Madde Detay

İsmet Çıkma Erzurum'un Horasan ilçesine bağlı Aliçeyrek köyünde, 17 Şubat 1950 tarihinde doğmuştur. Babasının adı Zübeyit, annesinin adı ise Verdek'tir. Babası 1914'te doğmuş ve 1997'de vefat etmiş, annesi ise 1915 tarihinde doğmuş ve 1960 tarihinde vefat etmiştir (Çıkma 2018). Nüfus kayıtlarında kendisiyle birlikte kayıtlı on kardeşi vardır (Yurdagül Kırmaç 2018). Âşık İsmet Çavuş, 1962’de Hanperi ile evlenmiştir. Evlendiklerinde İsmet Çavuş 12, Hanperi ise 20 yaşındadır. Bu evlilikten dört erkek ve üç de kız çocuğu dünyaya gelmiştir (Çıkma 2018). İlk tahsilini doğduğu köyün ilkokulunda görmüş, maddi imkânların yetersizliğinden dolayı, ilkokuldan sonra eğitim hayatına devam edememiştir (Çıkma 2018). Âşık, ilkokuldan sonra genç yaşta sırasıyla manavlık, inşaat ustalığı ve marangozluk yapmıştır. 1968'te ise Horasan Pancar Bölge Şefliği'nde pancar ekim işleri ve pancar alım zamanında kantar tartma işiyle uğraşmıştır (Çıkma 2018). 1970'te ise askerlik görevini yapmak üzere Balıkesir'in Edremit ilçesine gitmiştir. Askerliği sırasında çavuş talimgâhında üç ay eğitim gördükten sonra çavuşluk yaparak askerliğini tamamlamıştır. Askerlik görevini tamamladıktan sonra memleketi olan Horasan'daki Pancar Bölge Şefliği'nde çavuş olarak yaptığı göreve devam etmiştir (Çıkma 2018). 2015'e kadar buradaki görevine devam eden İsmet Çavuş, 2015'te emekli olmuştur (Yurdagül Kırmaç 2018).

Etrafına dikkatli bakan ve her şeyden bir mana çıkarmaya çalışan âşık, yaşadığı yoğun duygu ve düşünceler neticesinde 1968'te şiir yazmaya başlamıştır (Çıkma 2018). Şiirlerinde Çavuş mahlasını benimsemiştir. Türkçeyi ustalıkla kullanarak Erzurum yöresine ait deyim ve atasözlerinden faydalanmıştır. Halk şiirinin koşma nazım türüyle şiir söyleyen âşık, aşk, özlem, ölüm ve toplumsal konuların yanında tabiat konularına da yer vermiştir. Şiirlerinde sosyal aksaklıklara ve toplumsal konulara da yer veren âşığın “Dinle Horasan’lı İsmet Çavuş’u/ İki bin on altı temmuz on beşi/ Türk halkı meydanda darbeye karşı/ Ondan başka hiçbir millet direnmez” (İsmet Çıkma'ya ait şahsi şiir defteri) koşması onun toplumsal olaylara kayıtsız kalmadığının göstergelerindendir. Âşık, ölüm karşısında ise kabullenici bir tavır sergiler ve şiirlerinde bu temayı uysal bir hüzünle dile getirir. Ölümün kaçınılmaz son olduğunu, bu yüzden insanın bu gerçeğe göre yaşaması gerektiğini şiirlerinde vurgular. Âşığın, askerlik ve çeşitli sebeplerle çıktığı gurbette duyduğu sıla hasreti de şiirlerine yansımıştır. Âşık, gurbet ile sıla arasındaki uzaklığı, aradaki dağları ve kış mevsimini sılaya kavuşmak için engel olarak görür ve şiirlerinde bunlara sıklıkla yer verir.

İsmet Çavuş, Âşık tarzı şiir geleneğinin yaşatılmaya devam ettiği, Erzurum'un Horasan ilçesindeki âşık sohbetlerine ekseriyetle katılmıştır. Bu sohbetlerde İsrafil Öztürkoğlu ile karşılıklı atışmalarda da bulunmuştur (Ozan Kırmaç 2018). Doğup büyüdüğü yöre kültürünün de etkisiyle, âşık tarzı şiir geleneği içerisinde yetişen İsmet Çavuş başta Sümmânî olmak üzere Âşık Reyhânî ve Kağızmanlı Cemal Hoca’nın şiirlerinden etkilenmiştir (Çıkma 2018).