Madde Detay

Asıl adı Fatma Oflaz olan âşık, 1895'te Sivas'ın Kangal ilçesinde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Ali, annesinin adı Zeynep'tir. Babası Ali Bey, Fatma henüz dört beş yaşlarındayken Zeynep Hanım'ı evden göndererek yeni bir kadınla evlenir. Fatma'nın, çocukluk yılları üvey annesinin peş peşe doğan çocuklarına -üvey kardeşlerine- bakmakla geçer. Bu esnada üvey annesi tarafından da çoğu zaman dışlanır. Okul çağına geldiğinde mahallelerinde bulunan mektebe giderek Kur'an okumayı öğrenir. On üç yaşında geldiğinde çok ağır bir hastalığa yakalanır ve aylarca yatar. On beş yaşına geldiğinde Mehmet Emin adında biriyle evlendirilir. Yedi yıl süren bu evlilikten sonra ikinci evliliğini Hacı Yusuf Bey ile gerçekleştirir. Bu evliliği de 1958'e kadar devam eder. Fatma Oflaz'ın ilk evliliğinden üç, ikinci evliliğinden ise yedi çocuğu dünyaya gelir. Toplamda on çocuk annesidir. Bunlardan yalnızca Hacı Yusuf'tan olan Bekir Bey hayattadır. Oldukça çileli bir hayat yaşayan Fatma Oflaz'ın bir gözü görmez. Ümmî bir âşık olan Oflaz 9 Kasım 1980 tarihinde vefat etmiştir (Kaya 2009: 47; Aslanoğlu 1964: 16; Yıldız 2003: 418; Aslanoğlu 1973: 17; Aslanoğlu 1985: 31; Özmen 1998: 201; Aslanoğlu 2006: 259).

Fatma Oflaz'ın şiirle ilgilenmesinde çocukluk yıllarından itibaren yaşadığı sıkıntıların ve bu sıkıntılar içinde evde okuduğu Ȃşık Ömer'e ait şiirleri ihtiva eden kitabın etkisi vardır. Badeli bir âşıktır. On üç yaşında hastalanıp yatağa düştüğünde bir gece rüyasına iki ihtiyar girer. Önüne bir tas çorba koyarlar ve içmesini söylerler. Çorbayı tam içecekken ihtiyarlar gözden kaybolur. O esnada uyanır. Uyandığında hastalığından eser kalmamıştır. Rüyadan sonra şiir üretme noktasında da oldukça verimli bir döneme girer. Şiirlerinde kullandığı Derdimend mahlasını otuz yaşında iken kendisi seçmiştir. Ona göre mahlassız şiir kulpsuz testi gibidir. Klasik âşıklık geleneğinin pek çok unsurunu haizdir. Sazı yoktur, ancak irticali kuvvetlidir. Herhangi bir usta çırak ilişkisinden de geçmemiştir. Geleneğin atışma ve deyişme dallarında da vardır. Toplum karşısına ilk kez 1964'te İbrahim Aslanoğlu ve Fuat Doğu Paşa'nın tertip ettiği Sivas Ȃşıklar Bayramı'nda çıkmıştır. Ümmî olmasına rağmen çok kuvvetli bir kültürel birikime sahiptir. Şiirleri daha ziyade dert, sevgi ve ayrılık konuları üzerinedir. Şiir tekniği sağlamdır. Yöre âşıklarının pek çoğunu etkilemiştir. Ülkesini seven, gönlü geniş ve olgun bir kişidir. Bu da edebî kişiliğine yansımıştır (Kaya 2009: 47; Aslanoğlu 1964: 16; Yıldız 2003: 418; Aslanoğlu 1973: 17; Aslanoğlu 1985: 31; Özmen 1998: 201; Aslanoğlu 2006: 259).