Madde Detay
CANIMOĞLU, Seyfullah Durmaz
(d. 20.02.1942 / ö. 06.07.2004)
Çitfçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Seyfullah Durmaz, Erzurum’un, İspir ilçesine bağlı Aksu köyünde 20.02.1942 tarihinde doğan âşığın nüfus kayıtlarına göre adı Hıfzullah'tır. Ancak âşık, bu ad yerine Seyfullah ismini kullanmayı tercih etmiştir. Babasının adı Bekir, annesinin adı Fatma olan âşık, ilkokul üçüncü sınıfa kadar okur. Evli ve dört çocuk sahibi olan Canımoğlu, âşıklık haricinde köyünde çiftçilik, yaylacılık, çobanlık yapan, kış aylarında ise büyük şehirlerde işçi olarak çalışır. Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan malulen emekli olmuştur. Askerlik dâhil olmak üzere âşık, belirli dönemlerde, İstanbul, İzmir ve Kütahya’da bulunur (Durmaz 1986). Rüyasında Yunus Emre’yi görmüş, onun haber verdiği İpek Han isimli bir kıza âşık olmasıyla âşıklığa yönelir (Köksal 1986: 16; Özarslan 2001: 113). 1961'den itibaren saz çalan âşık, saz çalmayı askerlik esnasında kendi kendine öğrenir (Köksal 1986: 15). Rüyasında gördüğü İpek Han isimli sevgilisini aramak için İzmir, Adana, Konya ve İskenderun gibi illeri gezen Canımoğlu, buralarda çeşitli işlerde çalışmış, 1976'da İstanbul Radyosunun sanatçı alımı sınavına girmiş ancak bir sonuç alamamıştır (Köksal 1986: 20). Tamamen kendi deyişlerini söyleyen Canımoğlu, Erzurumlu Emrah ve Âşık Sümmanî’ye atfedilen âşık havalarını bilmekteydi. Maddi sebeplerle yurtiçi ve yurtdışı şölen ve şenliklere katılamamış (Özarslan 2001: 391), daha çok İspir'in köylerindeki köy odalarında ve Erzurum il merkezinde âşıklarla deyişmeler, karşılaşmalar yapmış ve yörenin sevilen bir âşığı sıfatıyla tanınmıştır (Köksal 1986: 22). Mustafa Şahin ve Mustafa Çakmak adlı iki çırağı (Özhan vd. 1992: 112) olan âşık, 6 Temmuz 2004 tarihinde vefat etmiştir.
Şiirlerinde Canımoğlu mahlasını kullanmıştır. Sülalelerine Canımoğulları denildiği için mahlasını Canımoğlu olarak seçmiştir (Köksal 1986: 15). Canımoğlu'nun semai ve koşma biçimleriyle güzelleme, taşlama ve yakınma, koçaklama, öğütleme, muamma, yalanlama, ağıt/destan türlerinde şiirler söyler. Geleneğin bütün icaplarını bildiği anlaşılan âşığın şiirlerinde ustaca işlenmiş ayaklar, söyleyiş çabukluğu göze çarpar. Yer yer mahalli ifade biçimlerinin de görüldüğü bu şiirler aşk, gurbet ayrılık, hasret, hiciv, eleştiri gibi temalara hasredilmiştir. Sıkıntılı bir hayat yaşamış olmasına rağmen Âşık Canımoğlu'nun üslubunda belirgin bir karamsarlık yoktur. İyimser bir ruh hâli içinde olmayı her şeye rağmen devam ettiren Âşık Canımoğlu, hayatın zorlukları karşısında elinden geldiğince iyimser bir tavır sergiler. Altı halk hikâyesi bilmektedir (Durmaz 1986). Âşığın üç şiiri Türk Folkloru (Özhan vd. 1992: 112), bir şiiri de Orman (Köksal 1983: 22) dergilerinde yayımlanmıştır. Âşığın hayat hikâyesi ve kimi şiirleri kitap hâlinde (Köksal 1986) neşredilmiştir. Âşığın eldeki şiirleri ve karşılaşmaları Destegül adıyla kitap hâlinde oğlu Mürsel Durmaz tarafından yayına hazırlanmaktadır.
Kaynakça
Durmaz, Seyfullah (1986). “Âşık Canımoğlu", Hagem Arşivi. Yazılı Belge No: 860087. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Köksal, Hasan (1986). Âşık Canımoğlu İpek Han (Deyişler). İzmir: İstiklâl Matbaası.
Özarslan, Metin (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği. Ankara: Akçağ Yay.
Özhan, Mevlüt, Ömer Gözükızıl, Emine Kırcı vd. (1992). Yaşayan Halk Ozanları Antolojisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. METİN ÖZARSLANYayın Tarihi: 21.12.2018Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
Yayın Tarihi: 21.12.2018Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
İpek Han (Deyişler) | İstiklâl Matbaası / İzmir | 1986 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | İBRAHİM, İbrahim Dilek | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | BAKİOĞLU, Mütalip Koç | d. 02.04.1962 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | KAYA/OZAN KAYA, Kaya Özbek | d. 1942 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İBRAHİM, İbrahim Dilek | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | BAKİOĞLU, Mütalip Koç | d. 02.04.1962 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | KAYA/OZAN KAYA, Kaya Özbek | d. 1942 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | İBRAHİM, İbrahim Dilek | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | BAKİOĞLU, Mütalip Koç | d. 02.04.1962 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | KAYA/OZAN KAYA, Kaya Özbek | d. 1942 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İBRAHİM, İbrahim Dilek | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | BAKİOĞLU, Mütalip Koç | d. 02.04.1962 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | KAYA/OZAN KAYA, Kaya Özbek | d. 1942 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | İBRAHİM, İbrahim Dilek | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | BAKİOĞLU, Mütalip Koç | d. 02.04.1962 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | KAYA/OZAN KAYA, Kaya Özbek | d. 1942 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | İBRAHİM, İbrahim Dilek | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | BAKİOĞLU, Mütalip Koç | d. 02.04.1962 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | KAYA/OZAN KAYA, Kaya Özbek | d. 1942 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |