Madde Detay

Ali Çetinkaya, 2 Şubat 1941'de Tunceli'nin Mazgirt ilçesine bağlı Akpazar bucağının Velişeğ mezrasında doğmuştur. Anne karnındayken babasının ninesinin gördüğü rüyada bir erkek bebek olacağı müjdelenmiş ve adının da "Ali Cemal" olacağı söylenmiştir. Bunun üzerine adı "Ali Cemal" olmuştur. İlkokul mezunudur. Elif Hanım'la evlenmiş ve yedi çocuğu olmuştur. Çocukluğunda çiftçilik, marangozluk, müzik aletleri yapımı vb. birçok mesleği öğrenen ve icra eden kabiliyetli bir insandır. Ailesinde sazı sözü seven insanlar olması sebebiyle gençliğinde halk sanatçılarına ve zamanın âşıklarına ilgi duymuştur. Küçük yaşta müzik aletlerinin yapımıyla uğraştığından saz çalması kolay olmuştur. 17 yaşında Ankara'ya giderek Âşık Veysel, Davud Salurî gibi dönemin âşıklarıyla tanışmıştır. Sonrasında da mahalli sanatçı kimliğiyle tanınmıştır. Ankara, İzmir ve Diyarbakır radyolarında çalışan Ali Çetinkaya, birçok şehir dolaşmış, birçok şairle fikir alışverişinde bulunmuş ve birikimlerini şiirlerine yansıtmıştır (Çiçek 2010: 33). Âşık hem MESAM üyesi hem de Kültür ve Turizm Bakanlığı sanatçılarındandır. Ali Çetinkaya 3 Ocak 2016 tarihinde vefat etmiştir (Eroğlu 2018: 3).

Ali Çetinkaya, rüyasında Şair Merdan’ı görmüş, ondan bade istemiş ve o da “Oğlum bâde dediğin sudur. Suyun bir önemi yoktur. Sana bir şey söyleyeyim: Kâmil ol, kâmil ol, kâmil ol. İşte doğru budur.” demiştir. Çetinkaya, âşıkların toplantılarına, atışmalara, konserlere diğer âşıklarla fikir alışverişinde bulunabilmek için katılmıştır. Pir Sultan, Harâbi, Âşık Veysel, Davut Sularî, Daimî gibi pek çok âşıktan etkilenmiştir. Bu etkilenme sürecinde âşık geleneğindeki "ezberleme, gözlemleme ve taklit etme" metodlarını kullanarak kendini yetiştirmiştir. Aileden aldığı bilgi birikimi, müziğe yatkınlığı ve Alevi- Bektaşi kültürü onu yoğurmuş ve şekillendirmiştir (Çiçek 2010: 32). Şiirlerinde "Tuncelili Sefil Cemo, Dertli Cemo, Ali Cemal" mahlaslarını kullanmıştır. Şiirlerini dörtlük nazım birimi ve hece ölçüsüyle yazmıştır. Sade dili, akıcı bir üslubu vardır.

Şiirlerinde aşk, sevgi, gurbet, doğa gibi beşeri konuların yanı sıra dünya malına meyl etmeme, kul hakkı yememe, dünyanın aldatıcılığı vb. ahlakî ve tasavvufî konulara da değinmiştir. Hacı Bektaş’ı toplum hayatına şekil veren bir âşık olarak görürken Atatürk gibi bir lideri de onunla özdeşleştirmeye çalışmıştır. 1986'da Amerika'da düzenlenen bir yarışmada "Ben Kadınım Ben Anayım" adlı şiiri kadın haklarıyla ilgili birincilik ödülü almıştır. Şiirlerinin çoğu sosyal içeriklidir. Âşığın iki kitabı vardır. Bunlardan biri Doğu Anadolu’nun Doluları Halk Ozanı Ali Cemal’in Hayatı ve Deyişleri (1974), diğeri de İnsanlık Özlemi'dir (2002). Bu kitaplarda şiirleri, deyişleri ve düşünceleri mevcuttur. Musa Eroğlu, Arif Sağ, Selda Bağcan "Bütün İnsanlardan Arzumuz Vardır" şiirini "Muhabbet 4" kasetinde seslendirmişlerdir. Karslı Fazilî de "Ecel Bize Uğramadan" şiirini seslendirmiştir. Küçük Emrah ve İbrahim Tatlıses de kasetlerinde onun şiirlerine yer vermişlerdir. Dörtten fazla kaseti vardır. Âşığın çırağı yoktur; ancak çocuklarından şiir söyleyenler vardır (Çiçek 2010: 33).