Madde Detay

Sivas’ın Gürün ilçesinde, 1930’da doğdu. Annesi Zeynep Hanım, babası ise Hacı Ali Bey’dir. Büyüktanır ailesinin ilk çocuğudur. Nüfusa geç kaydedildiği için gecikmeyle de olsa 1938’de okula başladı. Gürün’den dışarı ilk olarak askerlik görevini yapmak üzere çıktı. Geri döndüğünde ise Gürün’de Zabıt Kâtipliği sınavını kazanarak ailesinin geçimini üstlendi. Ortaokulu dışarıdan bitirdi. Adliyedeki görevi devam ederken, artık birikimini yazıya dökmeye karar verdi. İlk denemesi, Forum adlı dergide yayımlandı. Yine bu dönemde Anadolu Ajansı ve Hürriyet Gazetesi muhabirliği yapmakta, Osman Nuri Çerman’ın çıkardığı Dinde Reform ve Kemalizm adlı dergilere de aynı içerikte yazılar yazmaktaydı. Büyüktanır, 1934’te Emine Karasu ile evlendi. Bu sırada Gürün Ortaokulu’na memur olarak atandı. Kâtipliği bırakıp, memurluğa geçmek, okuyup yazmasına daha çok olanak sağladı. Bu arada Sivas Öğretmen Okulu'nu bitirip diplomasını alan yazar, öğretmenlik yapmaya başladı. Aynı zamanda da Yeni Asır Gazetesi’nde çalışmaya başladı. Çok sevdiği arkadaşı Hasan Hüseyin ölüm döşeğindeyken şairin şiirlerindeki yerel sözcükleri tanıtan ve ilk eseri olan Dilimiz ve Hasan Hüseyin adlı kitapçığı yayımlattı (1984). Kitabın, şairin eline geçmesinden iki gün sonra Hasan Hüseyin’in ölüm haberi geldi. Bu sırada yaşadığı sıkıntılardan ötürü emekli olmaya mecbur kalan şair, iki oğlunun da özel işyerlerinin kapanması sonucu ailesiyle İzmir’den İstanbul’a taşındı. Büyüktanır hâlen İzmir Karşıyaka’da yazmaya devam etmektedir.

Zeki Büyüktanır, Cumhuriyet’in ilk yıllarında, Kurtuluş Savaşı ile başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere ulusal mücadele kahramanlarının destansı ürünlerle yüceltildiği dönemde büyümüştür. Bu dönem, devletin halkçı politikaları gereği Anadolu’ya oldukça önem verdiği yıllardır. Köy ve köylüye önem veren bu yıllarda yetişen aydınların çoğu gibi o da yoksullukların içinde devrime katkı sağlamak için okudukça okumuştur. Batı klasikleri ve onların kaynakları, Zeki Büyüktanır’ın sanatını oluşturmuştur. Büyüktanır, Anadolu’da Türklerden önce oluşturulan uygarlıklarla Türkler arasında ilişki kurarak geçmişle anı birleştirme çabasında bulunmuştur. Öte yandan halkın edebî ürünlerini de derleyerek güncele sunmaya çalışmıştır. Sivas’taki Madımak Oteli'nde 2 Temmuz 1993’te meydana gelen ve 37 kişinin ölümüyle sonuçlanan olaydan kısa bir süre önce tesadüfen otelden ayrıldığı için kurtulan yazar, bu tarihten sonra ülkedeki geri kalmışlığı ve bağnazlığı da eserlerinin konusu yapmıştır. Onun eserlerinde mitolojinin önemli bir yeri vardır. Büyüktanır, Cumhuriyet'in kazanımlarına sıkı sıkıya bağlı kalarak ve emperyalizm karşısında yerli değerleri üstün tutarak gelecek çağlara daha güçlü girmek için yazmaya devam etmektedir.