Madde Detay

Alanyalıdır. Budin kadılığı sırasında vefat eden Uzun Bâlî Efendi’nin oğludur. 934/1527-28 tarihinde doğdu. Sicill-i Osmânî doğum tarihini 932/1525-26 olarak verir (Akbayar 1996: 397). Hısm-ı Alî Çelebi namıyla şöhret buldu. Ancak daha sonra Mınık lakabı öne çıkarak Mınık Alî Efendi adıyla anılmaya başlandı. İlk eğitimini babasından aldı. Daha sonra Küçük Bostân Efendi ve Şâh Efendi’den de ders aldıktan sonra Ahî-zâde Efendi’nin hizmetine girdi. Sâlih Mollâ Efendi’den mülâzım olduktan sonra Dimetoka’ya yirmi akçe ile Abdülvâsi Efendi Medresesi’ne atandı. Bir müddet sonra yine Dimetoka’da bulunan Oruç Paşa Medresesi’ne yirmi beş akçe ile tayin edildi. Buradaki görevinden sonra otuz akçe ile İstanbul Ferah Kethüdâ Medresesi’ne geldi. 974/1566-67’de Dâvud Paşa Medresesi’ne kırk akçeyle müderris olaran Cevherî Cemâziyelâhire 975/Aralık 1567’de azl edildi. Şa’bân 988/Ekim 1580’de Sahn’a atandıktan bir ay sonra Manisa müftülüğüne gönderildi. Rebîülâhir 991/Mayıs 1583’de Maraş kadılığına tayin edildi. Bu görevine devam ederken Recep 992/Ağustos 1584’te vefat etti. Osmanlı Müellifleri vefat tarihini 991/1583-84 olarak verir (Kurnaz-Tatcı 2009: 85). Maraş’ta Alâüddevle Câmii haziresinde medfundur.

el-Ikdü’l-Manzûm fî Zikri Efâzıli’r-Rûm (Şakâyık-ı Nu’mâniyye’ye Arapça bir zeyldir.), Nâdiretü’z-Zemen fî Târîhi’l-Yemen, Hâşiye-i Şerh-i Miftâh mine’l-Belâga, Hayru’l-Kelâm fi’n-Naksâ an Aglâti’l-Avâm, Tercüme-i Nisâbü’l-İhtisâb isimli eserleri bulunmaktadır. Cevherî’nin bu eserleri dışında Arapça şiirleri de vardır.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı  (hzl.) (2009). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 3. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Nev’î-zâde Atâyî, Hadâ’iku’l-Hakâyık fî Tekmileti’ş-Şakâyık. İstanbul: Çağrı Yay.