Madde Detay

1979 yılında İran’ın Karadağ bölgesinin Ocakkendi köyünde doğan Âşık Ali Bayramî, bir yaşındayken ailesiyle birlikte Tebriz’e göç eder (Özdamar 2010).

İlköğretimini tamamladıktan sonra on yaşındayken âşıklık eğitimi almaya başlayan Âşık Ali Bayramî; saz eğitimini Âşık İsa Genceli’den, âşık edebiyatı eğitimini ise Âşık Hasan Gaffarî ve Âşık Aziz Şehnazî’den alır ve altı yıl süren eğitimini tamamladıktan sonra âşıklığa başlar (Özdamar 2010; Abbasi vd. 2013: 347).

Tebriz âşıkları arasında en fazla destan bilen âşıklarından birisi olduğu söylenen Âşık Ali Bayramî, Köroğlu Destanı’nın on dört kolu dâhil olmak üzere Nevruz ile Gendap, Garip ile Şahsenem, Sevinçoğlu Aypara, Sedat ile Seyyat, Mehemmet ile Gülendam, Eset ile Münevver, Behram Şah, Âşık Şenlik, Ali ile Leyla, Ali ile Rafi gibi elliye yakın destan bildiğini iddia etmekte, bu destan ve yarattığı şiirlerini Tebriz başta olmak üzere İran’ın birçok şehrinde katıldığı toylarda ve çeşitli toplantılarda anlatıp söylemektedir (Özdamar 2010; Abbasi vd. 2013: 347).

İlk olarak Temmuz 2010’da derleme için gittiğimiz Tebriz’de görüşme fırsatı bulduğumuz Ali Bayramî, saz çalma yeteneği ve icra kabiliyeti açısından Tebriz’in gözde âşıklarından biri kabul edilmektedir ve bu sebeple de Tebriz ve çevresinde en fazla toy ve programlara katılan âşıklarındandır. Eylül 2016’da yine derleme için gittiğimiz Tebriz’de Ali Bayramî’nin yaşadığı sağlık sorunları sebebiyle bir süredir âşıklık yapamadığını ve tedavi sürecinde olduğunu öğrendik.

Güçlü bir şiir yeteneğine sahip olan ve şiirlerinde “Ali Bayramî ve Bayramî” mahlaslarını kullanan Âşık Ali Bayramî, âşık şiirlerinin dışında serbest ölçülü şiirler de yazdığı iddiasındadır (Özdamar 2010). Tebriz’in birkaç âşığında gördüğümüz şiir kabiliyeti, Âşık Ali Bayramî’de oldukça güçlüdür. Tebriz’in usta âşıkları arasında bile bu kabiliyeti takdirle karşılanan Âşık Ali Bayramî’nin şiirlerinde bireysel konular daha fazla karşımıza çıkmaktadır.

Âşık Ali Bayramî, muhayyilesindeki kadını anlattığı “gözel” redifli şiiri, Tebrizli diğer âşıklar arasında okunan şiirlerden biridir; “Kef (keyf) ehlisen gel sen eyle, sürek hoş ehvali gözel/ Seyredek küll-i âlemi, gezek her mahali gözel/ Men yazığın hemdemi (sohbet arkadaşı) ol, dolanma havalı gözel/ Eglimi başımdan alır, yanağının halı (ben) gözel/ Mecnun tek (gibi) salar çöllere, eyleyir sevdalı gözel” (Özdamar 2014: 169).

Tebrizli diğer âşıklara göre Ali Bayramî'nin şiirinde, aldığı eğitim neticesinde Farsça ve Arapça kelimelerin sıkça kullanıldığı görülmektedir. 2010 yılındaki görüşmede hem âşık şiiri hem de serbest ölçüyle yazılmış bir şiir kitabını yayımlayacağı bilgisini vermiştir (Özdamar 2010).

Şiirlerinden bazılarını âşık havalarına göre besteleyen Ali Bayramî'nin iddasına göre Tebriz'deki bazı âşıklar, bu şiirlerini toy ve çeşitli proramlarda okumaktadırlar (Özdamar 2010).

Âşık Gafar İbrahimî, Şair Hoşnam ve Âşık Ersalan Dustî ile atışmaları olan Âşık Ali Bayramî, günümüzde Tebriz’de yaşamakta ve Tebriz’in önemli âşıklarından biri kabul edilmektedir (Abbasi vd. 2013: 347).