Madde Detay

Bugün Yunanistan sınırları içinde kalan Tırhala’da doğdu. Asıl adı İbrahim’dir. Cezbî İbrahim Efendi olarak tanındı. Medrese öğrenimi gördü. Şeyhülislam Paşmakçızade Seyyid Ali Efendi’den mülâzım oldu. Bazı Rumeli kasabalarında kadılık yaptı. Sözleriyle sudurdan birini kızdırıp sürgüne gönderildi. Sonra affedilip görevine döndü. Ziştovi kadılığına atandı. 1161 yılı sonunda (1748) İstanbul’da vefat etti. Edirnekapı mezarlığına defnedildi. Mezar kitabesinde şu tarih kıtası yazılıdır (Erdem 1994: 60).

Bî-bekâdır vefâ-yı ayş-ı cihân

İşte oldı bu zât hâk-i remîm

Nazm-ı şîrîn ile idi ol pîr

Şâ‘ir-i pâk-tab‘ u kalb-i selîm

Düşdi nâ-çâr fevtine târîh

Kodı câyin o Cezbî İbrâhîm

Sâlim (İnce 2005: 271-272)’e göre kendini beğenmiş, dost meclislerinde istenmeyen tuhaf davranışlı bir kimse olup şiirleri güzel değildi. Güftî (Yılmaz 200: 116-117) ise şairden Kızkapan-zâde-i Sitanbûlî olarak bahsedip şairi galiz sözlerle hicvetmiştir. Râmiz (Erdem 1994: 60)’e göre irfan sahibi, tatlı dilli bir kimsedir. Osmanlı Müellifleri (Kurnaz-Tatçı 2000: 128)’nde Bayramiye tarikatından ve ulemadan olduğu, Himmetzâde Abdullah ve Abdüssamed Efendilerden feyz aldığı, bazı cezbeli sözlerinden dolayı İstanbul’dan uzaklaştırıldığı ifade edilmektedir.

Kaynaklarda herhangi bir eser sahibi olduğuna dair bilgi bulunmamaktadır.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 398.

Bursalı Mehmed Tâhir (2000). Osmânlı Müellifleri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 128.

Cunbur, Müjgân (2002). “Cezbî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay. 460.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 59-60.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 271-272.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 92.

Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 15.04.2014]. 100-101.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî,Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 147.

Sezen, Tahir (2006). “Tırhala”. Osmanlı Yer Adları Sözlüğü (Alfabetik Sırayla). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay. 488.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). “Cezbî İbrahim”. C. 2. İstanbul: Dergâh Yay. 62.

Yılmaz, Kâşif (hzl.) (2001). Güftî ve Teşrîfâtü’ş-Şu‘arâsı. Ankara: AKM Yay. 116-117.

Ârifiz ehl-i fenâ rind-i kalender-meşrebiz

Lâ’übâlî merd-i ayyâşız Melâmî-mezhebiz

Tâli‘e incinmeziz baht ile yokdur leccimiz

Burc-ı teslîm-i rızâ-yı Hak’da tâli‘ kevkebiz

Mesned-i mey-hânede Cem denli vardır zevkımız

Dûş-ber-dûş-ı sebûyuz câm ile leb-ber-lebiz

Ehl-i hây u hûy perhîz eylesinler her gece

Şast-ı himmetden hadeng-endâz-ı bâzız şimdi biz

Akl-ı külden kârımız tahsîl-i fenn-i ma‘rifet

Gören ammâ Cezbiyâ anlar ki tıfl-ı mektebiz

( İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 272.)