Madde Detay

Dedesi Tatar Hasan Paşa, babası hukukçu Halit Bey, annesi Nurhayat Hanım'dır. 1946’da Galatasaray Lisesi'nden, 1956’da Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Avukatlık yapmadı, gazeteciliği tercih etti. 1946 yılında Ulus gazetesinde gazeteciliğe başladı. Çalıştığı bazı gazete ve dergiler: Halkçı, Yeni Gazete (1956), Akşam (1958-60 ve 1965-71), Milliyet (1960-65), Hür Ses, Tan, Yeni Ortam, Hürriyet, Güneş, Devrim, Sabah gazeteleri ve Çarşaf dergisidir. 1965’te Balkabağı adlı bir mizah dergisi çıkardı.

1965-1969 yılları arasında Türkiye İşçi Partisi'nden İstanbul milletvekilliği yaptı. 12 Mart 1971'den sonra tutuklandı, iki yıl hapis yattı, hastalığı gerekçe gösterilerek 1973’te zamanın cumhurbaşkanı tarafından hapisten çıkarıldı. İlk eşi Kerima’dan Ahmet, Mehmet ve Zeynep adlarında üç çocuğu oldu. İkinci eşi Solmaz Kamuran’dır.

Gazetelerdeki köşesinin adı, "Şeytanın Gör Dediği" idi. Önceleri sosyalizm / komünizm düşüncesine bağlı iken, 1980 sonrası dönemde Turgut Özal taraftarlığı ile liberalizm, kapitalizm düşüncelerine, Amerikancı politikalara uygun yazılar yazdı.

22 Ekim 2015'de vefat etti. Zincirlikuyu Mezarlığı'nda medfundur.

Edebiyata 1942 yılında Foto Magazin’de şiirle başladı. 1943-1944'te Çınaraltı, Varlık, İstanbul ve Kaynak'ta şiir türünde ürünler verdi. Bunun yanında tiyatro oyunu, anı, gezi yazısı, bilimkurgu romanı, polisiye hikâye, sohbet, fıkra ve çeviri türlerinde yazdı.

Dört romanı vardır. Romanlarında polisiye ve mizah motifleri, argo ve küfür söz varlığı, fantastik kurgu kullanımı egemendir. Eserlerinde küfürlere, cinsellik ve pornografi tasvirlerine, kaba kelimelere de yer verir. Romanlarındaki merkezî kişiler genellikle isimsizdir ve büyük ölçüde Çetin Altan’ın kendisidir.

Büyük Gözaltı romanında 1960 sonrası dönemin toplumsal olayları anlatılmaktadır. 12 Mart 1971 döneminde komünistlikten tutuklanmış, isimsiz bir kişinin işkence odasında kendisine yapılan işkencelere, sorgulamalara, o kişinin çocukluğuna, çevresine, ailesine, yaşadıklarına ve en önemlisi de yılgınlığına, karamsarlığına yer verilmiştir. Bu isimsiz kişi, hayatın her aşamasında devlet, insanlar, kurumlar, gelenekler tarafından hep gözaltında tutulan komünistleri temsil eder.

Bir Avuç Gökyüzü de komünistlerin hapse atılması konulu 12 Mart 1972 dönemi romanıdır. Bu romanda da komünistlikten ceza almış ve alacak olan isimsiz siyasi suçlu bir kişinin yüz yüze kaldığı sıkıntılara yer verilir. Sürekli polisler tarafından takip edilen, kovalanan ve yakalanma aşamasında olan bir suçlunun endişeleri, korkuları, sıkıntıları anlatılır. İsimsiz siyasi suçlu, daha önce iki yıl hapis yatmıştır. Serbest iken gelen bir tebligatla üç yıl daha yatacağı belirtilir. Teslim olması için kendisine bir hafta süre tanınmıştır. Bu bir hafta içinde gizli görevliler onun hapishaneden hiç çıkmamak üzere ceza alması için bir sürü oyunlar oynamışlar, tezgâhlar kurmuşlardır. Kahraman, bir hafta içinde sekiz yıl yatmak üzere hapishaneye tekrar girer. Roman 1987’de filme alınmıştır.

Viski’de adıl romanı, komünist bir politikacının açık hava toplantısında konuşma yaparken halk tarafından “Allah’tan bahset” diye tepki alması, yuhalanması, kovalanması, taş, sopa, kalın tahtalarla öldürülmesi, linç edilmesi ile başlar. Komünist kişi, hep “rezil herif” olarak anılır. Halk bu kişiyi “rezil herif”, “Allah’sız herif”, “namussuz herif” diye suçlar. Rezil Herif ise hayalen gözünün önüne bir kişiyi getirmektedir. O kişi gözleri, ağzı, burnu olmayan, badanalı bir duvar parçasıymış gibi bembeyaz, dümdüz bir surattır. Romanda fantastik ögeler çok fazladır.

Küçük Bahçe’de de diğerlerinde olduğu gibi Türk Devleti’nin kurumlarıyla, gelenekleriyle, polisiyle, bürokratıyla komünistlere yaptığı eziyetlere, baskılara yer verilir. Devletin, komünistleri yalnızlığa mahkûm ettiğinden bahsedilir. Öyle ki romanda hiçbir yerde iş bulamayacak olan komünistler, hiç kimsenin arayıp sormadığı, kapısını çalmadığı bir yalnızlığa mahkûm edilmektedirler. Romanda böylesine tecrit edilmiş, yalnızlığa ve boşluğa itilmiş, küçük bahçesindeki şezlonguna sığınmış, adı X olan bir komünistin yaşadıklarına yer verilmiştir. X, yaşayıp yaşamadığını anlamadan hiç çıkamayacağı bir kuyuya düşmüş gibi bahçesine boş boş bakar durur. Pembe ile İdris, Müjgan ile Nihat gibi kişilerin değişik ortamlardaki aşklarına da yer verilir. Aysu’nun Erdoğmuş adlı bir çocuğu komünist yapma çabası ve Türk polisini faşistlikle suçlaması anlatılır. Bay X, hapishaneden çıktıktan sonra, küçük bahçesindeki şezlongda oturarak, hayal ettiği değişik kişilerin hayatlarına, özellikle de gizli cinsel hayatlarına girip çıkar. Her hayalden sonra yine kendini şezlongda oturur bulur.