Madde Detay

Büyük Çerkes sürgününde Kafkasya’nın Kabardey yöresinden Sivas’a yerleşen bir Adıge ailesinin çocuğu olan Kandemir Konduk, İstanbul’da doğmuştur. Haşim Bey ve Nuriye Hanım’ın ilk çocuğu olan yazarın iki kız kardeşi vardır. Öğrenim gördüğü ilk ve orta okul ve mezuniyet yılları hakkında bilgiye ulaşılamayan Konduk'un, ilkokulu İstanbul’da Bostancı'da, ortaokulu Kırklareli’nin Pınarhisar ilçesinde bitirdiği ve iki yıl Edirne Lisesi'nde öğrenim gördükten sonra İstanbul’da çeşitli işlerde çalışmaya başladığı bilinmektedir (Karaalioğlu 1982: 329; Berzeg 1995: 143; Çelik 2015). Yaptığı çeşitli işlerin yanı sıra yazdığı gülmece türündeki yazılarını da çeşitli gazete ve dergilerde yayımlayarak geçimini sağlamıştır.

Metin Serezli- Altan Erbulak’ın kurdukları Çevre Tiyatrosu'na, ünlü bir Türk yazarının oyunu ile başlamak istemeleri üzerine o dönem tersanede çalışan, ünlü olmayan 26 yaşındaki Konduk da, Yüzsüz Zühtü oyununu götürmüş ve oyunun seçilmesi üzerine yazar tiyatro hayatına adım atmıştır (Çelik 2015). Bu oyundan sonra Deli Deli Tepeli, Işıklar Niye Karardı?, İnsanlığın Lüzumu Yok, Yasaklar ve Geceler adlı oyunları da Devekuşu Kabare Tiyatrosu tarafından sahnelenmiştir. Konduk, aynı yıl Trt’de yayımlanan skeç ve parodileriyle televizyon yazarlığına başlamıştır. Sonraki yıllarda da devam edecek olan bu süreç içinde pek çok eğlence programına güldürüler yazmış ve program metinleri hazırlamıştır (Aral 1995).

Aynı düşüncedeki insanların bir araya gelince güçlendiğini düşünen yazar 1982’de Güldürü Üretim Merkezi projesini Müjdat Gezen’le birlikte gerçekleştirmiştir, ünlü yazar ve çizerleri bir araya getiren GÜM yıllarca gazetelere mizah sayfası yapan bir merkez hâline gelmiştir (Tamer 2002; Çelik 2015). Konduk, 1986'dan itibaren “Komik Ajans” adındaki ekibiyle de senaryo çalışmaları yapmıştır. Kandemir Konduk, ressam Jale Konduk ile evlidir (Berzeg 1995: 144). Kandemir Konduk, Kadıköy’deki Müjdat Gezen sahnesinde Kabare Tiyatrosu'na devam etmekte, Müjdat Gezen'in okullarında yazarlık bölümünün başkanı olarak da görev yapmaktadır. Sosyal medyada "Kamil Abi’ye Şiir Gibiler" köşesinde şiirlerini yayımlamaya devam etmektedir.

Geçimini yazı yazarak sağlamaya karar veren Kandemir Konduk, ilk yazılarını Papağan dergisinde yayımlamıştır. Çeşitli gazete ve dergilerde gülmece türünde yazılar yazan ve pek çok oyunu Devekuşu Kabare’de sahnelenen Konduk’un İnsanlığın Lüzumu Yok eseri üç sene oynanarak Devekuşu tarihinde bir ilke imza atılmıştır. (Karaalioğlu 1982: 329; Berzeg 1995: 144; Çelik 2015). Ülkemiz mizahında önemli bir yere sahip olan Devekuşu Kabare'nin birçok oyununu yazmış olması Konduk'un Türk mizah tarihindeki önemini göstermesi bakımından önemlidir.

Konduk, farklı edebî türlerde eser vermesinin yanı sıra TV yazarlığı ile de tanınmıştır. “Perihan Abla”, “Ana” ve “Mahallenin Muhtarları” dizileri uzun yıllar devam etmiş ve yazarın en sevilen senaryoları olmuştur. Türk halkını yerli dizi kavramıyla tanıştıran, mahalle eksenli bir dünya kurarak orta sınıf ve daha alt tabakanın yaşamını ele alan Konduk, sıcak komşuluk ilişkilerinin ve dayanışmanın önemini göstermiştir.

Tiyatro, sinema ve televizyon alanlarındaki mizah yazarlığını karşılaştırdığında kitabın ve mizah dergisinin en özgür alan olduğunu düşünen Konduk, 2012'den itibaren çeşitli türlerde kitap yayımlamaya ağırlık vermiştir. Eserlerinde genellikle kadın-erkek ilişkilerini, askerliği, politikacıları, ekonomik sıkıntıları, değişen toplumsal yapıyı ele alan yazar, baskı dönemlerinde delileri ya da hayvanları konuşturarak dolaylı anlatım yöntemiyle mesajını iletmiştir. Konduk, baskı dönemlerinde mizahın geliştiğini ancak gelişimini devam ettirebilmesi için hoşgörünün olması gerektiğini düşünmektedir. Eserlerinde eleştirel mizah anlayışını benimseyen yazar, söyleyecek sözü olan, aksaklıkların görünür hâle gelmesini sağlayan komedileri ve absürd komedi türünü benimsemiştir (Eğilmezler Boylan 2016: 149-153; Sözlü Tarih Kandemir Konduk 2017).

İnsanı tanımadan insanın anlatılamayacağı düşüncesinde olan yazar, eserlerinde gerçek hayatta gözlemlediği insanları/konuları ve yaşamda karşılığı olan şeyleri ele almıştır. Seyirciye/okuyucuya her zaman mesaj vermek gerektiğine inanan yazar, özellikle tiyatrolarında doğrudan yana olan mesajlar vermiştir.

Kandemir Konduk, insanların gülme nedenlerini birkaç maddede toplamıştır. İnsanların kendi başına gelmesini istemediği şeylere ve tersliklere güldüğünü belirtmiştir. İnsanların gülmeleri için mutlu olmaları gerektiğini ve insanlarımızın asıl mutlu olunca güleceklerine inanmıştır. Kadınları özgürce gülebilen ülkelerde mutlu insanların yaşadığına inanan Konduk, gülmesi kısıtlanmış kadınların birazcık da olsa gülebilmesi için kadınlar hakkında komik şiirler yazmıştır.

Toplumdaki herkesin özgürce gülmesini isteyen Konduk, anı kitaplarında gündelik yaşamında sıradan insanlarla yaşadığı eğlenceli olayların yanı sıra ünlülerle başından geçen komik olayları anlatmıştır.

Aşklar da Değişti, Kandemir Konduk’un gülmece türü dışındaki ilk eseridir. Romanda hem devrime hem birbirine sevdalananları anlatmıştır.