Madde Detay

Berika Küçük, 21 Nisan 1935 tarihinde Elazığ’da doğmuştur. Babası Harput’ta başöğretmenlik yapan Hüseynikli Mehmet Hanifi Alp, annesi Sıdıka Hanım’dır. İlköğrenimini Elazığ Mehmet Zeki İlkokulunda, orta ve lise tahsilini Elazığ Kız Enstitüsü’nde tamamlar. Kız Enstitüsünde okurken tanıştığı öğretmeni Sıdıka Avar’dan çok etkilenen ve onu kendisine örnek alan şair, okul hayatı boyunca müsamerelere ve edebiyatla ilgili faaliyetlere katılır. Öğretmen olmak istemesine rağmen bazı sebepler yüzünden bu mesleği yapmak içinde ukde olarak kalır. Ancak mahalledeki çocuklara çeşitli konularda bilgiler verip onların eğitimine yardımcı olduğu için mahallede “Hoca Anne” olarak anılır.

Şair, 8 Haziran 1955’te o zaman Harput Sancağı’na bağlı olan Kemaliyeli serbest meslek erbabı Recep Kâinat Küçük ile evlenir. Bu evlilikten Ulya, Şeyda ve Leyla adlı üç kızı olur. 13 Mayıs 2008’de Ankara'da vefat eden Berika Küçük’ün cenazesi Elazığ'a getirilerek Asri Mezarlık’a defnedilir (Şedele 2018).

Hayatını Elazığ ve Harput kültürünü tanıtmaya adayan Berika Küçük, çocukluğundan itibaren edebiyata ve şiire büyük bir ilgi duyar. Şiir yazmaya eşi Recep Kâinat Küçük’ün desteğiyle devam eder ve çok sevdiği Elazığ ve Harput'un kültürünü yaşatmak amacıyla yüzlerce şiir kaleme alır.

Berika Küçük’ün ilk ve tek eseri 2000 yılında yayımlanan Gül Deseni adlı şiir kitabıdır. Kitapta 55'i mani olmak üzere 76 şiir yer alır. Eser, kitaba adını veren Gül Deseni adlı cinaslı mani ile başlar, Elazığ’ın tarihî, mistik ve turistik merkezi olan Harput’a dair yazılmış bir mani ile devam eder (Küçük 2000: 1).

Üç bölümden oluşan kitapta çeşitli konularda yazılmış şiirler ile birlikte düz ve cinaslı mani örnekleri bulunmaktadır. Eserin Birinci Bölümüne “Harput Rüzgârı” adını veren şair, bu bölüme “Harput Rüzgârı”, “Gel de Bir Gör”, “Gönülden Gönüle”, “Gurbet”, “Harput’um” ve “Bağmancılar” adlı şiirlerini alır. Şair, bu şiirlerinde Harput’a olan sevgisini ve bağlılığını, dost muhabbeti ve özlemini, sıla hasretini ve memleketine özgü değerleri dile getirir. Mahallî duyguların ağır bastığı şiirlerinin yanı sıra bazıları bestelenen düz ve cinaslı maniler de söyler/yazar. O, sevgi, sevgili, aşk, ayrılık, felekten şikâyet gibi çeşitli temaları işleyen otuz altı cinaslı mani ile on dokuz düz mani kaleme alır. Manilerinde Elazığ kültürüne, yaşam tarzına, gelenek ve göreneklerine özgü ifadelere yer vererek memleketine olan sevdasını somutlaştırır (Küçük 2000: 1-31). İkinci Bölüm “Bir Sevdadır Vatan” son bölüm ise “Yuvamdan Esintiler” adını taşır (Küçük 2000: 35, 44).

Berika Küçük, şiirlerinde vatan sevgisini her şeyin üstünde tutar. Mustafa Kemal Atatürk, cumhuriyet, Mehmetçik ve şehitler üzerine şiirler yazar. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e olan saygı, sevgi ve minnet duygularını, cumhuriyet rejimine olan bağlılığını, askere giden Mehmetçiğe olan şefkatini anlatır. Şiirlerde millî duygularını okuyucusuyla paylaşan şair bazı şiirinde dinî mistisizmi ön plana alır. Annesine, eşine, kızlarına, kız kardeşine ve öğretmenine ithafen yazdığı aile fertlerine olan sevgi ve bağlılık hislerini samimi bir şekilde yansıtır. Kadın haklarına ve kız çocuklarının okutulmasına büyük önem veren şair, dizelerinde bu konulardaki düşüncelerini de dile getirir (Küçük 2000: 47-52).

Berika Küçük’ün şiirleri özelden genele, mahallî olandan millî ve evrensel olana doğru bir seyir takip eder. Konu yelpazesi geniş olan şair Elazığ’a olan sevgisinden vatan ve millet sevgisine; aile sevgisinden tüm insanlığı kucaklayan sevgiye ulaşan bir sanat çizgisi oluşturur. Şiirlerinde Hz. Muhammed’e olan sevgisini gül sembolüyle somutlaştıran şair, hayatının son dönemlerinde naat türünde şiirler yazar, tasavvufî temalara yönelir. Manilerinde sevdayı, ayrılığı, sıla özlemini, kederi ve kaderi anlatır. Şiirlerinde genellikle cinas, tekrir, benzetme (teşbih) ve tenasüp sanatlarına yer veren şair herhangi bir mahlas kullanmamıştır.

Şair şiirlerinde dörtlük ve bent nazım birimlerini, hece ölçüsü ve serbest ölçüyü kullanır. Mani örnekleri yazması, dörtlük nazım birimini ve hece ölçüsünü kullanması, şiirlerini sade bir dille yazması, mahallî ifadelere yer vermesi şairin halk şiiri geleneğinden yararlandığını gösterir. Şiirlerinde oldukça sade bir dili, içten ve akıcı bir üslubu tercih eder. Yabancı kökenli kelimelere yer vermekten kaçınan şair, şiirlerinde hem mahallî unsurlar taşıyan ağız özelliklerine hem de temiz bir İstanbul Türkçesine yer verir. Memleketi ile ilgili olarak yazdığı şiirlerde Elazığ’a ait mahallî sözcüklere, ifadelere, dua ve beddualara da yer vererek Elazığ ağzının zenginliğini gözler önüne serer (Küçük 2000: 1-31).

Elazığ’da her yıl düzenlenen Uluslararası Hazar Şiir Akşamları’nın büyük çoğunluğuna katılan Berika Küçük, Elazığlılar tarafından “Elazığ’ın Gül Şairi” olarak adlandırılır. Elazığ’da gerçekleştirilen kültür, sanat ve edebiyat faaliyetlerini yakından takip eder. Külliye, Gün Işığı gibi dergi ve mahallî gazetelerde yazıları yayımlanır. Bazı manileri bestelenerek Elazığ’ın mahallî sanatçıları tarafından seslendirilir. Elazığ’ın kültürel değerlerini iyi bilen Berika Küçük, aynı zamanda “kaynak kişi” olarak da Elazığ ile ilgili çalışma yapan araştırmacılara bilgi ve kültür birikimiyle yol gösterir.