Madde Detay

Asıl adı Mehmed Emin’dir. Bursalı olan şairin doğum tarihi bilinmemektedir. Babası dönemin şairlerinden Abdülhâdî Efendi’dir. Hâdî-zâde unvanıyla meşhur olan Mehmed Emin Efendi, devrinin meşhur hocalarından Abdürrahim Efendi, Şeyh Ahmed Gazzî, Selim Efendi ve Mekkî-zâde Tâhir Efendi’den dersler aldı. Amcası Molla Hüsrev müderrisi Mustafa Efendi’den mülazım oldu. 1130/1717-18 senesinde Şeyhülislâm Ebu İshak Efendi’nin huzurunda yapılan imtihanı geçerek Bursa’daki Arabiyye Medresesi’ne müderris tayin edildi. Belli bir süre görev yaptıktan sonra rütbesi yükseltilerek Molla Hüsrev Medresesi’ne nakledildi. 1139 Rebîülevvel’inde/Ekim-Kasım 1726 Trablusşam kadılığıyla görevlendirildi. 1141/1728-29'da Kütahya, 1147’de/1734-35 Kayseri kadılığına tayin edildi. Burada bir yıl görev yaptıktan sonra bilinmeyen bir sebepten azledildi. 1154 Cemâzilûlâ/Temmuz-Ağustos 1741'de Bağdad payesiyle Belgrad kadılığına münasip görüldü. 1156/1743-44'te Galata payesiyle Filibe kadılığına atandı. Son görev yeri olan Filibe’de vefat etti. Şairin ölüm tarihi hususunda kaynaklarda ihtilaf vardır. Es‘ad Efendi’ye göre 1156 Zilkade’sinden sonra/1744, Mehmed Nâil Tuman’a göre ise 1157’de/1744-45, Fatin’e göre 1159'da /1746-47 vefat etmiştir (Oğraş 2014: 50; Kurnaz-Tatcı 2001: 238; Çiftçi 2014: 61). Şihâbüddin Paşa Câmii haziresine defnedildi. Şiir yazmaya başladığı ilk yıllarda Sâbık mahlasını kullanan şair, daha sonraları aynı zamanda ismi olan Emîn mahlasını kullanmaya başladı. Kaynakların tamamı Emîn’in edebî şahsiyetinden övgüyle bahsetmişlerdir. Renkli mânâlar ve güzel tabirlerle dolu selîs bir dile sahiptir. Şiir ve inşada emsalsiz olan nüktedân bir şairdir. Zarif tarih manzumeleri vardır. Kaynakların bildirdiği üzere müretteb bir Divân'ı vardır. Kütüphane kayıtları ve kataloglarda yapılan taramalarda esere rastlanmamıştır.

Abdulkadiroğlu, Abdülkerim (hzl.) (1999). İsmail Beliğ, Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş‘âr. Ankara: AKM  Yay.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. C. 2/ 449.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay. 305-06.

Çiftçi, Ömer (hzl.) (2014). Fatîn Davud,Hâtime-i Eşâr. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219117/h/metin.pdf [erişim tarihi: 15.02.2014]. 61.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurâfâ’sı. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ, Ankara: AKM Yay. 183-85.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.  398.

Komisyon (1979). “Emîn Mehmed Efendi”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 3.İstanbul: Dergâh Yay. 32.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay. 238/1657.

Müstakim-zâde Süleymân Sa‘deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb. Tıpkıbasım. Ankara: KB Yay. vr. 245b.

Oğraş, Rıza (hzl.) (2014). Es’ad Efendi ve Bagçe-i Safâ-endûz’u. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219113/h/bahce.pdf [erişim tarihi: 15.02.2014].50-53.

Gazel

Riyâzetsiz cihânda kimse irfân-âşinâ olmaz

Kedû huşk olmayınca mâhir-i fenn-i şinâ olmaz

Denilmez dil-rübâdan geçmeyince mâ-cerâ-yı aşk

Piyâle tâ ki hâlî olmaya anda sadâ olmaz

Değil târ-ı ta‘alluk kâmile sedd-i sefer-sâzî

Sülûk-i sûzene peyvend-i rişte bend-i pâ olmaz

Heveskârî-i zînet şahs-ı nâ-kâbilde kâbil mi

Dil-i zenciyyede hîç rağbet-i reng-i hınâ olmaz

Ko zâhid meclis-i rindânda fikr-i resm-i ta‘zîmi

Tekellüf-düşmenân beyninde aslâ merhabâ olmaz

Emînâ n’ola etsem zahm-ı tîğ-i cevr ile feryâd

Kalem şakk olmasa anda sarîr-i iştikâ olmaz

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: AKMB Yay. 184.)

Gazel

Etmem ferâğ o âfet-i müşgîn-külâleden

Dil pâre pâre olsa da çün şâne nâleden

Bilmezse cây-ı bûse-i hattın n’ola rakîb

Câhil mahal hayâl edemez ol risâleden

Sâkî-i nükte-dân ana derler ki fehm ede

Câm-ı lüzûm-ı derûnı hatt-ı piyâleden

Nûş-ı şarâb asrda gam vermesin bize

Ekdâr-ı dehri geçdim Emînâ izâleden

(Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Es’ad Efendi ve Bagçe-i Safâ-endûz’u. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219113/h/bahce.pdf  [erişim tarihi: 15.02.2014]. 51.