Madde Detay
DELİ ŞÖHRET, Şöhret Yıldız
(d. ? / ö. ?)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Şöhret Yıldız, Niğde'de dünyaya gelmiştir. Doğum tarihi bilinmeyen âşık, halk arasında "Deli Şöhret" veya "Şöhret Abla" olarak tanınır. Âşık, millî kahramanlarımızdan Ethem Onbaşı’nın annesidir. Kunduracı Hasan (Yıldız) Usta ile evlenen Şöhret Hanım, hem kocasını hem de oğlu Ethem’i kaybedince derin bir sessiziliğe bürünür. İsmail Özmen, Şöhret Abla'nın o günlerdeki hâliyle ilgili şunları kaydeder: "Çocukluğumuzda, Kiğılı Camii avlusunda, dış cemaat yerinde yanında bastonu dayalı, siyah uzun mantolu, başı yazmalı, heybetli bir kadının oturduğunu ve namaz kıldığını görürdük. Saatlerce orada oturur bir sıkıntı alameti göstermezdi. Gözleri eskilere, ötelere takılmışçasına öyle sabit durur, muhakkak şehit oğlu Ethem’i görür gibi olurdu." (Özmen 2009: 245). Niğdeli Ethem 1912'de Balkan Savaşı'na katılmak üzere on dokuz yaşında Niğde'den gelerek Kırklareli'ndeki birliğine katılmıştır. 1912'de Bomkaya-Yurttepe arasında saldırıya geçen iki yüz elli kişilik bir Bulgar taburuna karşı yanındaki üç arkadaşıyla birlikte Taş Tabya'daki makineli tüfek mevzisinden dört saat süreyle savaşmış, arkadaşları şehit olduktan sonra bir buçuk saat daha savaşmaya devam ederek şehit düşmüştür (www.kirklarelienvanteri). Oğlu Ethem'in Balkan Harbinde Kırkkilise (Kırklareli) muharebesinde Bulgarlar tarafından şehit edildiğini öğrenince derin bir hüzne kapılır. Özmen, oğlunun şehit olması üzerine Şöhret Abla'nın durumuyla ilgili şu söyler: "Tanıyan yaşlılardan öğrendiğimize göre, çok çalışkan, konu komşu yardımına koşmaktan zevk alan bir kimseymiş. Oğlunun şehit olduğu haberini alınca hayata küsüp kendisini sesizliğe gömmüştür. Artık kendisini kaderin kollarına bırakmış, kalender bir hayatı sürdürmeye başlamıştır." (Özmen 2009: 245). Şöhret Yıldız'ın ne zaman, nerede vefat ettiği bilinmemektedir.
Sohbetlerinde beyitler, dörtlükler söylermiş, ama daha çok oğlunun Kırklareli cephesinde Bulgarlar tarafından şehit edilmesi üzerine söylediği ağıtlar ve şiirlerle tanınır. Şöhret Hanım’ın en tanınmış şiiri oğlu için söylediği bir ağıt metnidir. Bu ağıt metni, 1944'te Kırklareli Ortaokulu Türkçe öğretmeni Hüseyin Bey, Orta Anadolu yöresinde folklor araştırmaları yaparken, yolu Niğde’ye düşmüş ve orada daha önce tanıdığı kunduracı Hasan Yıldız’ın dul eşi Şöhret Yıldız Hanım’dan derlemiştir (www.sarantalikoylum.com). Bu metin 11'li hece ölçüsüyle söylenmiş iki dörtlükten oluşmaktadır. Ancak duygu yüklü olan bu şiirin ilk dörtlüğünde Şöhret Abla, "Bir mektup salsam, Kırkkilise önüne/ Varsa değse Ethem’imin eline/ Ayrılığın zorluğunu bilseydim/ Sarılırdım zülfünün teline" diyerek bir mektupla Ethem'e haber göndermek ister ve ayrılığın bu kadar zor olduğunu bilseydim onun saçının zülfüne sarılarak yatmak isterdim (Özmen 2009: 245) der. Şöhret Hanım türküler de yakar. Sözleri ve bestesi kendisine ait bir türkünün dışında başka bir şiiri tespit edilmemiştir (Özmen 2009: 249; www.youtube.com).
Kaynakça
http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar.php?id=317 [Erişim Tarihi: 22.12.2018].
http://sarantalikoylum.com/krklareli-ta-tabyada-nideli-ethem-onba-kahramanl/ [Erişim Tarihi 22.12.2018].
https://www.youtube.com/watch?v=v9xmnHCz8KU [Erişim Tarihi 23.12.2018].
Özmen, İsmail (2009). Niğdeli Şair ve Yazarlar. Niğde: Niğde Valiliği Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. NEDİM BAKIRCIYayın Tarihi: 15.03.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 15.03.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Haşim Nezihi Okay | d. 10 Haziran 1904 - ö. 9 Mayıs 1998 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ERDEMOĞLU, Mehmet Ertem | d. 10.03.1953 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Sabahattin Çankaya | d. 1921 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Haşim Nezihi Okay | d. 10 Haziran 1904 - ö. 9 Mayıs 1998 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ERDEMOĞLU, Mehmet Ertem | d. 10.03.1953 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Sabahattin Çankaya | d. 1921 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Haşim Nezihi Okay | d. 10 Haziran 1904 - ö. 9 Mayıs 1998 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ERDEMOĞLU, Mehmet Ertem | d. 10.03.1953 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Sabahattin Çankaya | d. 1921 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Haşim Nezihi Okay | d. 10 Haziran 1904 - ö. 9 Mayıs 1998 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ERDEMOĞLU, Mehmet Ertem | d. 10.03.1953 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Sabahattin Çankaya | d. 1921 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Haşim Nezihi Okay | d. 10 Haziran 1904 - ö. 9 Mayıs 1998 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ERDEMOĞLU, Mehmet Ertem | d. 10.03.1953 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Sabahattin Çankaya | d. 1921 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |