Madde Detay

İsmail Doğan Kamışlı, 1956 yılında Çorum’un Sungurlu ilçesine bağlı Kamışlı köyünde dünyaya gelmiştir. Gürani Doğan mahlasını kullanan âşık, Salmanlı aşiretine bağlı Yağmurevleri sülalesindendir. Anne adı Kevser, baba adı Arap’tır. İlkokulu köyünde bitirdikten sonra ortaokula Sungurlu’da devam eder. Liseyi ikinci sınıfta bırakarak Almanya’ya babasının yanına gider. 1975 yılında Almanya’ya yerleşir ve bir fabrikada işçi olarak orada kalır. Yurtdışında yaşadığı için askerliğini iki ay olarak Burdur’da yapar. 1975 yılının Ağustos ayında teyzesinin kızı Güllü hanım ile evlenir. Bir kız bir erkek olmak üzere iki çocuk sahibidir. Bir Bektaşi köyünde yetişen Gürani, doğduğu andan itibaren saz ile beraber büyümüştür ancak özellikle çevre köylerin ve kendi köylerinin cem zakiri olan dayısı Mehmet Kamışlı’nın bağlama çalıp deyişler söylemesinden etkilenerek küçük yaşta bağlama çalmayı öğrenmeye başlar. Daha sonra Sungurlu’nun Kemallı köyünden Yarebülbül mahlaslı Âşık Bektaş Yeyioğlu’nun çıraklığını yapar ve kendini geliştirir. Âşık Yarebülbül’le geleneğe dair bilgilerini pekiştirir ve cemlerde nasıl çalınması gerektiği, hangi konuların nasıl takip edildiği gibi konular hakkında bilgiler alır. Kendini ozanların halkası olarak gören Gürani, Şah Hatayi ve Pir Sultan Abdal’ı beğenmekle birlikte daha çok günümüz âşıklarından Âşık Mahsuni Şerif’in ve ustası Âşık Yarebülbül’ün etkisinde kalır. Dışarıdan özel olarak herhangi bir eğitim almayan âşık on beş yaşından beri saz çalmaktadır. Badeli âşık değildir. Gürani Doğan Almanya’da 1979-1985 yılları arasında bölgesindeki halk eğitim merkezinde saz kurslarını verir. Orada birçok öğrenciye saz öğretir. 1985ten itibaren Avrupa Alevi Birlikleri örgütlenmeye başlayınca onlarla da birçok yerde konser verir. Arif Sağ gibi birçok önemli sanatçının yanında sahne alır. Yedi yıl beraber çalıştığı ve atışmalar da gerçekleştirdiği Dursune Bacı, onun çırağıdır. Emekli olan Gürani Doğan, hâlen Dortmund’da yaşamaktadır (Yılmaz 2020).

Âşıklığı ile olduğu kadar araştırmaları ile de bilinen Gürani Doğan’ın çok sayıda eseri vardır. Hem ustasının hem de çırağının hayatını kitaplaştırmıştır. Âşık Yarebülbül Yaşamı ve Şiirleri adlı kitapta ustasının yaşamı hakkında bilgiler ve şiirlerinden örnekler vardır. Bir trafik kazası sonucu hayatını yitiren çırağı Dursune Bacı’nın yaşamından ve şiirlerinden oluşan kitabı Bal Olmak İstedim adı ile yayımlar. Bal Çiçekleri adlı bir diğer kitabında Avrupa’daki on iki âşığın kısaca biyografileri, fotoğrafları ve şiirleri yer almaktadır. Kendi köyünün ve Salmanlı aşiretinin tarihsel araştırmalarını, geleneklerini, örf ve âdetlerini de Köylerden Bir Köy Sungurlu Kamışlı adı ile kitaplaştırmıştır. Bu kitapta Kamışlı köyünün tarihi ve köydeki ailelerin soy şecerelerini takip edilebildiği yere kadar bulunmaktadır. Yazar bu bilgilere hem kitaplardan yaptığı araştırmalardan hem de dayısı Mehmet Kamışlı’nın babasından ve amcalarından aldığı aile bilgileri ile ilgili bıraktığı notlardan ulaşmıştır. Yazarın kendi şiirlerini topladığı Sevgi Kuşağı ve Işık Sevdası adlı iki kitabı daha vardır (Yılmaz 2020) .

Bazı internet sitelerinde antoloji içerikli kitap çalışmalarında kendisinden bahsedilmiştir. Bekir Karadeniz Gürani Doğan Yaşamı ve Şiirleri adlı kitabında âşığın bütün eserlerinden ve yaşamından oluşan 350 sayfalık bir kitap oluşturmuştur. Ayrıca âşık Bekir Karadeniz ve Ali Cem Akbulut’un hazırlamış olduğu Alevi Bektaşi Şairleri kitabında, Hayrettin İvgin’in Geçmişten Günümüze Sungurlu Halk Şairleri kitabında, Bekir Karadeniz’in 1900’den 2000’e Halk Âşıkları kitabında, T.C. Çorum Valiliğinin hazırlamış olduğu Yrd. Doç. Dr. Atiye Nazlı’nın kaleme aldığı Sözden Diziye Çorum Şiiri Antolojisinde de kendine yer bulmuştur. Prof. Dr. Fuat Bozkurt’un çalışmasında kendisi yer aldığı gibi ayrıca bir de bu çalışma vasıtası ile kendi yöresinden Tefail adındaki bir âşığı ve Âşık Veli olarak da bilinen Sungurlulu Veli’yi edebiyat dünyasına kazandırmıştır.  Kendisi ile Alevilik araştırmaları, antoloji çalışmaları gibi çeşitli sebeplerle görüşülmüştür ancak hakkında herhangi bir tez çalışması yoktur. Bektaşilik konusunda zengin bir arşivi vardır (Yılmaz 2020).

Bektaşi geleneğinden geldiği için daha çok bu konulara ağırlık verdiğini söyleyen âşık, sevgiden hicive kadar konu ayrımı yapmadan türkülerini icra eder. Türkülerinde hayvanlar, halk kahramanlarımız, kadınlar gibi çeşitli içerikler bulunur.  Konu ayrımına gitmediği gibi tür ayrımına da gitmemiştir. Âşık eserlerini İstanbul Türkçesi ile icra etmektedir (Yılmaz 2020).

Kuzey doğulu âşıkların geleneğinde olduğu gibi atışmalar yapmayı ya da yarışmalara katılmayı üstünlük sağlamak gibi düşündüğü için ustasının da yolundan giderek bu tarz etkinliklere katılmaz ancak doğaçlama olarak türkü icra edebilmektedir. Doğan, Kültür Bakanlığı’nın vermiş olduğu âşıklık geleneği taşıyıcısı kartını almayı tercih etmez, çünkü o böyle bir şeye gerek olmadığını, çalışmaları ile zaten bu alana hizmet ettiğini düşünmektedir. Bektaşi geleneğinden geldiği için dedesinde var olan gözü kapalı inancını babası devam ettirmiş ancak Gürani o inançların dışına çıkmıştır (Yılmaz 2020).