GÜRYANÎ, Şeref GÜR

(d. 1950 / ö. 27.06.2010)
Çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şeref Gür, 1950'de Erzurum'un Olur ilçesine bağlı Aşağı Karacasu (Penesgert) köyünde dünyaya gelmiştir. Şiirlerinde Güryanî mahlasını kullanan âşığın babası, okuduğu usta malı şiirler ve hikâyeciliği ile yörede ehl-i dil olarak tanınan Şemsettin Gür’dür. İlkokulu köyünde okumuştur. Âşık Güryanî, Oltu Havzası’nda, irticalen şiir söyleyebilme yeteneği, atışma yapabilme becerisi, saza hâkimiyeti ve sesinin güzelliğinin yanı sıra, katıldığı gece ve şölenlerdeki samimi sohbetleri, latife ve nükteleriyle de tanınıp sevilmiş bir âşıktır. "Şeref Gür, vefatından birkaç yıl önce özel sebeplerle ailesinden ayrılmış, yoksul ve sürekli olarak ilaçlara bağlı yalnız bir hayat sürdürmüştür. Uzun zaman tedavi gören ve zaman zaman rahatsızlıkları artan âşık, 27 Haziran 2010 tarihinde, köyünde yalnız yaşadığı evinde vefat etmiş ve köy mezarlığında defnedilmiştir" (Vural 2012).

Âşıklık sanatını küçük yaşlardan itibaren babası Şemsettin Gür (Şems-i Kamer)’den, saz çalmayı ise aynı meclislerde bulunup sık sık görüştüğü yöre âşıklarından ve kendi gayretleriyle öğrenmiştir. Sümmânî, Nihânî, Gölletli Kelâmî, Yusufelili Huzurî gibi pek çok eski âşığın şiirlerini ve çağdaşı olan bazı âşıkların şiirlerini öğrenmiş, irticalen şiirler söyleyip atışmalar da yapmıştır. Ayrıca, yörede ehl-i dil ve iyi bir hikâye anlatıcısı olarak tanınan ve Şems-i Kamer mahlasını kullanan babası Şemsettin Gür’den öğrendiği hikâyeleri de çeşitli dost meclislerinde ve katıldığı âşıklar meclislerinde türkülü hikâye olarak anlatmıştır (Vural 2012). Rahatsızlıkları ve özel sorunlarına rağmen gelenekle olan ilgisini hiç koparmamıştır. Vefatından bir hafta önce 18.06.2010 tarihinde Oltu Havzası Âşıklar Kültür ve Dayanışma Derneğinde kısa hayat hikâyesinden kesitler ve âşıklığına dair mülakat verir, dernekte bulunan Kâmil Çalışkan (Kâmilî), Mevlüt Altaş (Sefilî) ve Sürmeli Pişmiş ile karşılaşmalar yapmıştır. Gölletli Kelami ve Karnavaslı Âşık Halil’in şiirlerinden ve özellikle içinde bulunduğu ruh hâlini anlatan kendi şiirlerinden örnekler okumuştur. "Âşık Güryanî, geleneğin canlı olarak yaşandığı 1970’li yıllarda yetişir, âşıklık sanatının pek çok özelliğini ve inceliğini bilen bir gelenek mensubudur. Elde olan şiirlerinde çoğunlukla, yaşadığı dramatik olayların etkisiyle olsa gerek, karamsar ruh hâlini, üzüntülerini, insanların ihanetini ve dünyanın vefasızlığını dile getirdiği görülür. Yer yer yöresel kelimeler veya bazı kelimeleri yöresel ağız özellikleriyle telaffuz etse de şiirlerinin akıcı bir dili vardır. Konu, tema, hece ve kafiye örgüsü bakımından halk şiiri geleneğine bağlı olarak şiirlerinin son dörtlüğünde mahlasını kullanmayı ihmal etmemiştir. Çoğunlukla "Güryanî "mahlasını kullanan âşık, bazen kafiye ve ölçü gereği "Gür" kullanımına da yer vermiştir. Güryanî, Kültür Bakanlığı arşivine kayıtlıdır" (Vural 2012).

Kaynakça

Şeref Gür, 1950 Erzurum/Olur doğumlu, ilkokul mezunu, âşık [Temel Vural tarafından 17-18.06.2008 ve 18.06.2010 tarihlerinde Oltu Havzası Âşıklar Kültür ve Dayanışma Derneğinde yapılan görüşmeler. Görüşmelerin ses kaydı ve deşifre edilmiş metinler Temel Vural arşivindedir].

Vural, Temel (2010). "Olurlu Âşık Güryanî Hakkın Rahmetine Kavuştu". 30.06.2010. Oltu’nun Sesi Gazetesi. Oltu.

Vural, Temel (2012). Sümmânî'den Günümüze Oltu Havzası Şairleri. Ankara: Bizim Büro Basımevi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: TEMEL VURAL
Yayın Tarihi: 05.04.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SİRÂCÎ, Osmân Sirâceddînd. ? - ö. 1888\'den sonraDoğum YeriGörüntüle
2ZAMANÎ, Ebubekir Avcıd. 30.07.1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3BEYZADE, Beyzade Asland. 22.08.1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Elman Güvençd. 1950 - ö. 23 Nisan 2003Doğum YılıGörüntüle
5OZAN YÜREKLİ, Ali Cavit Yüreklid. 02.01.1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Zerend. 01 Ekim 1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Elman Güvençd. 1950 - ö. 23 Nisan 2003Ölüm YılıGörüntüle
8OZAN YÜREKLİ, Ali Cavit Yüreklid. 02.01.1950 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Mehmet Zerend. 01 Ekim 1950 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Elman Güvençd. 1950 - ö. 23 Nisan 2003MeslekGörüntüle
11OZAN YÜREKLİ, Ali Cavit Yüreklid. 02.01.1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Mehmet Zerend. 01 Ekim 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Elman Güvençd. 1950 - ö. 23 Nisan 2003Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14OZAN YÜREKLİ, Ali Cavit Yüreklid. 02.01.1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mehmet Zerend. 01 Ekim 1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Elman Güvençd. 1950 - ö. 23 Nisan 2003Madde AdıGörüntüle
17OZAN YÜREKLİ, Ali Cavit Yüreklid. 02.01.1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Mehmet Zerend. 01 Ekim 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle