Madde Detay

Gedizlidir. Asıl adı Murad’dır. Azmî mahlasını kullanmıştır. Asker şairlerden olan Azmî’nin hayatı hakkında kaynaklarda ayrıntılı bilgi yer almamaktadır. Şair, 1016/1607 yılında vefat etmiştir .

İyi derecede Farsça bildiği ve gece gündüz marifet sahiplerinin sohbet meclislerinde bulunduğu kendisiyle ilgili bilgiler arasındadır. Aynı zamanda devlet büyüklerine yakınlığı ile bilinmektedir. Ahdî, Azmî’nin şiirlerinin ahenkli ve güzel olduğunu belirtir. Kafzâde Fâizî, şairin bir divânı olduğundan söz eder. Azmî’nin bir de konusu hileler olan hikayeleri derlediği Kitâb-ı Hiyel adlı bir eseri vardır (İngiltere Milli Ktp. Or. 7836). Ayrıca şair, Kütahya Gediz'de bulunan ve Gazanfer Ağa tarafından yaptırılan Ulucâmi ve hamamın yapılışına aşağıda belirttiğimiz tarihleri yazmıştır (Pınar 2013: 52, 113, Solmaz 2005: 234).

İpekten, Haluk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l Eşâr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Pınar, Mehmet (2013). Gediz Ansiklopedisi. Gediz: Gediz Belediyesi Kültür Yay.

Riyâzî. Riyazu'ş-şuarâ. Millet Ktp. AE. Nr. 346. 

Solmaz, Süleyman (hzl.)(2005). Ahdî ve Gülşen-i Şuarâsı. Ankara: AKM Yay.

Dendân-ı yâri didi gören bî-bahânedür

Olmaz cihânda buncılayın bî-bahâne dür

Cân nakdi ile biz de harîdârun olalım

Cânâ meta’-ı vaslun içün di bahâ nedür

Kesb itmege dişün gibi bir dürr-i şâh-vâr

Açup dehen sadefler idermiş bahânedür

Yârün meta’-ı vaslı mıdur ân-ı hüsn mi

Bâzâr-ı ‘ışk içinde olan bî-bahânedür

‘Azmî yolunda cân ile kurbanun oldugı

‘Iyd-ı visâle irmek içün bir bahânedür

***

Beglere bin ma’rifet harc eylesen degmez pula

Şimdi meyli dirhem ile bunlarun dînâredür

Sikke-sûret ol yüri gel itme izhâr-ı kemâl

İ’tibârı şimdi halkun cübbe vü destâredür 

(Solmaz, Süleyman (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şuarâsı. Ankara: AKM Yay. 234.)

Gazanfer Ağa Ulucâmii Tarihi

Gazanfer sahibü’l-ihsânü cûd

Kodı erbâbı hayrât içre bir âd

Görüp Azmî didi târihin anın

Zihî câmi’ nişânı cennet-âbâd 

Gazanfer Ağa Hamamı Tarihi

Azmî gördükde didi tarihin

Rûşen-âbâd dil-küşâ hammam (995) 

(Pınar, Mehmet (2013). Gediz Ansiklopedisi. Gediz: Gediz Belediyesi Kültür Yay. 113, 52, 53.)