Madde Detay

Mahlası Hamîdî olan şairin asıl adı Abdülhamîd Efendi b. Hacı Bâkî’dir. İlim ve irfanı ile şöhret bulmuş Diyarbakır müftülerindendir (Korkusuz 2014: 71). Diyarbakır'ın tanınmış âlimlerinden Payaslı Ömer Efendi'den ders almış, Emîrî Efendi'nin hocası Şa'bân Kâmî Efendi'nin de üstadı olmuştur. İlk müftülük ataması 3 Rebiülevvel 1225/8 nisan 1810’da olmuş, birçok talebe yetiştirmiştir (Korkusuz 2014: 71). "Emr-i bi’l-hak nehy-i ‘ani’l-münker"i düstur edindiği için mazlumların sığınağı zalimlerin de düşmanı olmuştur. Rüşvetle işlerini yürüten idarecilerden birçoğu onu çeşitli iftiralarla Bâb-ı Âliye şikâyet etmiş bu sebeple beş defa sürgüne gönderilmiş beşinde de berat edip dönmüştür. 1238/1822’de son sürgüne gönderilme sırasında ise ilk durakta öldürülmüştür. Mezarı Dağkapı dışında Gelbenigör semtinde idi (Beysanoğlu 1959: 300).

Daha çok ilmî yönü öne çıkan şairin, ikisi nazire, sadece üç gazel söylediği rivayet edilir. Bunlardan kendisine ait gazel ile nazirlerin mahlas beyitleri Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid’de kayıtlıdır. Bu nazirlerden birisi Sadrazam Râgıb Paşa’ya aittir (Emîrî 1328: 256; 2014: 291; Beysanoğlu 1959: 300-301). Ayrıca, iyi bir şair olduğu ve birçok şiirinin varlığı rivayet edilir (Korkusuz 2014: 72).

Adak, Abdurrahman (2012). Ali Emiri’nin Gözüyle Diyarbakırlı Şairler. İstanbul: Kent Işıkları Yay.

Ali Emîrî (1328). Tezkire-i Şuara-yı Âmid. C. I. Dersaadet: Matbaa-i Âmidî.

Beysanoğlu, Şevket (1959). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. C. 1.  İstanbul: Işıl Matbaası.

Güner, R. ve N. Güner (hzl.) (2003). Ali Emirî Efendi, Esâmî-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara.

Kadıoğlu, İdris (hzl.) (2014). Ali Emîrî Efendi, Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yay.

Korkusuz, M. Şefik (2014). Diyarbekir Kadı, Müftü, Hattat ve Mûsikişinasları. İstanbul: Toprak Kitap.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Gazel

‘Âkıbet eğmedi baş ol bağrı taş kâküllerin

Eyledi esrârımı dünyâya fâş kâküllerin

Bulmaya sıhhat cihânda dâ’imâ bîmâr olan

Yaslanır ol gerdene sâhib-fırâş kâküllerin

Kara giymiş fürkate batmış hele benden beter

Zâr u giryân olduğum etmiş tırâş kâküllerin

Fürkat-i hicrin çekerken düşdü dil sevdâlara

Zîr-i fesde tel kırıp gösterdi baş kâküllerin

El çekip kat’-ı ümîd etmez Hamîdî haşre dek

Genc-i nakd-i ‘ömrüne olmuş ma’âş kâküllerin

(Ali Emirî (1328). Tezkire-i Şuara-yı Âmid C. I. Dersaadet: Matbaa-i Âmidî. 258.)