GAMBER/GAMBER KOŞAÇAYLI, Gamber Hakirî

(d. 1955 / ö. -)
araştırmacı, yazar
(Âşık / 20. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Gamber Hakirî, 1955’te Koşaçay (Miyandap)’ın Mescit köyünde doğmuştur. İlk eğitimini köyünde tamamlayan Hakirî’nin babası Âşık Sadık, Koşaçay’ın tanınmış âşıklarındandır ve bu durum onun âşıklık geleneğine ilgi duymasını sağlar (www.gencashiqlar.blogfa.com).

19-20 yaşlarında şiir yazmaya başladığını söyleyen ve 12 yıl boyunca “Şebehhanlık (İmam Hüseyin’i Anma Tiyatrosu)”ta başkanlık yapan Âşık Gamber Hakirî, ilk olarak buradaki programlarda İmam Hüseyin hakkında okunan şiirleri yazıya geçirir (www.gencashiqlar.blogfa.com). Yine bu süre zarfında birçok mersiye de yazar (Kafkasyalı 2009: 135). 1982’de Melikkendli Âşık Nusret Feal’in yanında saz ve âşıklık eğitimi almaya başlayan âşık, eğitimini tamamladıktan sonra âşıklık yapmaya başlar (www.gencashiqlar.blogfa.com; Esedi vd. 2014: 342; Kafkasyalı 2009: 134; Shamsizadehmaleki 2014: 88). Günümüzde Urmiye, başta olmak üzere İran’ın diğer bölgelerindeki Türk muhitleri hakkında araştırma yapan, usta malı destanları yazıya geçirip yayımlamaya ve buradaki âşıklarla programlar hazırlayan, onların şiir ve destanlarını kaset ve CD’lere kaydettiren Âşık Gamber Hakirî, şiirlerinde “Gamber, Âşık Gamber ve Âşık Gamber Koşaçaylı” mahlaslarını kullanmaktadır.

1995'te Urmiye’ye göç eden Âşık Gamber Hakirî; burada âşıklar, âşık edebiyatı ve âşık destanları hakkında araştırmalar yapmaya başlar. Bu araştırmalarının bir kısmını “Dollu Mustafa (Yaşayışı-Şiirleri) (Hamid Şafii ile birlikte)”, “Eller Bizimdir (Koşaçaylı Âşık Kamber'in Seçilmiş Eserleri)”, “İran Âşıkları (Behram Esedi ile birlikte)”, “Azerbaycan Âşık Destanları (Behram Esedi ile birlikte)”, “Men Ba İnkilab Bozurg Şodem (Türkçesi: Ben Devrim İle Büyüdüm)” ve “Garbi Azerbaycan ve Âşıklar Mektebi” adlı kitaplarında toplayıp yayımlar (www.gencashiqlar.blogfa.com; Esedi vd. 2014: 342).

Şebehhanlık’ta başkanlık yaptığı dönemde mersiye yazdığını söyleyen Âşık Gamber Hakirî’nin yarattığı âşık tarzı şiirlerinde de ehlibeyt, özellikle de İmam Hüseyin sevgisi, sıkça karşımıza çıkmaktadır (www.gencashiqlar.blogfa.com).

İran’daki birçok Türk âşığının aksine İslam Devrimi’nin savunucularından biri olan Âşık Gamber Hakirî, 2009'da yayımladığı “Men Ba İnkilab Bozurg Şodem (Ben Devrim İle Büyüdüm)” adlı hatıra kitabında Batı Azerbaycan Eyaleti’nin İran İslam Devrimi’nin öncesi ve sonrasını mukayese etmektedir. Âşık Gamber Hakirî, İran devletinin günümüzdeki yönetim sisteminin savunucularındandır ve bu düşüncesi, onun şiirlerine de sirayet etmiştir. Türk olduğunu ve yaşadığı coğrafyanın Azerbaycan toprağı olduğunu bilip kabul eden âşık, şiirinde: “Koca Zerduşt, Dede Korkut, Nesimî'den yadigâr/ Şehriyarlar, Elesgerler, Fuzuliler kaldılar/ Âşık Ganber Koşaçaylı sözün söyler aşikâr/ İranlıyam, Türkü dilli, Azerbaycan oğluyam” diyerek İranlı olduğunu da özellikle vurgular (www.gencashiqlar.blogfa.com).

Onun bir şiirinde Türklüğü öne çıkardığını da görürüz. Şiirlerinde Türk olduğunu özellikle dile getiren Hakirî; mensubu olduğu milletinin, millî hasletlerine sahip çıkması gerektiğini dile getirir (Kafkasyalı 2007: 120). Günümüzde Urmiye’de yaşayan Gamber Hakirî, âşıklığı dışında İran Türkleri âşıkları hakkında araştırmalar yapmaya devam etmektedir.

Kaynakça

Esedi, Behram, Ahmed Esedi (1393/2014). Söz Mülkünün Şairleri (Şairan Serzemin Sohen). yyy.

http://gencashiqlar.blogfa.com/post/30 [Erişim tarihi: 22.12.2018].

Kafkasyalı, Ali (2007). İran Türk Âşıkları ve Millî Kimlik. Erzurum: Eser Ofset.

Kafkasyalı, Ali (2009). İran Türkleri Âşık Muhitleri. 2. Baskı. Erzurum: Salkımsöğüt Yay.

Shamsizadehmaleki, Maliheh (2014). Urmiye Âşıklık Geleneği ve Âşık Garip Hikâyesi İncelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. FAZIL ÖZDAMAR
Yayın Tarihi: 11.01.2019
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Dollu Mustafa (Yaşayışı-Şiirleri)Neşr-i Ahter / Tebriz1381/2002İnceleme
Eller Bizimdir (Koşaçaylı Âşık Kamber'in Seçilmiş Eserleri)Yaz Neşriyat / Urmiye1382/2003Şiir
İran ÂşıklarıYaz Neşriyat / Urmiye1384/2005İnceleme
Azerbaycan Âşık DestanlarıYaz Neşriyatı / Urmiye1384/2005Hikâye
Men Ba İnkilab Bozurg ŞodemNigar Endişe / Kum1388/2009Hatıra
Garbi Azerbaycan ve Âşıklar MektebiUrmiye / Yaz Neşriyatı1397/2018İnceleme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KOCAOĞLU, Ali Kocaoğlud. 09.03.1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ALİ SULTAN, Ali Tozkoparand. 1944? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3MÜSEYİB ABBASOVd. 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4YÜKSEL, İbrahim Yükseld. 1955 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5A. Yağmur Tunalıd. 1955 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Hür Yumerd. 1955 - ö. 1994Doğum YılıGörüntüle
7Riitta Cankoçakd. 1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
8M. Turan Tekdoğand. 15 Mart 1931 - ö. 22 Mayıs 2018MeslekGörüntüle
9Zeynep Ankarad. 1 Temmuz 1957 - ö. ?MeslekGörüntüle
10KALOĞLAN EMRAH OĞLU KASIMOVd. 1930 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ALTAY MEMMEDLİd. 07.03.1972 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12NİFTALI SÜLEYMANOVd. 1913 - ö. 1976Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13MİKDADÎ, Mikdat Bald. 20.02.1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14HEYRANÎ, Muhammet Işıkdemird. 1890 - ö. 1958Madde AdıGörüntüle
15KÜTÂHÎ, Ahmet Tokgözd. 1920 - ö. 27.08.1998Madde AdıGörüntüle