Madde Detay

Mehmet Atar, âşık meclislerinde Ataroğlu olarak anılmakla beraber Mehmet Ataroğlu şeklindeki yanlış adlandırmaya da rastlanılmaktadır. Mehmet Atar, bütün şiirlerinde âşıklığa başlayıncaya kadarki kısa bir süre hariç, Âşık Ataroğlu veya yalnız Ataroğlu mahlâsını kullanmıştır. Günümüzde âşığın soyadını Atar’dan ziyade Ataroğlu şeklinde yazanlar dahi vardır. Nüfus kaydına göre 1 Ocak 1958 tarihinde Konya’nın Hadim ilçesinin Çuna (Yeni Konak) köyünde doğmuştur. Mehmet Atar, yaptığımız görüşmelerde; bu tarihin doğru olmadığını, nüfusa çocuk kaydetmenin kolay olmadığı zamanların bir gereği ve nüfus memurlarının tasarrufuyla bu şekilde yazıldığını ifade etmiştir. Çocukluğunu köyünde geçiren Ataroğlu, ilk gençlik yıllarını ailesinin yanında çiftçilik ve çobanlık yaparak geçirmiştir (Ayva 2005: 340). Eski adıyla Selçuk Eğitim Enstitüsü (Konya), yeni adıyla Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nden (şimdi Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi) mezun olan âşık, sosyal bilgiler öğretmeni olarak ülkemizin birçok yerinde görev yapmış ve Konya’da, merkez Selçuklu ilçesinde bulunan Ertuğrul Gazi İlköğretim Okulu’ndan emekli olmuştur. Gülay Hanımla evli olan çiftin Oğuzhan adında bir oğlu, Kiraz adında da bir kızı vardır. Âşık Kul Nuri’den mahlâsını alan oğlu Oğuzhan da, Hanoğlu mahlâsıyla şiirler yazmakta ve babasının ustalığında kendisini yetiştirir.

Ataroğlu bir usta yanında yetişmemiştir. Bugün hayıflanarak ifade ettiği bu durumu, çıraklarına gösterdiği ilgiyle gidermeye çalışmaktadır. Bir ustasının olmamasına rağmen âşıklığının, daha çocukluk yıllarından itibaren merak saldığı türkü söyleme ve saz çalma arzusuna dayandığını ifade etmektedir. Küçük yaşta, okumak için gurbete gitmesi de içindeki ateşi körüklemiştir. Ayrıca, ağabeyleri Tevfik, Hüseyin ve Mustafa’nın şiirler yazması âşığı gençlik dönemlerinde heyecanlandırır. Konya/Beyşehir’deki orta öğrenimi sırasında, âşıklık geleneğinin, âşık şiirinin temel konularından kafiye ve redifi öğrenmesiyle o güne kadar acemice olan şiirleri de kendi ifadesiyle bir düzene girmeye başlar.

Mahlâsını ülkemizin en büyük âşıklarından Âşık Şeref Taşlıova’dan alan âşık, badeli âşıklardan değildir. Onun âşıklığı daha çok, ailesinde şiir yazan ve türkü söyleyen büyüklerinden etkilenmesiyle ve usta malı şiirler okumasıyla açıklanabilir. Bunun yanında âşık, birçok çırak yetiştirmiştir. Bunlar; yeğeni Âşık Özhanî (Hadim/Göynükkışla), oğlu Hanoğlu, Âşık Yorulmaz (Hadim/Yukarıkızılca), Âşık Hürmetî ((Hadim/Sarnıç), Aslan Uslu (Samsun), Âşık Hilâlî, Âşık Diyarî (Konya/Sarayönü) ve Âşık Akçaoğlan (Konya) gibi âşıklardır (Ayva 2005: 388).

Ataroğlu’nun elimizde 1000’e yakın şiiri bulunmaktadır. Âşık, şiirlerini önceleri kayda almamıştır. Yine; bir kalemde, karalama şeklinde yazdığı şiirlerinin çoğu, saklanmaya değer görülmediği için bugün elde bulunmamaktadır. Âşıklarla yaptığı atışmalar da söylenildikleri ortamlarda kaybolup gitmiştir. Onun tespit edilen şiirleri eski defterlerde, bir kâğıt üzerinde, bazı yayınlarda ve dostlarının arşivlerinde bulunmaktadır.

Hakkında Aziz Ayva tarafından Konya Âşıklık Geleneği ve Âşık Ataroğlu/ Hayatı-Sanatı-Şiirleri ve Şiirlerinin Tahlili (Konya 2005) adlı bir doktora tezi hazırlanmıştır. Konya âşıklık geleneğinin tarihinin incelendiği tezin devamında Âşık Ataroğlu’nun hayatı, âşıklığı, şiir anlayışı vb. konular ele alınmış ve âşığın 333 şiirine yer verilmiştir. Ayrıca Âşık Ataroğlu hakkında yine Aziz Ayva tarafından Türkiyat Araştırmaları dergisinde “Âşık Ataroğlu ve Şiirleri” isimli bir makale yayımlanmıştır. Makalede âşık Ataroğlu’nun hayatı, sanatı ve şiir anlayışı ele alınmış ve 8 şiirine yer verilmiştir. Şiirlerinin çoğu, hecenin 11’li kalıbıyla yazılmakla birlikte; 7’li, 8’li 14’lü ve 15’li kalıbıyla yazılanlar da vardır. Dörtlük tarzını ağırlıklı olarak kullanan âşık yer yer 5 ve 7 mısradan oluşturduğu bentlerle de şiirler yazmıştır. Şiirlerinde genellikle koşma nazım şeklini kullanmıştır. Ataroğlu şiirlerinde başta köy hayatı olmak üzere, aşk, gurbet, eğitim, millî ve dinî konuları işlemiştir. Özellikle sosyal bilgiler öğretmeni olmasının etkisiyle nasihat türünde ve eğitim konularındaki şiirleri oldukça fazladır. Şiir dışında muamma, atışma, hikâye tasnif etme gibi türlerde de eserler veren âşığın çeşitli dergi ve kitaplarda şiirleri yayımlanmış ve birçok radyo ve televizyon programlarında da konuk olarak âşık şiiri örnekleri vermiştir.

Âşık Ataroğlu saz çalmakta, irticalen türküler söylemekte ve atışmalara katılmaktadır. Ayrıca hikâyeler tasnif etmektedir. Âşıklığı dolayısıyla, düzenlenen şenliklere, yarışmalara ve kutlama programlarına imkânlar dahilinde katılmaktadır. 1966'da başlayan Türkiye Âşıklar Bayramı’na ilk defa 1976'da katılmış olup o günden bu yana, bu bayramı sürekli olarak takip etmiştir. Bu bayramlarda, özellikle yılın yedi şiiri ve atışma dallarında olmak üzere birçok birincilik kazanmıştır. Âşığın şiirleri birçok dergi, gazete, bülten ve antolojilerde yayımlanmıştır. Ataroğlu’nun, Ozan Gözüyle Ozan Sözüyle (1997) adlı bir şiir kitabı, O Söyletti Ben Söyledim (2006) adlı bir hikâye kitabı ile Âşıkların Türküsü adlı bir türkü kaseti bulunmaktadır.