DEFTERDAR-ZÂDE KEMÂLÎ, İsmail Kemâleddin Efendi

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi, yeniçeri, mesnevihan
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı İsmail olup Defterdar-zâde sanıyla tanınır. Fakat Osmanlı Müellifleri’nde ve Sicill-i Osmanî 'de şairin adının Mehmed olduğu belirtilir. Ayrıca Osmanlı Müellifleri’nde, şaire Balâtî-zâde sanı izafe edilerek Sokullu Mehmed Paşa’nın kâtip ve bendelerinden olduğu belirtilir (Akbayar 1996: 884, Kurnaz-Tatcı 2000: 122). Mustafâ Efendi’nin oğludur. Kendisi de şair olan Defterdar-zâde Cemâlî’nin kardeşidir. Vefatı hakkında kaynaklarda kesin bir bilgi yoktur. Tuhfe-i Nâilî’de, şairin 991/1583 yılından sonra vefat ettiği kayıtlıyken Riyâzî, III. Murâd devrinde (1574-1595) Budin’de şehit olduğunu belirtir (Kurnaz-Tatcı 2001: 1256, Riyâzî : 115).

İyi derecede Arapça ve Farsça bilirdi. Şiir yazmaya kabiliyeti vardı. Ünlü tarihçi Mîr Hând’in Ravzatü's-Safâ fî Sireti'l-Enbiyâ ve'l-mülûk ve'l-Hulefâ adlı Farsça eserini tercüme ederek eserine Tercümânü'd-Düstûr fî Havâdisi'l-Ezmanı ve'd-Dühûr ismini verdi. Mesnevi-i Şerîf’i de kısmen şerh etti ve mesnevîhânlık ile şöhret buldu. Şairin uzun yıllar boyunca genel bir tarih kitabı üzerinde çalıştığı ancak bu eseri tamamlayamadığı da kendisiyle ilgili bilgiler arasındadır (Kurnaz-Tatcı 2000: 122). 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l Eşâr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri. C. 3. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Riyâzî. Riyâzü’ş-Şu’arâ. Millet Kütüphanesi Ali Emirî Efendi Bölümü. Nr. 765. vr. 115.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf [erişim tarihi: 15.12.2014]

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 15.12.2014]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ŞERİFE ÖRDEK
Yayın Tarihi: 16.12.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Nergisün rûşen çerâgı rûz u şeb turmaz yanar

Tanrı yakdugı çerâgı söndürimez rûzgâr

***

Yeniçeridür âb-rûy-ı dergâh

İçinde bir içim sudur ‘Ömer Şâh

 

Visâl-i Ka’besine teşne çokdur

Başında yüklügi altun olukdur

(Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 15.12.2014]. 221.)