Madde Detay
ESERÎ, Ahmet Turan Bülbül
(d. 10.11.1954 / ö. -)
çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Ahmet Turan Bülbül olan âşık, 10 Kasım 1954 tarihinde Sivas Yıldızeli'nin Nevruz köyünde dünyaya gelmiştir. Bağlı bulunduğu sülale, Hüseyinoğulları olarak bilinir. Ahmet Turan Bülbül'ün dedesi Hurşit Bülbül, 1877-1878 yıllarındaki Osmanlı - Rus Savaşı'nda Kars'a gider ve bir süreliğine Kars'a yerleşir. Savaştan birkaç yıl sonra Hurşit Bülbül, ailesini de yanına alarak Sivas'ın Yıldızeli ilçesine bağlı Nevruz köyüne döner. Bülbül ailesinin Nevruz köyüne yerleşme serüveni bu şekildedir (Yılmaz 2013: 2). Babası Ethem Bey, annesi Havva Hanım'dır. Ahmet Turan, Ethem - Havva çiftinin en küçük çocuğu olarak dünyaya gelir. Kendinden bir önceki erkek kardeşi vefat ettiği için babası adını Ahmet Turan koyar. Yöredeki inanca göre bir ailenin herhangi bir erkek çocuğu ölürse, sonra doğan ilk erkek çocuğa Hz. Muhammed’in sancaktarı olan, türbesi Sivas Soğuk Çermik Tepesinde bulunan Ahmet Turan Gazi'nin ismi verilir. Altı yaşına kadar Nevruz köyünde yaşayan Bülbül ailesi, Ethem Bülbül'ün annesinin vasiyeti üzerine 1960'ta Sivas Merkez'e taşınır. 1961'de Sivas Kadı Burhaneddin İlkokulu'nda öğrenim hayatı başlar. Çocukluğunda türkü söylemeye meraklı olduğu için müzik derslerinde sık sık türkü söyler. Hüseyin Çopuroğlu ve Kadriye Bilge isimlerindeki öğretmenlerinin desteklerini görür. 1966'da Dört Eylül Ortaokulu'na kaydolur. Burada da Kutlu Özen ve Reşit Karadağ adlı hocalarının büyük yardımlarını görür. Müzik öğretmeni Feyzi Kofoğlu'ndan müzik teorisiyle ilgili ilk derslerini alır. 1969'da Sivas Erkek Lisesi'nin Yapı Bölümü'ne kaydolur. Lise ikinci sınıftayken öğrenim hayatını noktalar. Liseden sonra tarım ve hayvancılık işlerine dönen Bülbül, 1973'te Serpil Hanım ile dünya evine girer. Bu evlilikten Murat, Nurettin, Hakan ve Resul isimlerinde dört erkek çocuğu dünyaya gelir. Aynı yıl askerlik vazifesini yapmak üzere İzmir / Foça'ya gider. 1975'te Artvin Hopa'da vatani görevini tamamlayarak terhis olur. Bugün geçimini büyük oranda baba mesleği diye nitelediği çiftçilikle sağlar. Bunun yanında çeşitli organizasyonlara da katılarak sanatını icra eden Ahmet Turan Bülbül, hâlen Sivas'ta ikâmet etmektedir (Yılmaz 2013: 2-3; Yıldız 2003: 459; Kaya 2009: 271).
Eserî, badeli bir âşıktır. Âşıklığa başlaması da rüyasında içtiği bade vesilesiyle olmuştur. Gördüğü rüyayı şu şekilde anlatır: "Tarlayı herk etmek (tarlayı sürerek dinlenmeye bırakmak) için gitmiştim. Biraz çift sürdükten sonra atları eyerledim. Aşırı yorgunluktan dolayı uyuyakalmışım. Rüyamda bir ahu ve pir elinden nasiplendim. Uyandığımda yanımda ne ahu ne de pir vardı. Her taraf karanlıktı. Ben de eli kulağa attım ve söylemeye başladım" (Kaya 2009: 271). Âşığın halk şiirine yönelip âşıklığa başlamasında bade içmesinin yanı sıra küçük yaşlardan itibaren türkü söylemeye olan merakının, sesinin güzelliğinin, ilk ve ortaokul yıllarındaki öğretmenlerinin desteğinin de önemli etkileri olmuştur. Ayrıca babası, annesi ve ağabeyinin genç sayılabilecek yaşlarda vefat etmesi, dertlerinin artmasına ve dolayısıyla âşıklığa yakınlaşmasına vesile olmuştur (Kaya 2009: 271). Şiirlerinde Eserî mahlasını kullanan âşığa bu mahlası yakın arkadaşı Erdem Can vermiştir. Geleneğin pek çok unsurunu üzerinde taşır. Başta Erdem Can olmak üzere Mehmet Batur, Kaptanî gibi âşıklarla çok sayıda atışma ve deyişmesi vardır. Sazı ustaca kullanan Eserî'nin irticalen şiir söyleyebilme yeteneği de vardır. Gençlik yıllarında gönlünü verdiği ama kavuşamadığı bir güzelin varlığından bahseder. Şiirlerinin ana teması aşktır. Aşkın dışında felekten şikayet ettiği ve gönlüne seslendiği şiirleri yoğunluktadır. Güzelleme ve dertlenme en çok başvurduğu nazım türleridir. Şiirlerinin nazım birimi dörtlüktür. Hecenin 11, 8 ve 7'li ölçülerini kullanır. Hece ölçüsünün dışında başka ölçü kullanmamıştır. Koşma, semai, destan ve mani nazım şekillerini tercih eder. Yarım, tam ve zengin kafiyeli şiirlerindeki redifleri teknik olarak başarılıdır (Yılmaz 2013: 8-11).
Yurt içinde ve yurt dışında pek çok konser, etkinlik ve yarışmaya katılan ve çok sayıda ödül, plaket ve belge alan Eserî'nin binden fazla şiiri bulunmaktadır. Hakkında bir kitap ve bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. İmren Sevindik imzalı ve 128 sayfa hacmindeki kitap Âşık Eserî - Yayla Yolunda (Sevindik 1998) adını taşır. Eserde Eserî'nin kısaca hayat öyküsünden bahsedilerek şiirlerinden örnekler sunulmuştur. Buğra Yılmaz tarafından hazırlanan yüksek lisans tezi ise Âşık Eserî'den Türkü Derlemesi ve İncelemesi (Yılmaz 2013) adını taşır. Müzik Anabilim Dalı'nda hazırlanan tezde Eserî'nin hayatı kısaca anlatılmış, elli şiiri metin hâlinde verilmiş, on bir şiiri ise notaya alınarak gösterilmiştir. Tezin sonunda şiirlerde geçen yöresel sözcükler için hazırlanmış küçük bir sözlük ve Eserî'nin birkaç fotoğrafı bulunmaktadır.
Kaynakça
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri. C. II. Sivas: Önder Matbaacılık.
Sevindik, İmren (1998). Âşık Eserî - Yayla Yolunda. Sivas: Dilek Matbaacılık.
Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şâirler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Vakfı Yay.
Yılmaz, Buğra (2013). Âşık Eserî'den Türkü Derlemesi ve İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞARANYayın Tarihi: 07.01.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 07.01.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ABDULLAH/DELİ KOÇ, Abdullah Koç | d. 1964 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metin | d. 1928 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Tekin Kipöz | d. 1935 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ABDULLAH/DELİ KOÇ, Abdullah Koç | d. 1964 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metin | d. 1928 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Tekin Kipöz | d. 1935 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ABDULLAH/DELİ KOÇ, Abdullah Koç | d. 1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metin | d. 1928 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Tekin Kipöz | d. 1935 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | ABDULLAH/DELİ KOÇ, Abdullah Koç | d. 1964 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metin | d. 1928 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Tekin Kipöz | d. 1935 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | ABDULLAH/DELİ KOÇ, Abdullah Koç | d. 1964 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metin | d. 1928 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Tekin Kipöz | d. 1935 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |