KADERÎ, Necati Güler

(d. 08.10.1943 / ö. 16.05.2004)
esnaf
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Necati Güler, 8 Ekim 1943 tarihinde Erzurum'da doğmuştur. Şiirlerinde Kaderî mahlasını kullanır. Baba adı Necip, anne adı Gülsüm'dür. Çocukluğunu Erzurum'da "Fırıncızadeler" olarak bilinen orta hâlli bir ailede geçirmiş olan Kaderî, Erzurum Sanat Enstitüsü'nden mezunu olur (Barış 1975: 2). Bir ara Almanya'da işçi olarak bulunan Kaderî'nin şiirde işlediği temalarda bu ayrılığın payı vardır. Evli ve beş çocuk babası olan Kaderî, uzun yıllar ata mesleği olan fırıncılıkla geçirir (Barış 1975: 2; Karadağ 1980: 74). Kaderî, tipik bir âşık portresi çizmemiş ve herhangi bir ustaya bağlanmamış, çırak da yetiştirmemiştir. Aynı şekilde âşık fasıllarına da iştirak edip, sanat icrasında bulunmamış olan Kaderî'nin âşıklığa ve âşık tarzı şiire ilgisi, işlettiği fırının halk şairlerince sık sık ziyaret edilmesi ve yaşadığı mahalledeki âşık kahvahanelerinden "Müştak'ın Kahvesi"nde dinlemeye gittiği Âşık Mevlüt İhsanî, Âşık Yaşar Reyhanî, Âşık Ummanî Can, Âşık Hüseyin Sümmanioğlu ve Âşık Nusret Torunî gibi geleneğin güçlü temsilcileriyle kurduğu irtibat etkili olmuştur. Âşıkların sazları eşliğinde okudukları şiirlerin kendisinde derin izler bırakması, çocukluğunda dinlediği masallar ve ilkokul yıllarında devrin âşıklarınca çokça aktarılan Âşık Sümmanî, Âşık Emrah ve Âşık Şenlik gibi gelenek temsilcisi üstatların eserleriyle âşık tarzı şiire ilgisi artmış ve bu tarzın içine girmiştir (Karadağ 1980: 75). 1990 yıllarında Kocaeli'ye göç etmiştir. Güler, 16 Mayıs 2004 tarihinde İzmit'te vefat etmiştir.

Kaderî, âşık tarzı şiirin hemen her tür ve biçiminde eser vermiştir. Ancak, şiirleri içinde koşmalar özel bir yer tutar. Şiirlerinde yoğunlukla aşk, tabiat, gurbet, ölüm gibi genel temaları işlemiştir. Bireysel konuların yanında toplumsal meselelere de kayıtsız kalmayan Kaderî, millî konuları, savaşın getirdiği olumsuzlukları da şiirlerinde işlemiştir. Yama [1965], Görüntüler [1973], Dur Da Bir Merhaba De [1976], Ne Tuhaf Şey [1979] adlarıyla yayımlanmış şiir kitapları (Karadağ 1980: 77) olduğu bilinmektedir. Ancak bu kitaplara ulaşılamamıştır. Hakkında yapılan tez çalışmasında Kaderî'nin heceli 76 ve serbest 12 olmak üzere toplam 86 şiire yer verilmiştir (Barış 1975: 14-102). Ancak Kaderî'nin şiirleri bu sayının üzerindedir.

İrtical gücü son derece yüksek olan Kaderî'nin söylediği şiirler yanında bulunanlarca yazıya geçirilmiştir. Kimi şiirleri, mahallî gazetelerde yayımlanmış olan Kaderî'nin şiiri ve sanatı hakkında bir lisans bitirme tezi (Barış 1974) yapılmıştır.

Kaynakça

Barış, Mustafa Kemal (1975). "Âşık Kaderi". Lisans Bitirme Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.

Karadağ, Metin (1980). “Halk Edebiyatı Ummanından Bir Damla”. Köz. C. 1. Şubat. 3: 74-77.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. METİN ÖZARSLAN
Yayın Tarihi: 25.03.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Yama-- / Erzurum1965Şiir
Görüntüler-- / Erzurum1973Şiir
Dur Da Bir Merhaba De-- / Erzurum1976Şiir
Ne Tuhaf Şey-- / Erzurum1979Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1UMMANÎ/OVACIKLI UMMANİ, Abdullahd. 1872 - ö. 1924Doğum YeriGörüntüle
2NEF'Î, Ömer Efendid. 1572? - ö. 1635Doğum YeriGörüntüle
3GAVSEDDİN KOÇAKd. 03.07.1943 - ö. 19.11.2001Doğum YeriGörüntüle
4UMMANÎ/OVACIKLI UMMANİ, Abdullahd. 1872 - ö. 1924Doğum YılıGörüntüle
5NEF'Î, Ömer Efendid. 1572? - ö. 1635Doğum YılıGörüntüle
6GAVSEDDİN KOÇAKd. 03.07.1943 - ö. 19.11.2001Doğum YılıGörüntüle
7UMMANÎ/OVACIKLI UMMANİ, Abdullahd. 1872 - ö. 1924Ölüm YılıGörüntüle
8NEF'Î, Ömer Efendid. 1572? - ö. 1635Ölüm YılıGörüntüle
9GAVSEDDİN KOÇAKd. 03.07.1943 - ö. 19.11.2001Ölüm YılıGörüntüle
10UMMANÎ/OVACIKLI UMMANİ, Abdullahd. 1872 - ö. 1924MeslekGörüntüle
11NEF'Î, Ömer Efendid. 1572? - ö. 1635MeslekGörüntüle
12GAVSEDDİN KOÇAKd. 03.07.1943 - ö. 19.11.2001MeslekGörüntüle
13UMMANÎ/OVACIKLI UMMANİ, Abdullahd. 1872 - ö. 1924Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NEF'Î, Ömer Efendid. 1572? - ö. 1635Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15GAVSEDDİN KOÇAKd. 03.07.1943 - ö. 19.11.2001Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16UMMANÎ/OVACIKLI UMMANİ, Abdullahd. 1872 - ö. 1924Madde AdıGörüntüle
17NEF'Î, Ömer Efendid. 1572? - ö. 1635Madde AdıGörüntüle
18GAVSEDDİN KOÇAKd. 03.07.1943 - ö. 19.11.2001Madde AdıGörüntüle