Madde Detay

Asıl adı bilinmeyen Gündeşlioğlu, 18. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın başında yaşamıştır. Ahmet Kılıç, Misisli olduğunu; ancak Osmaniye’de fazla kalmayıp Şam’a geçtiğini belirtir. Osmaniyeli âşıklardan Bilal Ceyhan, Gündeşlioğlu’nun Düziçi Bayındırlık köyünden olduğunu, hâlâ bu köyde bu adı soyad olarak taşıyan kişilerin bulunduğunu söyler ve Gündeşlioğlu’nun İlbeylioğlu’nun yeğeni olduğunu söyler. Osman Taştan ve Âşık Feymani, Gündeşlioğlu’nun İlbeylioğlu'nun kayınbabası olduğunu söylemektedirler. Gündeşlioğlu zengin bir bey iken fakir düşmüş ve çobanlık yapmıştır. Saz çalma yeteneği vardır (Arı 2009: 631-634).

Hayatı çevresinde halk hikâyesi meydana getirilmiştir. Gündeşlioğlu hikâyesi hâlen Düziçi ve Osmaniye’de ilgiyle dinlenen hikâyeler arasındadır. Hikâyeye göre Gündeşlioğlu, aşireti çok kalabalık bir bey iken fazla mağrurlandığı için fakir düşmüştür. Bu yüzden Gündeşlioğlu, adı duyulmayacak bir yere gitmeye karar verir ve Şam’a gider. Burada çobanlık yapar. Halep beyinin ölmesi üzerine bırakılan kuş Gündeşlioğlu’nun başına konar. Kuşun ilk konuşunda Gündeşlioğlu hapse atılır. Ancak ikinci ve üçüncü konuştan sonra Gündeşlioğlu’na Halep’in beyliği verilir. Gündeşlioğlu çok yakışıklı olduğundan onu gören kızların ona âşık olduğu söylenir. Bu yüzden Gündeşlioğlu ve karşısındaki kızın, yani sevgilinin karşılıklı söylediği türküler oldukça fazladır (Karaburç 2006: 34).

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Ankara: Altınkoza Yay.

Bozyiğit, A.Esat (1989). “Gündeşlioğlu”, İçel Kültürü. 7: 26.

Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi Türk Halk Şairleri Eserleri ve Hayatları. Ankara: Poyraz Reklam Yay.

Kamil, Erkan ( 1981). “Halk Edebiyatımızda Gündeşlioğlu”, Erciyes. 42: sy.

Karaburç, Mehmet (2006). Osmaniye’de Âşıklık Geleneği. Osmaniye: OFAD Yay.

Koşma
Hani benim ak ekmeğim yiyenler
Kılıcın kuşanıp ata binenler
Gündeşlioğlu geç başa diyenler
Şimdi benim yerim eşik olmuştur
 
Evet ben de yaylalara giderdim,
Koyunumu kırkıp keçe ederdim
Üç beş güzel ile halay çekerdim
Şimdi Gündeşlioğlu uşak olmuştur

Bölük bölük davarlarım katardım
Yaranıma yoldaşıma satardım
Üstü kara kuşlu çadır tutardım
Şimdi gölgeliğim kaşak olmuştur

Sürümün endiği çaylar kurudu
Dostum güler düşmenlerım erirdi
Üç beş katar mayalarım yürürdü
Şimdi baş gölüğüm eşek olmuştur

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Ankara: Altınkoza Yay. 634.

Semai
Gökyüzünde turna olsan
Yeryüzünde hurma olsan
Kara kaşa sürme olsan
Çekmem seni şimden kelli

Bir ufacık pınar olsan
Akıp ayağıma gelsen
Susasam baygının olsam
İçmem bir tas senden kelli

Yar Gündeşe âşık olsan
Bir gümüşten beşik olsan
Dağ yüzünde ışık olsan
Yanmaz kalbim şimden kelli
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi Türk Halk Şairleri Eserleri ve Hayatları. Ankara: Poyraz Reklam Yay. 414.

Koşma
Kulak verdim çar köşeyi dinledim
Ardım sıra gıybet eden çoğumuş
Toplanmış dertliler derdini söyler
Sordum ki dertsiz bir kimse yoğumuş

Başına bağlamış sırmalı poşu
Nedir bu feleğin ettiği işi
Tırnağın var ise başını kaşı
Kardaştan kardaşa fayda yoğumuş

Gündeşlioğlu der dünyaya gelmeden
Ben usandım el işine yelmeden
Gurbet ilde padişahlık sürmeden
İlimizde çoban olmak yeğimiş

Bozyiğit, A.Esat (1989). “Gündeşlioğlu”, İçel Kültürü. 7: 26.