İMAMÎ, Ahmet İmami

(d. 1954 / ö. 28.02.2012)
imam
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Doğumundaki adı Ahmet Bozdemir olan âşık, 1954 yılında Adana'nın Kozan ilçesine bağlı Bağtepe köyünde dünyaya gelir. Babası Duran, annesi yörede Ağıtçı Koca Anşa olarak tanınan Ayşe Can'dır. İdris, Hanife, Musa, Zeliha,Fadime, Asiye, Selâm ve Hacı Ömer adında sekiz kardeşi vardır. İlkokulu Bağtepe köyünde bitirir. Köyde eğitim şartları kısıtlı olduğundan devamını getiremez. Daha sonra Adana'nın Karataş ilçesinde din eğitimine başlar. On dört yaşında hafızlık eğitimine başlayan âşık, Süleyman Hilmi Tunaha'dan rahle-i tedris eğitimi alır, Arapça öğrenir. Hıfzını kısa sürede tamamlayan âşık, imam olmaya hak kazanır. 1977'de Adana'da Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı imam olarak göreve başlar. Bu görevinden 2001 yılında emekli olur.

İmami, 1989 yılında katıldığı Konya Âşıklar Bayramı'nda "usta âşık" ilan edilir. Feyzi Halıcı tarafından kendisine "İmamî" mahlası verilir. 1990 yılından itibaren mahkeme kararıyla mahlasını soyadı olarak da kullanmaya başlar. İmamî hayata atılınca doğup büyüdüğü yerlerden ayrılmak zorunda kalır.

Âşık İmamî, iki kez evlilik yapmıştır. İlk olarak 1976'da evlenmiş olduğu Pakize Yıldızlı'dan 2001 yılında geçimsizlik nedeniyle ayrılır. Pakize hanımdan Mesude, Ertuğrul, Dolunay ve Aşina isimlerinde dört çocuğu olmuştur. İkinci evliliğini 2008'de Ayşe Güner'le yapar. Bu evliliğinden de Aydost adında bir çocuğu bulunmaktadır. İmamî, 28 Şubat 2012'de Adana'nın Yüreğir ilçesine bağlı Sarıçam beldesinde vefat etmiştir (Toprak 2012: 1-4).

İmamî, hem anne tarafından, hem de baba tarafından âşık bir sülaleden gelir. Küçük yaşlardan itibaren ninesi Kara Zala, annesi ağıtçı Koca Anşa, annesinin amcasının oğlu “Âşık Elvançeşit” ve ağabeyi Avşar Musa sayesinde âşıklık geleneğini öğrenerek büyümüştür. Âşık, özellikle annesinin yas yerlerine ağıtçı olarak çağrıldığına ve yaktığı ağıtlara hep şahit olmuştur. Âşık, okul yıllarında millî bayramlarda, günün anlam ve önemine uygun irticalen türküler söylediğini belirtir. Çocukluk yıllarında, köylüler tarafından eğlenmek maksadıyla, şakacı ve sempatik bir tip olan Hıdır Hüseyin’e karşı devamlı kışkırtılır. Yine böyle bir gün, “Şu Hıdır’a bir şeyler deyiver” diye üstüne giderler. Îmamî de başlar söylemeye: "Sarhoş ayığına benzer/ Yoğurt yayığına benzer/ Ben buna ne söyleyeyim/ Bostan hoyuğuna benzer." (Toprak 2012: 21).

Îmamî, ervah-ı ezel’den gelen, pirin desteğiyle gelişen ve gördüğü bir güzele âşık olmasıyla iyice açığa çıkan yeteneğini; Karacaoğlan, Dadaloğlu, Pir Sultan Abdal, Sivaslı Ruhsatî Baba gibi âşıkları kendine örnek alarak iyice geliştirir. O, âşıklık geleneği içinde yer alan “ustamalı” türküler söyleyerek hem tecrübe kazanır, hem de ustalarının ve eserlerinin yaşatılmasında pay sahibi olur. İmamî, türkü söyleme, ağıt yakma ve saz çalma konusundaki başarısının yanı sıra türkü, taşlama, destan ve muamma gibi türlerde de şiirler söylemiştir. Ömrü boyunca otuz kadar kaset ve CD çıkarmış, 296 adet şiir yazmıştır. Âşık Feymanî, Âşık Deli Hazım, Hacı Karakılçık, Halil Karabulut ve Erzurumlu Âşık Reyhanî gibi âşıkları taşlama/atışma dalında örnek almıştır. Özellikle ”Kabak Hikâyesi” ve ”Savcı Beyim” gibi eserleriyle tanınan âşığın; "Kozan Köprüsünde Bir Gelin Gördüm,Çıktım Kozan'ın Dağına, Murtçu Karaisalı'da, Sarıkamış Ağıdı" gibi değişik konuları işleyen şiirleri de vardır (Toprak 2012: 25). Âşık İmamî'nin üslûbu bireyseldir, kaynağını geleneğin belirleyici çerçevesini aşmadan kendi deneyimlerinden alır. Âşık, şiirlerinde geleneğin ortak kelime kadrosonu kullandığı gibi yerel kelime ve kavramlardan da beslenmiştir. Şiirlerinde genellikle halkın anlayabileceği bir dil ve ifade tarzını tercih etmiştir (Toprak 2012: 44).

Kaynakça

Toprak, Canan (2012). Adana’da İmamî. Adana: Adana Büyük Şehir Belediyesi Kültür Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKAN
Yayın Tarihi: 06.01.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Tarık Gülmend. 12 Temmuz 1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2NOKSANÎ, Mustafa Yalçınkayad. 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3EMİŞ BACI, Emine Atalayd. 1939 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HAYDAR, Haydar Yıldırımd. 26.06.1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Süleyman Bulutd. 10 Ocak 1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6MUSA ERDENERd. 06.03.1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HAYDAR, Haydar Yıldırımd. 26.06.1954 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Süleyman Bulutd. 10 Ocak 1954 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9MUSA ERDENERd. 06.03.1954 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10HAYDAR, Haydar Yıldırımd. 26.06.1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Süleyman Bulutd. 10 Ocak 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
12MUSA ERDENERd. 06.03.1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HAYDAR, Haydar Yıldırımd. 26.06.1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Süleyman Bulutd. 10 Ocak 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MUSA ERDENERd. 06.03.1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HAYDAR, Haydar Yıldırımd. 26.06.1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Süleyman Bulutd. 10 Ocak 1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18MUSA ERDENERd. 06.03.1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle