Madde Detay
Aysın Uğur Kezer
(d. 1 Ocak 1942 / ö. -)
Romancı, şair, öykücü, öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Muğla Fethiye'de doğdu. Mustafa Taşkelle ile Hacer Hanım'ın kızıdır. İlk öğrenimini Gönenköy (Isparta) İlkokulunda yaptı ve sonra Manisa Öğretmen Okuluna devam etti. Yüksek öğrenimini Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulunda tamamladı (1963). İskenderun, Adana ve İzmir ticaret liselerinde meslek dersleri öğretmeni olarak görevde bulundu. 1983 ’te emekli oldu.
Evli ve iki çocuk annesi olan yazar Ankara'da yaşamaktadır.
Aysın Uğur Kezer’in edebiyata ilgisi ilkokul yıllarında şiirle başlamıştır. Cengiz Gündoğdu ile Varlık dergisinde yaptığı söyleşisinde yazmaya nasıl başladığı şu sözlerle anlatır: "Yazarlığıma gelince... Yazmaya ilkokul sıralarında başladım. Şiirle. Kendimce bir şeyler karalıyordum. Ortaokul sıralarında, uçsuz bucaksız bir okuma sevdasına yakalandım. Çağıma uygun olan olmayan bir dolu kitap... O kitaplar insanların iç dünyalarının dış dünyalarından daha zengin olduğunu öğretti bana. Şiir sevdam sürüyordu. Orhan Veli'nin şiirleriyle alabora oluyordum. Yetmişli yılların başında arka arkaya iki şiir kitabım yayımlandı. Sonra öğretmenlik yıllarım... Sevilesi bir yalnızlık ve ilk roman denemem, öyküler..." (Gündoğdu, 1988: 16-17)
İlk kez Milliyet gazetesinde yayımlanan bir öyküsü ile yazın hayatına giriş yaptı (1968). İlk şiir kitabı Tutsak 1972’de Güney Yayınları tarafından basıldı. 1973’te “Besbelli Mevsim Bahar” adlı şiiri Sesimiz dergisinin düzenlediği şiir yarışmasında birincilik ödülü kazandı. 1974’te Sesimiz Yayınları’ndan Ayak izleri adlı ikinci şiir kitabı basıldı. Şiir ve öykülerini Güney, Varlık, Sesimiz, Edebiyat 81, Yeni Sanat ve Temmuz gibi dergilerde yayımladı.
Aysın Uğur Kezer daha çok romanları ile öne çıkmıştır. İlk romanı İlmekler Sökülüyor 1977’de yazılmış, aynı yıl Milliyet roman yarışmasında mansiyon ödülü almıştır. Fakat roman çeşitli nedenlerle yayınlanamamış, ilk basımı 1986 yılında gerçekleştirilmiştir. 70’li yılları anlatan romanda, dönemin siyasi olaylarının yanı sıra kadınların yaşamı ve toplumdaki yeri üzerinde durulmuştur. Yazar romanda örgü metaforunu kullanır. “(…)yaşamı bir örgüye, bu örgünün ilmeklerini de yaşam kesitlerine benzetiyor ve sanatın bir eğretileme olduğunu gösteriyor başarıyla. Yaşadıkça kimi sökülen, kimi yeniden örülen ilmeklerle, insanları anlatıyor okuyucuya.”(Yağcı, 1988: 18). Yazarın yayımlanan ilk romanı ise 1984'te basılan Yüreğe Sevgi Gerek isimli eserdir. Eşinden ayrılmış bir kadın olan Seçil romanın odak noktasıdır. 12 Eylül 1980 darbesinin öncesi ve sonrasında geçen romanda Seçil karakterinin üzerinden kadınların sosyal yaşamı, evlilik, boşanma ve cinsellik gibi konulara değinilmiştir. 1985’te yazarın ikinci romanı olarak yayınlanan Öfke, yazarın 1978'de yazdığı ama yine daha geç yayımladığı bir eserdir. Bu romanda yazar kadın sorunlarını daha da özele indirgeyerek bir genç kızın yaşadığı sorunlar üzerinde durmuştur. “(…) bu kitabında yazar; çocukluktan başlayarak, bir genç kızın, yaşamın çeşitli olaylarına karşı duyduğu öfkeyi odak olarak almıştır.” (Yağcı, 1988: 19) Öğretmen okulunda okuyan ana karakter Güler üzerinden yatılı okulda okuyan genç kızların sorunları ve bu tarz okullardaki disiplin anlayışı irdelenmiştir. 2003’te yayımladığı Aşkını Sorgula adlı dördüncü ve son romanında da yine kadın konusuna değinmiştir. Tarık Dursun K. kitaba yazdığı ön sözde bu durumdan şöyle bahseder: “Bu roman (öncelikle belirtmeli) bir kadın romanı, yazarı da bir kadın. Ama romanın gerçekteki gücü, bir kadın romanı yerine (bana sorarsanız) asıl yazarının kadın olmasından kaynaklanıyor. Çünkü romanda kasıtla azınlığa düşürülmüş; bir elin parmaklarından az erkek kahramanları bir yana bırakırsak, Aşkını Sorgula’daki büyük ve etkin çoğunluk kadınlardan oluşturulmuş. Onların ayrı ayrı ele alınıp isteyerek ya da ellerinde olmaksızın (bu, belki de ortak yazgılarıydı diyelim) girdikleri toplumsal, duygusal ve gerçek yaşamla sürekli yüz yüze gelişleri, insanda (özellikle erkek okurlarda sanıyorum) buruk bir yüksünme uyandıracaktır. Burada karşılaştığımız çok açık başarı, yazarının kendisinden (yani kadın yanını yazarlığında da kullanmayı bilmesinden) oluşuyor.”(Kezer, 2003)
1989'da Sevmezdin Yalnızlığı isimli bir hikaye kitabı yayımlamıştır. Birçok çocuk hikayesi olmasına rağmen yetişkinlere yönelik tek hikaye kitabı bu eserdir. On üç kısa hikayeden oluşan bu kitaptaki hikayelerin konusu hakkında Feridun Andaç şu sözleri söylemiştir: "Aysın Uğur Kezer'in Sevmezdin Yalnızlığı'nda yer alan on üç öyküsünde belirgin ortak yan; sevgi/sevgisizlikler üzerine kurulu dünyada 'insan' ve onu yaşama bağlayan değerler... Çözülenler, yaşamda anlam kazananlar... İnsanın itildiği durum, yaşadığı ortam/konum..." (Andaç, 1995: 60).
Genel olarak yazarın yazdığı tüm eserlerinde sevgi ve sevgisizlik kavramları üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Eserlerin baş karakterleri genellikle kadınlardan seçilmiş ve kadınların toplumdaki yerine, yaşadıkları sorunlara dikkat çekilmiştir.
Yazarın bu eserlerinin dışında on altı kitaptan oluşan bir çocuk öyküleri dizisi, yedi çocuk romanı ve TRT’de yayımlanan pek çok radyo tiyatrosu bulunmaktadır. En son 2014 yılında kendisine on yedi yıl can yoldaşlığı yapmış olan köpeği Buruşuk’un anısına hayvan ve doğa sevgisini konu alan Buruşuk isimli bir çocuk kitabı yayımlamıştır.
Kaynakça
Andaç, Feridun (1995). Yazınsal Gerçekçiliğin Boyutları. Ankara: Ümit Yayıncılık. s. 60.
Gündoğdu, Cengiz (1988). Aysın Uğur Kezer’le Söyleşi. Varlık Dergisi. 55(965), s.16-17.
Işık, İhsan (2004). Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (3. Baskı). Ankara: Elvan Yayınları. C.2. s.1107-1108.
Kezer, Aysın Uğur (2003). Aşkını Sorgula. İstanbul: Bulut Yayınları.
Kurdakul, Şükran (1999). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: İnkilap Yayınları. s.407
Yağcı, Öner (1988). Aysın Uğur Kezer’in Romanları Üzerine. Varlık Dergisi. 55(965), s.18-19.
Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. C.2. s.626.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ASLIHAN AYBÜKE KOCADAĞYayın Tarihi: 31.10.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 31.10.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Tutsak | Güney Yayınları / İstanbul | 1972 | Şiir |
Ayak İzleri | Sesimiz Yayınları / Adana | 1974 | Şiir |
Akça Dede | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1982 | Hikâye |
Korkak İbiş | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1982 | Hikâye |
Sütçü Kadın | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1982 | Hikâye |
Akıllı Ayvaz | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1982 | Hikâye |
Altın Nine | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1982 | Hikâye |
Zavallı Minnoş | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1982 | Hikâye |
Uyuşuk Ali Dayı | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1982 | Hikâye |
Bir Günlük İzin | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Dilek ve Demir | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Mavi Benekli Kayık | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Şakacı Komşu | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Canım Kardeşim | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Meraklı Durmuş | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Küçük Pıtırcık | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Küçük Maymun | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Tembel Çocuk | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1983 | Hikâye |
Silahlar Çiçek Açmaz | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1984 | Roman |
Savaşın Öncüleri | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1984 | Roman |
Yüreğe Sevgi Gerek | Ayça Yayın Üretim Kooperatifi / İstanbul | 1984 | Roman |
Öfke | Gündem Yayınları / İzmir | 1985 | Roman |
İlmekler Sökülüyor | Yaba Yayınları / İstanbul | 1986 | Roman |
Adadaki Işıklar | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1986 | Roman |
Ali Dayının Elmaları | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1986 | Roman |
Çatıdaki Güvercinler | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1986 | Roman |
Yaşamak Ne Güzel | Bük Yayın Dağıtım / İzmir | 1986 | Roman |
Sevmezdin Yalnızlığı | Cem Yayınevi / İstanbul | 1989 | Hikâye |
Aşkını Sorgula | Bulut Yayınları / İstanbul | 2003 | Roman |
Buruşuk | Koza Yayın Dağıtım / Ankara | 2014 | Roman |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Hasan Hüseyin Yalvaç | d. 19 Kasım 1951 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Nail Vahdeti Çakırhan | d. 1910 - ö. 14 Ekim 2008 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Muzaffer Kale | d. 22 Ocak 1957 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Mehmet Reşit Ayhan | d. 01 Mayıs 1942 - ö. 06 Ağustos 2010 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Aysel Özakın | d. 7 Eylül 1942 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Atasoy Müftüoğlu | d. 1942 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Mehmet Yaşar Bilen | d. 1945 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | Hasan Avni Yüksel | d. 01 Ocak 1949 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Osman Olmuş | d. 05 Haziran 1966 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | İlkiftar Ezberci | d. 20 Nisan 1976 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Ece Hüseyin K. | d. 01 Ocak 1958 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Berrin Taş | d. 1957 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | SEFİL MEHMET, Mehmet Uğur | d. 1932 - ö. 1999 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Uğur Koçlu | d. 07 Nisan 1963 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MAZLUMÎ, Uğur Kaya | d. 05.06.1962 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |