Madde Detay

  Hakkında çok az bilgi bulunan şair Midilli’dendir. Sehî Tezkiresi’nde belirtildiği kadarıyla hakkında bilgi sahibi olduğumuz bu şair, güzel söyleme ve yazma yeteneğine kadirdi ve şiirlerini irticalî söylerdi. Sehî’nin ifadelerinden şairle çağdaş oldukları anlaşılmaktadır. Dolayısıyla Hitâbî’nin 16. yüzyıl şairlerinden olması gerekir. Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde iki, Pervâne Bey Mecmuası’nda 13 şiiri bulunan Hitâbî’nin Tuhfe-i Nâilî’de Hatâyî olarak geçmesi sehven olmalıdır. Bazı çağdaş çalışmalarda da şairin şiirleri Hatâyî ile karıştırılmış, yazım benzerliği dolayısıyla Hitâbî’nin şiirleri Hatâyî’ye, Hatâyî’nin şiirleri de Hitâbî’ye mal edilmiştir. Meselâ Sadettin Nüzhet Ergun bu karışıklığa işaret ederek “Hitâbî, sade ve tasannusuz şiirler yazmış, rindane ve ekseriyetle âşıkane manzumeler vücuda getirmiş bir divan şairidir. Eserlerinde tasavvuf çeşnisi yoktur. Dîvânı elimizde mevcut olmayan bu şairin Mecma’u’n-Nezâ’ir’den itibaren bir kısım mecmualarda bazı şiirlerine tesadüf edilmektedir. Fakat bu şiirler, bir kısım mecmualarda yanlış olarak Hatâyî namına tescil edilmiştir. Hitâbî ve Hatâyî benzerliğine dikkat etmeyen yahut da Hitâbî’yi Hatâyî zanneden müstensihler bu yanlışlığa sebep olmuşlardır.” der (Ergun 1956: 25-26). Ancak kendisi de eserinde bazı şiirlerde benzer hatalara düşer (Bkz. Köksal 2013: 177-179). Mecma’u’n-Nezâ’ir’deki bir gazelinde İstanbul, Galata, Edirne ve Gelibolu için övücü ifadeler kullanmaktadır. Özellikle Gelibolu için “Selâm olsun Gelibolu kim anun misli var mıdur” mısraı -Midilli’ye çok yakın olan- Gelibolulu olduğu ihtimalini de akla getirmektedir.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1956). Hatayî Dîvânı: Şah İsmail-i Safevi Hayatı ve Nefesleri. İstanbul: Maarif Kitaphanesi.

Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]

Köksal, M. Fatih ve R. Canım (2004). “Hıtâbî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay. 29-30.

Köksal, M. Fatih (2013). “Şah İsmail Hatâyî’nin Şiirlerinde Kullandığı Vezin Meselesi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi: (66):169-188.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat No. 406. vr. 63a, 123a, 170a.

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.

 GAZEL

 Üstüme yol sürmek isterseñ tarîk-i câna bas

 Hüsn ilinüñ şâhısın ser-menzil-i sultâna bas

 Geh düşersin geh turursın ey sabâ ser-hoş mısın

 Yâr kûyıdur gözüñ aç ayaguñ rindâne bas

 Bu imâret diyeler bir seng-dil bünyâdıdur

 Pâdşâhum seyre çıkdukça dil-i vîrâna bas

 Fitne koparmak dilerseñ gel terâş it hattuñı

 Mâr kuyrugın basarsañ zülfüñe bir şâne bas

 Başdan çıkduñ gözüñi açmaduñ ey şem’-i bezm

 Saña kim dir ortaya gel meclis-i cânâna bas

 Agırı altun deger câmuñ ne bilsün sûfiler

 Sâkiyâ rindâne gel anı kef-i yârâna bas

 Bezm-i ışkuñ ey Hitâbî pehlevânısın bugün

 Rezm içinde bir ayag ile Cem’i merdâne bas

 (Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013].1211.)