Madde Detay

Ekrem Kıraç, 1958 yılında Hatay'ın Erzin ilçesinde doğmuştur. Kıraç'ın baba tarafı Malatya’nın Akçadağ ilçesine, anne tarafı ise Gaziantep’in İslahiye ilçesine dayanmaktadır. Ekrem Kıraç'ın büyük dedesi olan Ala Kasım ile kardeşi Kara Üsün (Hüseyin) Malatya’nın Akçadağ ilçesinden göç ederek Sergen düzlüğüne yerleşmişlerdir. Çevre köylerden de kız alıp vererek çoğalan bu sülaleye “Kasımlar” ya da “Ala Kasımlar” adı verilir. Kıraç'ın annesi, Gaziantep’in İslahiye ilçesinden Yusuf Ağa’nın (Güngör) kızı Sultan’dır. 1928 yılında dünyaya gelen Sultan, Abdulcelil’in ikinci eşidir. Ekrem Kıraç, 1958 yılının Mart ayında dünyaya gelmiş, ancak yıllar sonra nüfusa kaydedilirken doğum tarihi 1957 olarak yazılmıştır. Onun doğum yeri, nüfus kayıtlarında Hatay’ın Erzin ilçesi olarak yazılsa da daha sonra “Dörtyol” olarak düzeltilmiştir (Türkan 2016: 31-32).

Üniversite öğrenciliği yıllarında, Halk Edebiyatı derslerinde âşıkların deyişlerini de ders uygulaması mahiyetinde icra eden Ekrem Kıraç, bu yıllarda daha çok usta malı deyişleri çalıp söylemektedir. Hem Doğu Linyitleri Kömür İşletmelerinde çalışıp hem de üniversite eğitimini sürdüren Kıraç, zaman darlığı yüzünden bir âşığın yanında çırak olarak yetişebilme imkânına kavuşamadığı gibi Kıyasettin Temelli’nin saz ekibinden bile ayrılmak zorunda kalmıştır. Âşığa, üniversite yıllarında, arkadaşları tarafından “Kıraç Ata” mahlası verilmiş, hocaları ve arkadaşları da onu bu mahlasla tanımışlardır (Türkan 2016: 42). Kıraç Ata, memuriyet hayatına başladıktan sonra bir ara “Kasımoğlu” mahlasını kullandıysa da eski arkadaşlarının ısrarı üzerine tekrar “Kıraç Ata” mahlasını kullanmaya devam etmiştir. Kıraç Ata, çok az sayıda yazdığı aruzlu şiirlerinde ise “İkramî” mahlasını kullanmıştır (Türkan 2016: 43).

Âşık Kıraç Ata, 1981 yılında, Erzurum Atatürk Üniversitesinde okurken Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde okuyan Fatma Yıldız (Yıldırım) hanımla tanışmış ve 11 Temmuz 1983 tarihinde evlenmiştir. Kıraç Ata'nın ilk çocuğu Akın 1984 yılında, ikinci çocuğu olan Esma ise 1987 yılında dünyaya gelmiştir. Akın Kıraç, babası Âşık Kıraç Ata’dan etkilenerek saz çalmayı öğrenmiş ve “Ozan Manas” mahlasıyla çalıp söylemeye devam etmiştir (Türkan 2016: 33-34). Âşık Kıraç Ata, bir süre Denizli Yunus Emre Anadolu Lisesinde edebiyat öğretmeni olarak görev yaptıktan sonra 1995 yılında Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Halk Bilimi Anabilim Dalında açılan öğretim görevliliği sınavını kazanarak akademik hayata başlamıştır. Yarım kalan yüksek lisans çalışmasını 1996 yılının Nisan ayında tamamlayan Kıraç, 1997 yılında Doktora eğitimine başlamıştır. 2009 yılının Ağustos ayında emekliye ayrılan Kıraç, akademik faaliyetlerine devam etmektedir (Türkan 2016: 35).

Kıraç Ata, Türk halk müziğinin sevilerek dinlendiği bir kültür ortamında dünyaya gelmiştir. Şiire ve türküye karşı ilgisi küçük yaşlarda başlayan âşığın ilk söylediği türküler kulaktan duyma nağmelerdir. Hatay’ın Erzin ilçesine taşındıktan sonra radyodan dinlediği türküleri öğrenen Kıraç Ata, bu türküleri ezberleyerek söylemeye başlamıştır. Kıraç Ata, ilkokul birinci sınıfa başladığı tarihlerde, mahallenin kadınları onun söylediği türküleri büyük bir ilgiyle dinlemeye başlamışlardır.

Kıraç Ata, âşıklığın temelini oluşturan en önemli uygulamalardan biri olan, doğaçlama şiir söyleme işine her zaman ilgi duyduğunu ve uygulamaya çalıştığını ifade etmiştir. Ortaokul yıllarında saz çalmaya ilgi duyan Kıraç Ata, üniversitede okurken Erzurum Radyosu hocalarından Kıyasettin Temelli’nin saz ekibinde faaliyet göstermiştir. Erzurum’da hemen her yıl düzenlenen “Âşıklar Şöleni” faaliyetlerine dinleyici olarak katılmış ve âşık fasıllarının nasıl uygulandığını, yarışmaların ve atışmaların nasıl yapıldığını görme imkânı bulmuştur. Âşık, ilk atışmalarını Hasan Korkmaz, Himmet Biray, Olcay Kılıç gibi sınıf arkadaşlarıyla gerçekleştirmiştir.

Kıraç Ata, üniversitede öğretim görevliliği boyunca da derslerinde âşıklık geleneğini öğrencilerine hem sazlı-sözlü yani uygulamalı olarak tanıtmış hem de fakülteye davet ettiği âşıkların fasıllarında hoşlama, selamlama mahiyetindeki kendi deyişlerini icra etmiş, onlara manzum olarak düzenlediği muammaları sormuş ve yine fasıl içinde kendi deyişlerini sunmuştur. Şiirlerinde daha çok adını ve soyadını mahlas olarak kullanan âşık Kıraç Ata, çok az sayıda yazdığı aruzlu şiirlerinde ise “İkramî” mahlasını kullanmıştır. Kıraç Ata, saz çalmayı bilen âşıklardandır. Âşığın 32 adet atışma ve deyişme tarzında, 139 adet de heceli şiiri mevcuttur (Türkan 2016: 39-41).