Madde Detay

Asıl adı Ali Osman Kahraman olan âşık, 1959 yılında Kars'ta doğmuştur. Annesi Gülnaz Hanım ve babası Sait Bey’dir. İlkokul döneminden itibaren âşıklık sanatına meyleden âşık, Kars’ın Sarıkamış ilçesinde ikamet eden Rüstem Alyansoğlu’nun yanında çıraklığa başlar. Ancak hayat şartları ve âşıklığın ekonomik anlamda kendisine bir şey katmaması bir tamir atölyesinde yaşamını devam ettirmesine yol açar. Askerlik sonrası göreve başladığı Kars Belediyesinde geçen yirmi beş yılın ardından 2005 yılında emekliye ayrılır. Hâlen çiftçilik ve hayvancılık yapmaktadır (Tezel 2011: 35).

Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi âşıklığı, âşığın yetiştiği dönemde, günümüze oranla oldukça canlıdır. Özellikle âşık kahvehaneleri geleneğin icrası ve geleceğe taşınması hususunda önemlidir. Âşık açısından da bu kahvehaneler önemli yer tutar. Gençlik yıllarında var olduğunu ifade ettiği Memi’nin kahvesi ve Çobanoğlu’nun kahvesi gerek kendisi gerekse diğer âşıklar açısından önemli duraklardandır (Heziyeva 2010: 216 ). Çocukluk yıllarında gönül verdiği âşıklık geleneğini Alyansoğlu’nun yanında sürdürememesinin ardından geleneği özellikle Çobanoğlu’nun kahvesinde öğrenir. Bu anlamda âşığın ustası olarak Çobanoğlu’nu vermek mümkündür. Çobanoğlu’nun kahvesinde uzun yıllar dinleyici olarak kalması onun âşıklığının hazırlık safhası olarak kabul edilebilir. Saz çalmaya başlamasının ardından özellikle bu kahvehanelerde icra edilen geleneğin ilk etapta usta malı olarak adlandırılan ürünlerini taklit ederek kendini geliştirir ve daha sonra kendi ürünlerini verir. Gençlik yıllarında âşıklığa yeniden ilgi duymasını sağlayan unsurlardan biri Murat Çobanoğlu’nun “Dağlar Yeşillenmiş Yayla Zamanı” adlı eseridir. Bu eser, onun âşıklığa ilgisini yeniden artırır ve bu ilgi bu güne kadar gelecek sürecin önemli bir adımı olacaktır. Ancak sürecin usta çırak ilişkisinden ziyade gözlem yoluyla ilerlemesi onun iyi bir saz ustası olmasını engellediğinden kendini daha ziyade söze verir. Bu noktada Kars bölgesinin hemen bütün âşıklarının etkilendiği bir kimlik olan Âşık Şenlik’in kendisini de etkilediğini ancak yaşadıkları dönem itibarıyla daha çok Kars'taki kahvehanelerde âşıklık sanatını icra eden kişilerden etkilendiğini belirtir. Murat Çobanoğlu ve Rüstem Alyansoğlu ise bu anlamda kendi şiir dünyasını şekillendiren iki önemli isim olarak ön plana çıkar. Adını mahlas olarak kullanan Ali Osman, âşıklığının istediği noktaya gelmemesi hususunda gerçekçidir ve âşıklığın ailesini geçindirmek için yeterli olmayacağını gördüğünden, bu sanata gereğince yönelemediğini ve bir anlamda ailesini sanatına tercih ettiğini ifade eder. Âşıklık sanatını küçük topluluklarda, aile içinde ve zaman zaman radyolarda icra ettiğini belirten âşık, bu durumun âşıklığını olumsuz yönde etkilediğini belirtir. Geleneğin gözlem yoluyla icracısı olan Ali Osman, hikâye anlatma noktasında da güçlü değildir. Çobanoğlu’ndan dinlediği hikâyeleri önemli oranda bildiğini belirten aşığın kendi tasnif ettiği hikâye bulunmamaktadır (Tezel 2011: 38).

Şiirlerinde hemen her konuyu işleyen Âşık Ali Osman kendini “kalem şairi” olarak tanımlar. Ali Osman, bade içme ve rüya görme gibi âşıklar için önem arz eden aşamaları kendisinin yaşamadığını, bu yapının günümüz âşıklarında görülmesinin zor olduğunu belirtir. Yörenin ağız özeliklerinin belirgin bir şekilde kendini gösterdiği şiirlerinde hissedilir bir derinlik ve yoğunluk görülmemekle birlikte bölgenin şiir yapısının temel özellikleri kendini gösterir. Konu itibarıyla dinî, tasavvufî unsurların yoğunluk taşımadığı ve âşığın buna karşın Kars sevgisi, aşk, özlem, vatan gibi yerel ve ulusal bazda çeşitli konuları şiirlerine konu edindiği görülür (Tezel 2011: 42).

Kafkas Üniversitesi Türk Halk Bilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi bünyesinde editörlüğünü Kürşat Öncül'ün gerçekleştirdiği Kars Âşıklarının Hayatları, Sanatları ve Şiirlerinden Örnekler adlı çalışma dışında hakkında bir çalışma yapılmamış olan âşığın şiirleri, kitap hâlinde yayımlanmamıştır. Âşığın çırağı bulunmamaktadır.