Madde Detay

Malatya'nın Darende ilçesinde doğdu. Asıl adı Mehmed Hayret Efendi'dir. Şiirlerinde Hayret mahlasını kullandı. Başka hiçbir kaynakta geçmemesine rağmen sadece Geçmişten Günümüze Malatya Şairleri adlı eserde, meşhur Maktel-i Hüseyin müellifi Dârendeli Bekâyî'nin kardeşi olduğu bildirilmektedir (Kavruk 2006: 335). Memleketinde tahsilini tamamladıktan sonra İstanbul'a giderek Divan-ı Hümayun kaleminde görev yaptı. Burada yetişerek hâcegân rütbesi ile sadrazam Yûsuf Ziyâ Paşa, Celâl Paşa, Mehmed Gâlib Paşa ve Mehmed Şâkir Paşa'nın ayrıca 1234/1818 senesinde Mısır'a gittiğinde Mehmed Ali Paşa'nın divan kâtipliklerinde bulundu. Kâmûsu'l-A'lâm'a, Sicill-i Osmânî'ye ve Fatîn Tezkiresi'ne göre beş altı yıl kadar bu görevde bulunduktan sonra 1240/1824 senesinde Mısır'da vefat etti (Şemseddin Sâmî 1308: 2004; Mehmed Süreyya 1311: 263; Fatîn 1271: 79). Osmanlı Müellifleri de vefat yeri olarak Mısır'ı göstermesine rağmen vefat tarihi olarak 1242/1826 senesini vermektedir (Bursalı Mehmed Tahir 1333: 144). Şeyhülislam Ârif Hikmet ise Tezkiresi'nde 1239/1823 senesinde Mısır'da veba hastalığından vefat ettiğini söyler (Ârif Hikmet: 18).

Eserleri şunlardır:

1. Elfiyye Şerhi: Nahiv ilminden İbn-i Melek'in Elfiyye adlı eserinin şerhidir. Yazma hâlindedir.

2. Riyâzü'l-Kütebâ ve Hıyâzü'l-Üdebâ: Eski tarzda yazılmış mufassal bir münşe'ât mecmuasıdır. Mısır'da Bulak Matbaası'nda 1242/1826 senesinde 495 sayfa hâlinde basıldı.

3. Se-zebân: Manzum Farsça bir sözlüktür. Yazma hâlindedir.

4. Zehr-i Füsûn: İstanbul'da 1337/1919 senesinde 64 sayfa hâlinde basıldı.

Sicill-i Osmânî'ye göre şiir ve inşası makbuldür (Mehmed Süreyya 1311: 263). Fatîn'e göre ise Nergisî gibi hüner sahibi bir kâtip olup birçok güzel şiiri de vardır (Fatîn 1271: 79). Şiirine örnek Fatîn Tezkiresi'ndedir.

Ârif Hikmet. Ârif Hikmet Tezkiresi. Millet Kütüphanesi Ali Emîri Tarih kısmı, No: 789.

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

Kavruk, Hasan - Metin Özer (2006). Geçmişten Günümüze Malatya Şairleri. Malatya: Malatya Belediyesi Kültür Yay.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. II. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1308). Kâmûsü'l‑A‘lâm. C. III. İstanbul.

Gazel-i Nâ-tamâm

Şevk-i la'linle yanar nûr-ı çerâg-ı yâkût

Reng alur âteş-i rûyundan ayâg-ı yâkût

Lâledir sanma anı şâh-ı bahâr-ı hüsnün

Hükm idüp şa'şa'adan kurdı otâg-ı yâkût

Fikr-i gül-bûse-i rûyun ile gûyân olsam

Tarh olur safha-i nezzâreye bâg-ı yâkût

Döndi bir sübha-i lü'lûye sirişkim Hayret

Katre-i hûn arasında sürâg-ı yâkût

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 79.)