Madde Detay
EMÎR ÇELEBİ/MEHMED
(d. ?/? - ö. 1049/1639-40)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl Adı Seyyid Mehmed'dir. "Tabib Emîr Çelebi" denmekle meşhurdur. Edirnelidir. 1034/1624-25'te yazmış olduğu Ünmûzecü’t-Tıb isimli kitabının ön sözünde bildirdiği üzere felsefe ve matematikten sonra hekimlik öğrenimine başladı. Bir çok bilgin ve üstad hekimin öğrencisi oldu, onlarla birlikte çalıştı. Mısır’da tahsilini tamamladıktan sonra burada Sultan Mehemmed Kalâvun Hastahanesi’nde başhekimlik yaptı. İstanbul'a döndükten sonra Unkapanı'nda muayenehane açtı. Burada asistanlarından Ali'nin adına Netîcetü’t-Tıb isimli eserini yazdı. Emîr Çelebi, Kapudan Receb Paşa'ya mensup bulunduğundan dolayı timar defterdarlığına, daha sonra da 1031/1621-22'de Hekimbaşı Musa Efendi’nin vefatı üzerine IV. Sultan Murad (salt. 1623-1640)'ın hekimbaşlığa tayin edildi. Ölünceye kadar on altı sene dokuz ay bu görevde kaldı. Emîr Çelebi aynı zamanda çeşitli ilim dallarında da malumat sahibi idi. Güzel konuşan ve hazır cevap olan hekimbaşı, her zaman padişahla birlikte bulunarak daima onun huyuna uygun hareket ve sohbet ettiğinden nüfuzu arttı, Musahiplik unvanını aldı. Emîr Çelebi zarif bir şahıs olmakla beraber ara sıra keyif verici maddeler kullanırdı. 1049/1639-40 yılında vefat etti.
Kaynakça
Adıvar, Adnan (1943). Osmanlı Türklerin İlim. İstanbul. Maarif Matbaası.107.
Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Osmanlı Müellifleri. C. 3. İstanbul. Matbaa-i Âmire. 204.
Emîr Çelebi. Netîcetü’t-Tıb. Millet Ktp. AE. Nr. 340.
Emîr Çelebi. Ünmûzecü’t-Tıb. İstanbul Üniversitesi Ktp. Türkçe Yazmalar. Nr. 7043. vr. 7044.
Kurdoğlu, Veli Behcet (1967). Şair Tabipler. İstanbul: Baha Matbaası. 153-55.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 1258.
Mehmed Salâhaddin (1303). Osmanlılar Yahut Külliyat-ı Terâcim. İstanbul Şirket-i Mürettibiye Matbaası. 60.
Naima, Mustafa Naim. (1147/1734). Tarih-i Naimâ. (Ravzatü'l-Hüseyin fi-Hulâsât Ahbârü'l Hâfikeyn). C.3. İstanbul: Müteferrika Baskısı. 345.
Uludağ, Osman Şevki (1925) Beş-buçuk Asırlık Türk Tababeti Tarihi. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 222.
Ünver, A. Süheyl (1943). Tıb Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.162,170.
Yaltkaya, Şerafettin ve Kilisli Rifat Bilge (hzl.) (1941). Kâtip Çelebi Keşfü’z-Zünûn an Esâmi’l-Kütüb ve’l-Fünûn. C. 1. İstanbul: Maarif Vekilliği Yay. 531.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAKYayın Tarihi: 25.10.2014Güncelleme Tarihi: 25.11.2020Eserlerinden Örnekler
Ünmûzecü’t-Tıb’dan: Der Medh-i Hazret-i Receb Paşa
Ey zahîr-i dîn-i devlet mazhar-ı lutf-ı Hudâ
V’ey muîn î mülk-i millet pertev-i nûr-ı hüdâ
Hazret-i pâşâ-yı 'âdil âsaf-ı pâkize-dil
Merd-i meydân-ı neberd ü şîr-i kühsâr-ı vegâ
Pehlevân-ı arsa-i rezm ü şecâ'at kim anun
Heybetinden şîrler kühsâre eyler ilticâ
Kulağı doldu sipihrin sanma bedr-oldu hilâl
Salalı nâm-ı bülendi nâleme sıyt ü sadâ
Hazret-i düstûr-ı ekrem dâver-i 'âli himem
Ma'den-i lûtf u kerem ser-çeşme-i cûd ü 'atâ
Ma’delet-küster kerem-bahşâ Receb Paşa o kim
Oldu hâk-i dergehinde mihr-i enver ber-gedâ
Nimet-i bî-minnetin mebzûl ü lütfun râygân
Hân-ı ihsân-ı firâvâne bu gün itdük salâ
Olmadı rencîde dil kimse zamânında senün
Sen 'atâ etdin yine her kim ki itdiyse hatâ
Devletinde yine bir gencîne keşf oldu bana
Hamdülillâh feth-i bâb oldu müyesser serverâ
Bir kitâbı kim o bir gencine-i pinhân idi
Himmetinle anı feth itdün olup himmet-nümâ
Nâmı Enmûzec bu fenn-i tıbda bir mahbûb idi
Kimseye açılmamıştı eylemişti ihtifâ
Keşf olup geldi göründi perde-i esrârdan
Zâhir oldu hüsn-i ânın eyledi mevzû’u hep
N'ola makbûl olsa nâm-ı pâkine etdim binâ
Cümleten teşrîhi anın verir sadra şifâ
Cümle te’sirâtı tıbbın bunda hep mevcûddur
Hırz-ı cân içün eğer yazılsa bu nüsha revâ
Okunup yazıldığınca bu kitâb-ı müstetâb
Safha-i eyyâmda dâim bula nâmın bekâ
Her ne denlü vasf olunsa zât-ı 'âlîdir yine
Âhir olsun söz hemân gel idelim ey dil du'â
Tâli' oldukça felekde rûz u şeb şems ü kamer
Feyz-yâb oldukça âsârı ile 'arz ü semâ
Kevkeb-i bahtın şeref burcunda bedr olup tamâm
Artar 'ömr ü devletin bulup terakkî dâimâ
Reh-berin Hızr u Peygamber 'askerin feth ü zafer
Yâr ü yoldaşın olalar enbiyâ vü evliyâ
(Emîr Çelebi. Ünmûzecü’t-Tıb. İstanbul Üniversitesi Ktp. Türkçe Yazmalar. Nr. 7043 vr. 7044.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 25.10.2014Güncelleme Tarihi: 25.11.2020Eserlerinden Örnekler
Ünmûzecü’t-Tıb’dan: Der Medh-i Hazret-i Receb Paşa
Ey zahîr-i dîn-i devlet mazhar-ı lutf-ı Hudâ
V’ey muîn î mülk-i millet pertev-i nûr-ı hüdâ
Hazret-i pâşâ-yı 'âdil âsaf-ı pâkize-dil
Merd-i meydân-ı neberd ü şîr-i kühsâr-ı vegâ
Pehlevân-ı arsa-i rezm ü şecâ'at kim anun
Heybetinden şîrler kühsâre eyler ilticâ
Kulağı doldu sipihrin sanma bedr-oldu hilâl
Salalı nâm-ı bülendi nâleme sıyt ü sadâ
Hazret-i düstûr-ı ekrem dâver-i 'âli himem
Ma'den-i lûtf u kerem ser-çeşme-i cûd ü 'atâ
Ma’delet-küster kerem-bahşâ Receb Paşa o kim
Oldu hâk-i dergehinde mihr-i enver ber-gedâ
Nimet-i bî-minnetin mebzûl ü lütfun râygân
Hân-ı ihsân-ı firâvâne bu gün itdük salâ
Olmadı rencîde dil kimse zamânında senün
Sen 'atâ etdin yine her kim ki itdiyse hatâ
Devletinde yine bir gencîne keşf oldu bana
Hamdülillâh feth-i bâb oldu müyesser serverâ
Bir kitâbı kim o bir gencine-i pinhân idi
Himmetinle anı feth itdün olup himmet-nümâ
Nâmı Enmûzec bu fenn-i tıbda bir mahbûb idi
Kimseye açılmamıştı eylemişti ihtifâ
Keşf olup geldi göründi perde-i esrârdan
Zâhir oldu hüsn-i ânın eyledi mevzû’u hep
N'ola makbûl olsa nâm-ı pâkine etdim binâ
Cümleten teşrîhi anın verir sadra şifâ
Cümle te’sirâtı tıbbın bunda hep mevcûddur
Hırz-ı cân içün eğer yazılsa bu nüsha revâ
Okunup yazıldığınca bu kitâb-ı müstetâb
Safha-i eyyâmda dâim bula nâmın bekâ
Her ne denlü vasf olunsa zât-ı 'âlîdir yine
Âhir olsun söz hemân gel idelim ey dil du'â
Tâli' oldukça felekde rûz u şeb şems ü kamer
Feyz-yâb oldukça âsârı ile 'arz ü semâ
Kevkeb-i bahtın şeref burcunda bedr olup tamâm
Artar 'ömr ü devletin bulup terakkî dâimâ
Reh-berin Hızr u Peygamber 'askerin feth ü zafer
Yâr ü yoldaşın olalar enbiyâ vü evliyâ
(Emîr Çelebi. Ünmûzecü’t-Tıb. İstanbul Üniversitesi Ktp. Türkçe Yazmalar. Nr. 7043 vr. 7044.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 25.11.2020Eserlerinden Örnekler
Ünmûzecü’t-Tıb’dan: Der Medh-i Hazret-i Receb Paşa
Ey zahîr-i dîn-i devlet mazhar-ı lutf-ı Hudâ
V’ey muîn î mülk-i millet pertev-i nûr-ı hüdâ
Hazret-i pâşâ-yı 'âdil âsaf-ı pâkize-dil
Merd-i meydân-ı neberd ü şîr-i kühsâr-ı vegâ
Pehlevân-ı arsa-i rezm ü şecâ'at kim anun
Heybetinden şîrler kühsâre eyler ilticâ
Kulağı doldu sipihrin sanma bedr-oldu hilâl
Salalı nâm-ı bülendi nâleme sıyt ü sadâ
Hazret-i düstûr-ı ekrem dâver-i 'âli himem
Ma'den-i lûtf u kerem ser-çeşme-i cûd ü 'atâ
Ma’delet-küster kerem-bahşâ Receb Paşa o kim
Oldu hâk-i dergehinde mihr-i enver ber-gedâ
Nimet-i bî-minnetin mebzûl ü lütfun râygân
Hân-ı ihsân-ı firâvâne bu gün itdük salâ
Olmadı rencîde dil kimse zamânında senün
Sen 'atâ etdin yine her kim ki itdiyse hatâ
Devletinde yine bir gencîne keşf oldu bana
Hamdülillâh feth-i bâb oldu müyesser serverâ
Bir kitâbı kim o bir gencine-i pinhân idi
Himmetinle anı feth itdün olup himmet-nümâ
Nâmı Enmûzec bu fenn-i tıbda bir mahbûb idi
Kimseye açılmamıştı eylemişti ihtifâ
Keşf olup geldi göründi perde-i esrârdan
Zâhir oldu hüsn-i ânın eyledi mevzû’u hep
N'ola makbûl olsa nâm-ı pâkine etdim binâ
Cümleten teşrîhi anın verir sadra şifâ
Cümle te’sirâtı tıbbın bunda hep mevcûddur
Hırz-ı cân içün eğer yazılsa bu nüsha revâ
Okunup yazıldığınca bu kitâb-ı müstetâb
Safha-i eyyâmda dâim bula nâmın bekâ
Her ne denlü vasf olunsa zât-ı 'âlîdir yine
Âhir olsun söz hemân gel idelim ey dil du'â
Tâli' oldukça felekde rûz u şeb şems ü kamer
Feyz-yâb oldukça âsârı ile 'arz ü semâ
Kevkeb-i bahtın şeref burcunda bedr olup tamâm
Artar 'ömr ü devletin bulup terakkî dâimâ
Reh-berin Hızr u Peygamber 'askerin feth ü zafer
Yâr ü yoldaşın olalar enbiyâ vü evliyâ
(Emîr Çelebi. Ünmûzecü’t-Tıb. İstanbul Üniversitesi Ktp. Türkçe Yazmalar. Nr. 7043 vr. 7044.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Der Medh-i Hazret-i Receb Paşa
Ey zahîr-i dîn-i devlet mazhar-ı lutf-ı Hudâ
V’ey muîn î mülk-i millet pertev-i nûr-ı hüdâ
Hazret-i pâşâ-yı 'âdil âsaf-ı pâkize-dil
Merd-i meydân-ı neberd ü şîr-i kühsâr-ı vegâ
Pehlevân-ı arsa-i rezm ü şecâ'at kim anun
Heybetinden şîrler kühsâre eyler ilticâ
Kulağı doldu sipihrin sanma bedr-oldu hilâl
Salalı nâm-ı bülendi nâleme sıyt ü sadâ
Hazret-i düstûr-ı ekrem dâver-i 'âli himem
Ma'den-i lûtf u kerem ser-çeşme-i cûd ü 'atâ
Ma’delet-küster kerem-bahşâ Receb Paşa o kim
Oldu hâk-i dergehinde mihr-i enver ber-gedâ
Nimet-i bî-minnetin mebzûl ü lütfun râygân
Hân-ı ihsân-ı firâvâne bu gün itdük salâ
Olmadı rencîde dil kimse zamânında senün
Sen 'atâ etdin yine her kim ki itdiyse hatâ
Devletinde yine bir gencîne keşf oldu bana
Hamdülillâh feth-i bâb oldu müyesser serverâ
Bir kitâbı kim o bir gencine-i pinhân idi
Himmetinle anı feth itdün olup himmet-nümâ
Nâmı Enmûzec bu fenn-i tıbda bir mahbûb idi
Kimseye açılmamıştı eylemişti ihtifâ
Keşf olup geldi göründi perde-i esrârdan
Zâhir oldu hüsn-i ânın eyledi mevzû’u hep
N'ola makbûl olsa nâm-ı pâkine etdim binâ
Cümleten teşrîhi anın verir sadra şifâ
Cümle te’sirâtı tıbbın bunda hep mevcûddur
Hırz-ı cân içün eğer yazılsa bu nüsha revâ
Okunup yazıldığınca bu kitâb-ı müstetâb
Safha-i eyyâmda dâim bula nâmın bekâ
Her ne denlü vasf olunsa zât-ı 'âlîdir yine
Âhir olsun söz hemân gel idelim ey dil du'â
Tâli' oldukça felekde rûz u şeb şems ü kamer
Feyz-yâb oldukça âsârı ile 'arz ü semâ
Kevkeb-i bahtın şeref burcunda bedr olup tamâm
Artar 'ömr ü devletin bulup terakkî dâimâ
Reh-berin Hızr u Peygamber 'askerin feth ü zafer
Yâr ü yoldaşın olalar enbiyâ vü evliyâ
(Emîr Çelebi. Ünmûzecü’t-Tıb. İstanbul Üniversitesi Ktp. Türkçe Yazmalar. Nr. 7043 vr. 7044.)
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Şeyh İbrahim-i Gülşenî | d. 1598-99 - ö. 1688-89 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | NÂTIK (NÂTIKÎ), Edirneli Celilî-zâde | d. ? - ö. 1716-17 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Tolga Gümüşay | d. 15 Ağustos 1972 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Şeyh İbrahim-i Gülşenî | d. 1598-99 - ö. 1688-89 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | NÂTIK (NÂTIKÎ), Edirneli Celilî-zâde | d. ? - ö. 1716-17 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Tolga Gümüşay | d. 15 Ağustos 1972 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Şeyh İbrahim-i Gülşenî | d. 1598-99 - ö. 1688-89 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | NÂTIK (NÂTIKÎ), Edirneli Celilî-zâde | d. ? - ö. 1716-17 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Tolga Gümüşay | d. 15 Ağustos 1972 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Şeyh İbrahim-i Gülşenî | d. 1598-99 - ö. 1688-89 | Meslek | Görüntüle |
| 11 | NÂTIK (NÂTIKÎ), Edirneli Celilî-zâde | d. ? - ö. 1716-17 | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Tolga Gümüşay | d. 15 Ağustos 1972 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Şeyh İbrahim-i Gülşenî | d. 1598-99 - ö. 1688-89 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | NÂTIK (NÂTIKÎ), Edirneli Celilî-zâde | d. ? - ö. 1716-17 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Tolga Gümüşay | d. 15 Ağustos 1972 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Şeyh İbrahim-i Gülşenî | d. 1598-99 - ö. 1688-89 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | NÂTIK (NÂTIKÎ), Edirneli Celilî-zâde | d. ? - ö. 1716-17 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | Tolga Gümüşay | d. 15 Ağustos 1972 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |