul olan kişi
Evvel cânın başın vire andan
´aşk yolına gire
Menzilini bunda göre tâlib-i
Hak olan kişi
Cümle bildügin terk ide ne
zehir sunılsa yuda
Erlik budur nefs[i] güde
bende[n] ögüt alan kişi
Derd-ile yana dutuşa
bülbüller-ile ötüşe
Bir gizlü kâna yetişe ´aşk
bahrine talan kişi
´Abdul Dedem [kim] ne bilür gerçek er neye kul olur
Hakkı kendüzinde bulur ölmezden ön ölen kişi
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 883, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565).
Gazel
Mü’minlere vâcib-durur kendü
nefsin bilmek gerek
Tâca hırkaya_aldanmaya gönli
Hakk-ıla olmak gerek
Sûret-i nefsin düzmeye
ser-serî gâfil gezmeye
Tarîk-i Hakdan azmaya evliyâyı bulmak gerek
Hak söz işidüp incinmeye
tarîk-i Hakdan kaçmaya
Kendüsi bilür gücenmeye
pîrden ögüt almak gerek
Er gâyibdür sohbet gâyib
sözümüz itmesün ´ayıb
Kendüsini hîçe sayup
´ummânlara talmak gerek
´Abdul Dede eydür fakı var vücûdun ´ilmin oku
Bulayın dir-isen Hakkı ölmezdin ön ölmek gerek
(Kufacı, Osman (2016). Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler Bölümü 543 Numarada Kayıtlı Şiir Mecmuası (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 893, Kufacı, Osman (2018). “Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 543 Numaralı Şiir Mecmuasındaki Kaynaklarda Adı Geçmeyen Şairler Ve Şiirleri”. Bir Devr-i Kadîm Efendisi Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR’e Armağan. Ankara: YayınEvi. 565-566).