Madde Detay

Tezkireler ve diğer biyografik kaynaklarda XV. yüzyıl Anadolu sahasında yaşamış Bekâyî mahlaslı bir şaire rastlanamamıştır. Şentürk, XVI. asra kadar Anadolu sahasındaki mesnevîlerle ilgili çalışmasında Bekâyî’nin Manzûm Târîh, Yûsuf u Züleyhâ ve Vîs ü Râmîn’inin varlığından söz etmiş, Yûsuf u Züleyhâ ile Vîs ü Râmîn’inin yanına (kayıp) kaydını eklemiştir (2002: 11). Kartal da Şentürk’ün verdiği bu bilgiye atıfta bulunarak Bekâyî’ye ait olduğu düşünülen söz konusu metinlerin isimlerini “elimize geçmemiştir” notuyla çalışmasının muhtelif yerlerine almıştır (2014: 342, 353). Şentürk, ayrıca herhangi bir kütüphane kaydı vermeden Bekâyî’nin Manzûm Târîh’inin Konya İzzet Koyunoğlu Kütüphanesi’nde bulunduğu notunu düşmüştür (2002: 11). Ancak yapılan taramalar sonucunda belirtilen kütüphanede Bekâyî ismine görünen bu eserin, XVIII. yüzyıl şairi Darendeli Bekâyî’ye ait Manzûm Battal-nâme olduğu tespit edilmiştir (Paçacıoğlu 1993: 4; ayrıca bk. Seyyid Battal Gazavât-nâmesi, Konya İzzet Koyunoğlu Kütüphanesi, No: 12956). Diğer taraftan XV. yüzyılda kaynaklarda Çağatay sahasında yetişmiş Bekâyî mahlaslı iki şaire tesadüf edilmekteyse de bilindiği kadarıyla her ikisinin de eseri yoktur (Eraslan 2001a: 181-182; Eraslan 2001b: 412; Şemseddîn Sâmî 1306: 1333). Nitekim Şentürk’ün (2002: 8-11) çalışma konusu ve ifadeleri de yukarıda ismi geçen eserlerin sahibi Bekâyî’nin ”XV. yüzyılda Anadolu sahasında” yaşadığını akla getirmektedir. Ayrıca tezkirelerde ve diğer biyografik kaynaklarda yer verilen ilk Bekâyî de 1000/1591’de vefat eden XVI. yüzyıl şairi Kefeli Hatîb-zâde Bekâyî Dede’dir (Kılıç 2010: 427; İsen vd. 2002: 50, 52). Dolayısıyla bu veriler ışığında XV. yüzyılda Anadolu’da yetiştiği düşünülen Bekâyî’ye dair (kayıp) notu düşülen üç eserinin ismi dışında herhangi bir bilgiye ulaşılamadığını belirtmek gerekir.

Ayan, Gönül (1997). “Ahmed Yesevi Etkisiyle Yazılan İki Yusuf u Züleyha”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (3): 31-38.

Bekâyî (Darendeli). Seyyid Battal Gazavât-nâmesi. Konya İzzet Koyunoğlu Kütüphanesi. No: 12956.

Eraslan, Kemal (1986). “Çağatay Şiiri”. Türk Dili Dergisi, Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri) LII (415-417): 564-718.

Eraslan, Kemal (1993). “Çağatay Edebiyatı”. İslâm Ansiklopedisi. C. 9. İstanbul: TDV Yay. 168-176.

Eraslan, Kemal (hzl.) (2001a). Alî Şîr Nevâyî, Mecâlisü’n-Nefâyis I (Giriş ve Metin). Ankara: TDK Yay.

Eraslan, Kemal (2001b). Alî Şîr Nevâyî Mecâlisü’n-Nefâyis II (Çeviri ve Notlar). Ankara: TDK Yay.

İpekten, Haluk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kartal, Ahmet (2014). Doğunun Uzun Hikâyesi, Türk Edebiyatında Mesnevî. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay.

Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yay.

Köprülü, M. Fuat (2003). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Tuhfe-i Nâilî - Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kut, Günay (2004). “Erken Dönem Nazım XIII-XIV. Yüzyıl”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 304-551.

Lugal, Necati (çev.) (2011). Devletşah, Şair Tezkireleri. İstanbul: Pinhan Yay.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Şakâyık-ı Nu’mâniyye ve Zeyilleri (Hadâiku’ş-Şakâik). C. 1. İstanbul: Çağrı Yay.

Paçacıoğlu, Burhan (1993). Battal-nâme (İnceleme-Metin-İndeks). Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.

Şemseddîn Sâmî (1306). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 2. İstanbul.

Şentürk, Ahmet Atillâ (2002). XVI. Asra Kadar Anadolu Sahası Mesnevîlerinde Edebî Tasvirler. İstanbul: Kitabevi Yay.